Το Γραφείο της Επιτρόπου Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ως ο Ανεξάρτητος Μηχανισμός Προώθησης, Προστασίας και Παρακολούθησης της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, Φορέας Ισότητας και Καταπολέμησης των Διακρίσεων, δημοσίευσε, χθες, Πέμπτη, 20/5/2020, την Έκθεση της Επιτρόπου Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κας Μαρίας Στυλιανού-Λοττίδη με θέμα: «Επαναλειτουργία Δημοτικών Σχολείων την 21η Μαΐου 2020 – Φοίτηση Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες».

Τα Συμπεράσματα της Επιτρόπου όπως αναφέρονται στην Έκθεση

Υπό το φως των πιο πάνω νομοθετικών προνοιών και στη βάση των αρμοδιοτήτων μου, τόσο ως Ανεξάρτητος Μηχανισμός Προώθησης, Προστασίας και Παρακολούθησης της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, όσο και ως Φορέας Ισότητας και Καταπολέμησης των Διακρίσεων, έχω αποφασίσει να προχωρήσω άμεσα στην παρούσα παρέμβαση προς τον Υπουργό Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας σημειώνοντας ότι:

Χωρίς να παραγνωρίζω την ανάγκη αμφίδρομης προστασίας τόσο των μαθητών όσο και των εκπαιδευτικών, αλλά και όλων των συμμετεχόντων στην προσπάθεια επανέναρξης της λειτουργίας των σχολείων υπό το καθεστώς των εξαιρετικών περιστάσεων που προκάλεσε η πανδημία, δεν μπορώ να μην σημειώσω την παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης και μη διάκρισης όπως προκύπτει από την ανακοίνωση του ΥΠΠΑΝ.

Συγκεκριμένα, από την ανακοίνωση του ΥΠΠΑΝ αναφορικά με τη φοίτηση παιδιών με αναπηρίες κατά την επανέναρξη των σχολείων, προκύπτει ότι οι μαθήτριες και μαθητές με αναπηρίες υπό τις παρούσες συνθήκες για να αποκτήσουν πρόσβαση στη πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, θα πρέπει να πληρωθούν διαφορετικοί όροι και διαδικασίες σε σχέση με τα όσο ισχύουν για τα υπόλοιπα παιδιά χωρίς την κατάθεση εξειδικευμένης εμπειρογνωμοσύνης από τους ειδικούς.

Όροι που για να εκπληρωθούν χρειάζεται χρόνος και προετοιμασία απροσδιόριστης διαρκείας με κίνδυνο οι δυο περίπου βδομάδας εκπαίδευσης που αναλογούν σε κάθε παιδί να χαθούν μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας εξέτασης.

Ο κίνδυνος του χαμένου χρόνου συνιστά από μόνος του διακριτική μεταχείριση των παιδιών με αναπηρία καθότι υπάρχει πιθανότητα πλήρους αποστέρησης στην εκπαίδευση για τον εναπομείναντα χρονικό διάστημα.

Περαιτέρω αν η σύσταση της εν λόγω επιτροπής ήταν αναγκαία με βάση την προεξασφαλισμένη γνώμη των ειδικών αυτή θα έπρεπε να ελάμβανε χώρα, πολύ πριν την απόφαση και ανακοίνωση της επανέναρξης της λειτουργίας των σχολείων, ούτως ώστε να έδινε την ευκαιρία της έγκαιρης προετοιμασίας χωρίς τον κίνδυνο απουσίας από τον προγραμματισμένο χρόνο εκπαίδευσης.

