Του Δρος Άγγελου Οικονομίδη*


Η λέξη και μόνο καρκίνος προκαλεί αίσθημα φόβου, απελπισίας και απόγνωσης τουλάχιστον. Αυτό όμως δεν πρέπει να ισχύει στην περίπτωση του Καρκίνου του προστάτη.

Στατιστικά το 60% των ανδρών άνω των 65 χρονών θα διαγνωστούν με καρκίνο του προστάτη, όμως μόνο το 6% θα πεθάνει από αυτόν τον καρκίνο. Αυτό προϋποθέτει έγκαιρη διάγνωση η οποία στις μέρες μας είναι μια απλή διαδικασία.

Τι είναι τελικά ο Προστάτης ;

Ένας αδένας του αναπαραγωγικού συστήματος ο οποίος βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη και λειτουργία του είναι να κάνει το σπέρμα ποιο αλκαλικό, έτσι ώστε να είναι ποιο διαλυτό στο όξινο περιβάλλον του κόλπου.

Πρέπει όντως να ελέγχομαι κάθε χρόνο για καρκίνο του Προστάτη;

Όχι Απόλυτα. Είναι όντως ένα θέμα που απασχολεί αρκετά τον επιστημονικό κόσμο. Μετά από σειρά μελετών , άνδρες άνω των 50 ετών, με εξαίρεση αυτούς που βρίσκονται σε ομάδες υψηλού κίνδυνου, πρέπει να ξεκινούν την διαδικασία ελέγχου για έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου. Ανάλογα με τα αποτελέσματα των βιοχημικών εξετάσεων, τότε μπορεί να εκτιμηθεί ο ρυθμός παρακολούθησης, μέχρι και σε ανά πενταετία.

Ποιοι συγκαταλέγονται σε ομάδα υψηλού κίνδυνου;

Αυτοί που έχουν οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του Προστάτη: Εάν ο πατέρας σας ή ο αδερφός σας πάσχει από καρκίνο του προστάτη, τότε έχετε διπλάσιες πιθανότητες να διαγνωστείτε με καρκίνο. Αντρές Αφρικανοαμερικανικης εθνικότητας έχουν λόγω γενετικού κώδικα επίσης διπλάσιες πιθανότητες διάγνωσης καρκίνου του προστάτη. Αν ανήκετε σε αυτές τις κατηγορίες, τότε η διαδικασία ελέγχου πρέπει να ξεκινά από την ηλικία των 45 ετών.

Ποια συμπτώματα υποδεικνύουν Καρκίνο του Προστάτη;

Δεν υπάρχουν συγκεκριμένα συμπτώματα που να υποδεικνύουν την παρουσία καρκίνου του προστάτη κατά το στάδιο του εντοπισμένου καρκίνου. Συμπτώματα που σχετίζονται με την δυσχέρεια της δυνατότητάς ούρησης, όπως πολυουρία, νυκτουρία, μείωση ροής ούρων κ.α. είναι χαρακτηριστικά της υπερπλασίας του προστάτη , η οποία δεν πρέπει να συγχέεται με τον καρκίνο του προστάτη.

Τι είναι η εξέταση PSA;

Ειδικό Προστατικό Αντιγόνο είναι μια πρωτεΐνη η οποία παράγεται εξολοκλήρου από τον προστατικό αδένα. Είναι ένας καρκινικός δείκτης ο οποίος υποδεικνύει την ύπαρξη πάθησης του προστάτη. Δυστυχώς , δεν είναι ενδεικτικός για το είδος της πάθησης, καθώς επηρεάζεται από μολύνσεις , καλοήθης υπερπλασία του προστάτη, λήψη φαρμάκων κ.α. Είναι ουσιαστικά το εναρκτήριο λάκτισμα για περαιτέρω διερεύνηση.

Τι πρέπει να κάνει ένας άντρας όταν το PSA του είναι αυξημένο;

Το PSA από μόνο του δεν αποτελεί διάγνωση του καρκίνου του προστάτη. Όντως έως μέχρι πριν μερικά χρονιά το PSA ήταν μονόδρομος στην διενέργεια βιοψίας με αποτέλεσμα, να έχουμε πολλές αρνητικές βιοψίες με αρνητικό αντίχτυπο την υψηλή νοσηρότητα. Επίσης είχαμε αρκετές διαγνώσεις καρκίνων οι οποίοι ήταν εξαιρετικά χαμηλής δυνητικότητας , οι οποίοι δεν θα προκαλούσαν ποτέ πρόβλημα στην διάρκεια ζωής ενός άντρα.

