Είναι γεγονός πως αρέσουν αυτά στο Hollywood. Πομπώδη λογύδρια, κενού περιεχομένου, που κάποιοι μιλάνε για όλα αλλά επί της ουσίας δεν λένε τίποτα.

Την περασμένη Κυριακή, στην 92η τελετή των βραβείων Όσκαρ, ο Joaquin Phoenix κατάφερε να αποσπάσει το βραβείο Α’ αντρικού ρόλου για την ερμηνεία του ως Joker και απευθυνόμενος στο κοινό, από το βήμα της σκηνής, μίλησε για τις έμφυλες διακρίσεις, το ρατσισμό, για τη δεύτερη ευκαιρία που του έδωσε το Hollywood, όταν αυτός είχε παραστρατήσει επανειλημμένα, για τη queer κοινότητα, μέχρι και για τους αυτόχθονες είπε, κάνοντας ένας mix & match διαφόρων κοινωνικών θεμάτων που απασχολούν σήμερα την ανθρωπότητα. Η ομιλία του καταχειροκροτήθηκε και έγινε viral σε όλο τον πλανήτη, ως ένα δείγμα ανθρωπιάς ή και φιλανθρωπίας από τους ευνοημένους. Είναι, όμως, έτσι;

Ο Δημήτρης Τσίκρας με ανάρτησή του στο Facebook αναλύει κάπως διαφορετικά την ομιλία του ηθοποιού, θέτοντας κάποια ενδιαφέροντα ερωτήματα που πρέπει να μας προβληματίσουν.

Αυτούσια η ανάρτηση του Δημήτρη Τσίκρα:

Ωραία τα είπες στα Όσκαρ, Χοακίν. Για όλα μίλησες, για τις έμφυλες διακρίσεις, τον ρατσισμό, τα δικαιώματα των queer, των αυτοχθόνων και των ζώων. Μόνο ένα ξέχασες, τη φτώχεια. Και ας ξέρεις ότι είναι αυτή που καταστρέφει τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων και κάνει αφόρητα όλα τα παραπάνω. Γιατί πώς να το κάνουμε, αλλιώς βιώνει τον ρατσισμό ο Ομπάμα και αλλιώς ένας μαύρος νέος από το γκέτο. Και αλλιώς εισπράττει τον σεξισμό η Μεξικάνα καμαριέρα χωρίς χαρτιά, από ότι η Χίλαρι Κλίντον.

Σε καταλαβαίνουμε όμως, η αίθουσα που σε αποθέωνε ήταν γεμάτη από εκατομμυριούχους και δεν ήθελες να τους κακοκαρδίσεις. Ενώ την αγελάδα που της παίρνουν το γάλα, αυτή ναι, οι πάντες μπορούν να τη συμπονέσουν, δεν κοστίζει άλλωστε και κάτι.

Αλλά, εκεί που τα έκανες μούσκεμα ήταν όταν υπονόησες πώς για όλα αυτά φταίει ότι «πολλοί από εμάς έχουμε μια εγωκεντρική οπτική». Αυτό, φίλε Χοακίν, εκτός του ότι θυμίζει έκθεση μαθητή του γυμνασίου, είναι και η επιτομή της κυρίαρχης ιδεολογίας, εκείνη που θέλει να μας πείσει ότι όλα τα δεινά του κόσμου πηγάζουν από τον ανθρώπινο εγωισμό.