Η λιγότερο ευνοϊκή μεταχείριση με βάση το προαναφερθέν νομικό πλαίσιο, στα παιδιά με αναπηρία συνιστά από μόνο του λόγω διάκρισης, πόσο μάλλον να επιβάλλονται και επιπλέον προϋποθέσεις για την φοίτηση τους που δεν δικαιολογήθηκαν με βάση την επιστημονική γνωμάτευση και που εν πάσει περιπτώσει δεν περιορίζονται στην εξέταση για Covid-19 των δασκάλων και των συνοδών τους που θα έρχονταν σε επαφή μαζί τους. Τέλος, σε σχέση με την αναφορά στην ανακοίνωση για την εξέταση των παιδιών με βάση τα ειδικά χαρακτηριστικά τους, σημειώνεται ότι αυτά τα χαρακτηριστικά είναι γνωστά εκ των προτέρων στο Υπουργείο και εφόσον δεν εμπίπτουν στις ευάλωτες ομάδες όπως αυτές έχουν προκαθοριστεί για όλους, θα συμφωνήσω με την άποψη των παραπονούμενων γονιών ότι με την εν λόγω ανακοίνωση τα παιδιά με αναπηρίες θεωρούνται χωρίς άλλο ως παιδιά που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες κατά τρόπο αυθαίρετο και απόλυτο.

Ως εκ τούτου, αν οι διαδικασίες που έχουν προβλεφθεί, στο χρόνο κατά τον οποίο αυτές ανακοινώθηκαν, και συγκεκριμένα, την αμέσως προηγούμενη ημέρας της επανέναρξης των σχολείων, παραμείνουν οι ίδιες, η έγκαιρη πρόσβαση των παιδιών αυτών στα σχολεία τους καθίσταται σχεδόν αδύνατη.

Η μη ανάκληση και επανεξέταση των μέτρων προστασίας από το ΥΠΠΑΝ θα οδηγήσει σε στέρηση του δικαιώματός των παιδιών με αναπηρία στην εκπαίδευση, που όχι μόνο δεν έπρεπε να έχουν επιπλέον βάρος για την προσέλευση τους στο σχολείο, αλλά θα έπρεπε να τύχουν ευνοϊκότερης μεταχείρισης ώστε να βρίσκονται σε ισότιμη βάση με τα υπόλοιπα παιδιά.

Διαπιστώσεις και Εισηγήσεις

Υπό το φως του συνόλου των πιο πάνω, διαπιστώνεται ότι υπάρχει διακριτική μεταχείριση και άρα παραβίαση τόσο των κρατικών υποχρεώσεων που απορρέουν από τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες, όσο και του περί Ατόμων με Αναπηρίες Νόμου, σε συνδυασμό με τον περί Καταπολέμησης των Φυλετικών και Ορισμένων άλλων Διακρίσεων (Επίτροπος) Νόμο, όχι μόνο γιατί δεν λήφθηκαν έγκαιρα όλα τα εξατομικευμένα μέτρα στήριξης για να βρίσκονται ήδη τα παιδιά με αναπηρία στο σχολείο, αλλά και για τον λόγο ότι αντιμετωπίστηκαν αυτά τα παιδιά με λιγότερη ευνοϊκή μεταχείριση σε σχέση με τα αλλά παιδιά που βρίσκονται στην ίδια κατάσταση με αυτά, ενώ συνάμα τους προσετέθη επιπλέον βάρος το οποίο σχετίζεται με τη πλήρωση των εν λόγω προϋποθέσεων.

Ως εκ τούτου, εισηγούμαι όπως η ανακοίνωση με ημερομηνία 20 Μαΐου 2020, και οι προϋποθέσεις που επιβάλλει αναφορικά με τη φοίτηση των παιδιών με ειδικές ανάγκες, επαναξεταστεί άμεσα και ληφθούν αποφάσεις οι οποίες θα περιλαμβάνουν ευνοϊκότερη μεταχείριση στα παιδιά με αναπηρίες και οι οποίες θα διασφαλίζουν, χωρίς καμία περαιτέρω καθυστέρηση, την πρόσβαση όλων των μαθητριών και μαθητών στα σχολεία, χωρίς καμία διάκριση.

Η παρούσα έκθεση υποβάλλεται στον Υπουργό Παιδείας ,Πολιτισμού Αθλητισμού και Νεολαίας για τις δικές του ενέργειες.

Για ολόκληρη την Έκθεση της Επιτρόπου πατήστε εδώ.