Υπάρχουν νέες μέθοδοί και τεχνολογίες για πιο ακριβή εκτίμηση της πιθανότητας προσβολής με καρκίνο του προστάτη;

Ναι υπάρχουν και πρέπει να χρησιμοποιούνται από τον ουρολόγο σας εφόσον χρίζεται απαραίτητο και υπάρχει αμφιβολία ως προς την πιθανότητα προσβολής από καρκίνο και την ανάγκη βιοψίας.

α) Πιο εξιδεικευμένοι καρκινικοί δείκτες:

Την τελευταία δεκαετία στην προσπάθεια να βρεθούν τρόποι καλύτερης πρόβλεψης της πιθανότητας προσβολής από καρκίνο του προστάτη έχουν ανακαλυφθεί καινούργιοι δείκτες όπως το PCA 3, 4K Score, PHI και επίσης έχουν αναπτυχθεί καινούργιοι παράμετροι του PSA όπως το PSA Velocity, free to total PSA Ratio. Όλα αυτά , ανάλογα με την ένδειξη, μας βοηθούν να εκτιμήσουμε με περισσότερη ακρίβεια την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου.

β) Απεικονιστικές μέθοδοί

Τα τελευταία 4-5 χρόνια αναπτύχθηκε μια νέα εφαρμογή μέσω MRI (multiparametric MRI) η οποία μας δίνει την δυνατότητα αναγνώρισης εστιών καρκίνου στο προστάτη σε αρκετά πρώιμο στάδιο και την διενέργεια στοχευμένων βιοψιών μέσω της τεχνολογίας Fusion biopsy.

Έχει ακόμα και σήμερα η δακτυλική εξέταση θέση στην διαγνωστική προσέγγιση του καρκίνου του προστάτη;

Και όμως. Παρά τα 30 χρόνια πρωτοποριακών ιατρικών εξελίξεων και την ανακάλυψη πολλών μοριακών και βιοχημικών δεικτών, η δακτυλική εξέταση αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο για τον Ουρολόγο σας. Είναι μια απλή, γρήγορη και πολύτιμη εξέταση. Μια αρνητική εξέταση δεν μπορεί να αποκλείσει τον καρκίνο, μια θετική εξέταση όμως αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα καρκίνου. Η εξέταση διαρκεί μόνο 10 δευτερόλεπτα.

Εάν είναι θετική η βιοψία ποιες διαδικασίες ακολουθούνται;

Ο καρκίνος του προστάτη θεωρείται ιάσιμος, εφόσον διαγνωστεί σε αρχικό στάδιο, στο στάδιο δηλαδή που ακόμα δεν έχει παρουσιάσει μεταστάσεις. Με τα μέσα που διαθέτουν την σημερινή εποχή οι ουρολόγοι αυτό είναι σχετικά ευκολά εφικτό, εφόσον φανείτε συνεπείς.

Οι επιλογές της θεραπείας που θα ακολουθήσετε είναι αρκετές, κυρίως χειρουργική και ακτινοθεραπεία. Με τη σωστή καθοδήγηση και ανάλυση όλων των παραμέτρων, πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων τότε θα επιλέξετε αυτή που σας αρμόζει καλυτέρα.

Ακόμα και σε προχωρημένο στάδιο, ο καρκίνος του προστάτη μπορεί να αντιμετωπιστεί πολύ αποτελεσματικά, και με σωστή φαρμακοθεραπεία και παρακολούθηση, ασθενείς μπορούν να ζήσουν μέχρι και 10-15 χρόνια, και στο τέλος να καταλήξουν από άλλη ασθένεια. Επίσης υπάρχουν καρκίνοι, που λόγω πολύ χαμηλής δυνητικότητας, δεν χρειάζονται καθόλου θεραπεία, μόνο παρακολούθηση με πιθανή επέμβαση αν θεωρηθεί αναγκαίο.

*Ο Δρ Άγγελος Οικονομίδης είναι Χειρουργός Ουρολόγος – Ανδρολόγος