Δεν υφίσταται πραξικόπημα στην Τουρκία

Μια ανάλυση από τον διεθνολόγο Ζήνωνα Τζιάρρα, με αφορμή τα όσα εκτυλίσσονται στην Τουρκία.

Article featured image
Article featured image

Δεν υφίσταται πραξικόπημα στην Τουρκία. 104 απόστρατοι Ναύαρχοι και μια κατά τα άλλα λογική επιστολή (για την ισλαμοποίηση του στρατεύματος και τη συνθήκη του Μοντρέ) δεν αποτελούν απειλή για τον Ερντογάν. Πολλοί από αυτούς τους αξιωματικούς εντάχθηκαν στο “μπλοκ εξουσίας” του ΑΚΡ από τα μεσα της δεκαετίας του 2010 όταν τα πιο δημοκρατικά και φιλελεύθερα στοιχεία του κόμματος αποξενώθηκαν ή αποχώρησαν. Ήταν με αυτό τον τρόπο που ήρθε στο προσκήνιο -ως μέρος της επίσημης πολιτικής- και το Δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας». Η σύλληψή του έγινε από το 2006 από τον Γκιουρντενίζ. Πού ήτανε μέχρι το 2018;

Αυτοί οι αξιωματικοί ήταν κυρίως Ευρασιανιστές. Κεμαλικοί μεν αλλά αντι-δυτικοί (ή σκεπτικιστές έναντι της Δύσης), που προέκριναν καλύτερες σχέσεις με τη Ρωσία και την Κίνα (σε αντίθεση με τους φιλο-δυτικούς Ατλαντιστές). Αυτοί οι Ευρασιανιστές υπήρξαν οφέλιμοι για την κυβέρνηση Ερντογάν αλλά παράλληλα και αγκάθι. Παρέμειναν προσκλολλημένοι στις αρχές του Κεμάλ τόσο στην εξωτερική όσο και στην εσωτερική πολιτική (λέγοντας ότι η Τουρκία πρέπει να επιστρέψει σε αυτές). Υποστήριξαν για παράδειγμα μια πιο εξωστρεφή πολιτική στην Ευρασία και στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά επέκριναν άλλες αποφάσεις υψηλού ρίσκου όπως την εμπλοκή του τουρκικού στρατού στη Συρία και τη Λιβύη.

Αφού λοιπόν το ΑΚΡ τους χρησιμοποίησε μέχρι το σημείο που ήταν βολικοί και στο βαθμό που υπήρχε σύγκλιση απόψεων, ήρθε τώρα η τέλεια ευκαιρία να τελειώνει με αυτούς. Ο Ερντογάν δεν τους είδε ποτέ ως “δικούς του.” Ούτως ή άλλως ο Γιαϊτζί (που δεν είναι στη λίστα) είχε υποβαθμιστεί και αργότερα παραιτήθηκε ενώ ο Γκιουρντενίζ είχε περιθωριοποιηθεί. Μεταξύ των συλληφθέντων βρίσκεται τόσο ο Γκιουρντενίζ όσο και αξιωματικοί όπως ο ρεπουμπλικανός Τουρκέκ Ερτούκ που πέρασε από το CHP και το Κόμμα της Ανατολίας.

Έτσι αυτή η εξέλιξη αυξάνει τις εντάσεις αλλά έρχεται ως δώρο για τον Ερντογάν. Του δίνει τη δυνατότητα να επαναφέρει το αντι-πραξικοπηματικό αφήγημα, να δαιμονοποιήσει και να εκκαθαρίσει τους ιδεολογικούς του αντιπάλους, και να προβάλει την εικόνα του ηγέτη που είναι ανθεκτικός στα πραξικοπήματα και διατηρεί το κράτος σταθερό και ασφαλές.

Το ενδιαφέρον είναι ότι αυτές οι «παρεμβάσεις» του στρατού δεν έχουν πια το ίδιο βάρος όπως στο παρελθόν. Μετά το μεταμοντέρνο πραξικόπημα του 1997 που οδήγησε στην αποχώρηση του Ερμπακάν, το ηλεκτρονικό μνημόνιο του 2007 έναντι της υποψηφιότητας του Γκιούλ, το πραξικόπημα του 2016 και η χθεσινή επιστολή φαίνεται ότι ανήκουν σε μια ιδιότυπη μετα-πραξικοπηματική εποχή. Στο πλαίσιο βεβαίως της θεμελίωσης του ερντογανικού αυταρχισμού.

Φυσικά, το κράτος και ο στρατός παραμένουν σε διχασμό. Χονδρικά: Ευρασιανιστές Vs AKP (σε επίπεδο εξουσίας και policy-making), φιλο-κυβερνητικοί Vs αντι-κυβερνητικοί αξιωματικοί (σε επίπεδο στρατεύματος), ερντογανικοί-εθνικιστές Vs αντιπολίτευση (η οποία έχει τις δικές της διασπάσεις).

Πηγή: Geopolitical Cyprus

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