Δεν μας είπες όμως, τι κάνει τους ανθρώπους εγωιστές; Είναι ζήτημα επιλογής, κάποιοι αποφασίζουν να είναι εγωιστές και άλλοι όχι; Και τι γίνεται με τις απρόσωπες δομές και τις κοινωνικές σχέσεις που σπρώχνουν διαρκώς τους ανθρώπους να είναι ανταγωνιστικοί έως και καθάρματα για να επιβιώσουν; Ξέρεις μήπως πολλούς που τα κατάφεραν στις επιχειρήσεις ή και το Χόλιγουντ όντας αλτρουιστές και συνεργατικοί;

Και αφού εντόπισες το πρόβλημα στον εγωκεντρισμό των ανθρώπων, εύκολα μετά βρήκες και τη λύση στην προσωπική αλλαγή, την οποία δεν πρέπει να τη φοβόμαστε. Ό,τι δηλαδή συστήνουν και τα άπειρα εγχειρίδια αυτοβοήθειας με τους πιασάρικους τίτλους «Τα 10 μυστικά της επιτυχίας», «Ο δρόμος για την ευτυχία» και άλλες τέτοιες παπαριές με τις οποίες το σύστημα ναρκώνει τους ηττημένους της αγοράς, φλομώνοντάς τους με την αυταπάτη ότι κρατούν την τύχη τους στα χέρια τους και ας μην έχουν τον παραμικρό έλεγχο πάνω στη ζωή τους.

Αυτός ο «μαγικός βολονταρισμός», όπως τον αποκαλεί ο ψυχολόγος Ντέιβιντ Σμέιλ - η πίστη ότι κάθε άτομο έχει τη δύναμη να γίνει ό,τι επιθυμεί - είναι η ανεπίσημη θρησκεία του σύγχρονου καπιταλισμού που την κηρύττουν τηλεπερσόνες, γκουρού επιχειρηματίες και σελέμπτριτις σαν και του λόγου σου.

Είναι επίσης το αντεστραμμένο είδωλο της διάχυτης κατάθλιψης που πηγάζει από την πεποίθηση ότι είμαστε όλοι αποκλειστικά υπεύθυνοι για τη μιζέρια μας και γι’ αυτό την αξίζουμε. Και κάπως έτσι οι φτωχοί και οι αδύναμοι βρίσκονται πιασμένοι σε έναν φαύλο «διπλό δεσμό» από ένα σύστημα που τους μεταχειρίζεται σαν σκουπίδια και ταυτόχρονα τους λέει ότι μπορούν να πετύχουν όλα όσα θέλουν.

Έκανες όμως και ένα μεγάλο φάουλ, αγαπητέ Χοακίν. Η δημόσια αυτοκριτική σου για το πόσο «κάθαρμα και εγωιστής ήσουν σε όλη σου τη ζωή», μόνο τέτοια δεν ήταν. Γιατί η ειλικρινής αυτοκριτική δεν γίνεται όταν κερδίζεις Όσκαρ με τους θαυμαστές να σε αποθεώνουν και να είναι πρόθυμοι να σου συγχωρήσουν τα πάντα. Γίνεται χωρίς φώτα, έχοντας απέναντι σου εκείνους που αδίκησες και δίχως πλήθος να σε εκθειάζει. Αλλιώς δεν είναι παρά ένα ρητορικό τέχνασμα που σε κάνει να φαίνεσαι πιο ταπεινός και ανθρώπινος, για να εκβιάσεις ακόμη περισσότερο τη συμπάθεια του κοινού.

Ας είμαστε όμως δίκαιοι, εσύ αυτά ένιωθες, αυτά είπες. Δεν φταις εσύ που οι γλυκανάλατες new age κοινοτοπίες σου προκάλεσαν ρίγη ενθουσιασμού στα προοδευτικά μετερίζια. Η έλλειψη στοιχειώδους ταξικής συνείδησης και η θεωρητική τρικυμία που μας δέρνει φταίει. Το ότι φτάσαμε να περνιέται για ανταγωνιστική πολιτική το να τσεκάρουμε κουτάκια σε λίστες με προοδευτικούς στόχους και να εκστασιαζόμαστε κάθε φορά που κάποιος πλούσιος σελέμπριτι κάνει μια προχώ δήλωση. Τη στιγμή που βασιλεύει ο πιο άγριος καπιταλισμός και τα θύματα του ψάχνουν για σωτήρες ανάμεσα στους δήμιούς τους.