Οι Γύπες, ως αυστηρώς πτωματοφάγα ζώα, καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες νεκρών ζώων και είναι σε θέση να παρέχουν σημαντικά περιβαλλοντικά και κοινωνικοοικονομικά οφέλη (οικοσυστημικές υπηρεσίες), όπως η ρύθμιση της εκδήλωσης και εξάπλωσης ασθενειών, η απομάκρυνση μολυσματικών παραγόντων από το έδαφος και το νερό, η ανακύκλωση θρεπτικών ουσιών και άλλα.

Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος «Ζωή με τους Γύπες», το οποίο στοχεύει στη διάσωση του απειλούμενου Γύπα στην Κύπρο, το Vulture Conservation Foundation (VCF) εκπόνησε μελέτη για να αξιολογήσει κάποια από τα οφέλη που θα μπορούσαν να προκύψουν από ένα βιώσιμο πληθυσμό γυπών στο νησί.

Και τα χρήματα στην τσέπη και τον Γύπα χορτάτο

Με την αλλαγή του συστήματος διαχείρισης της κτηνοτροφίας στην Κύπρο, οι κτηνοτρόφοι υποχρεώνονται πλέον να μεταφέρουν τα νεκρά ζώα σε ενδεδειγμένες μονάδες επεξεργασίας, κάτι το οποίο σημαίνει λιγότερη διαθέσιμη τροφή για τους Γύπες της Κύπρου. Η μελέτη αξιολόγησε τη διαθεσιμότητα και την κατανάλωση νεκρών κτηνοτροφικών ζώων από τους Γύπες και υπολόγισε το κόστος που προκύπτει από τη συμβατική λύση, τη μεταφορά δηλαδή των ζώων αυτών (τόσο το οικονομικό, όσο και το περιβαλλοντικό λόγω εκπομπών αερίων θερμοκηπίου) στις ειδικές μονάδες επεξεργασίας. Στην Κύπρο, υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο συλλέγονται από τις περιοχές τροφοληψίας του Γύπα γύρω στα 17,000 νεκρά πρόβατα και κατσίκια. Από αυτά, γύρω στα 2.500 υπολογίζεται ότι θα μπορούσαν να καλύψουν σχεδόν πλήρως τις ετήσιες διατροφικές ανάγκες έως και 200 Γυπών, αριθμός που διασφαλίζει επίσης τη βιωσιμότητα του πληθυσμού μακροπρόθεσμα. Εάν τα ψοφίμια αυτά κατέληγαν στην κοντινότερη ταΐστρα γυπών, αντί σε μονάδα επεξεργασίας, αυτό θα μείωνε κατά 43-61% τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα καθώς και το οικονομικό κόστος που προκύπτει από τη συλλογή και τη μεταφορά των νεκρών ζώων στις μονάδες. Με την προώθηση των υπηρεσιών καθαρισμού που παρέχουν οι γύπες επαναφέρεται μια σημαντική οικολογική λειτουργία που είναι προς όφελος των γυπών, του περιβάλλοντος, αλλά και του ανθρώπου.

Ήλιος, θάλασσα και Γύπες

Οι γύπες παρέχουν επίσης ψυχαγωγικές υπηρεσίες που σχετίζονται με τον οικοτουρισμό, ιδιαίτερα ό,τι αφορά την παρατήρηση και τη φωτογράφιση πουλιών. Η μελέτη εκτίμησε τα έσοδα που μπορούν να προκύψουν από διάφορες τουριστικές δραστηριότητες στην Κύπρο που σχετίζονται με τον Γύπα. Καθώς ο τουρισμός στην Κύπρο παράγει 2,7 δισ. ευρώ ετησίως και συμβάλλει κατά 15% στο ΑΕΠ, η προβλεπόμενη αύξηση του πληθυσμού των γυπών μέσω του προγράμματος «Ζωή με τους Γύπες» μπορεί να δώσει πρόσθετη ώθηση στην τοπική οικονομία. Η μελέτη υπολόγισε ότι θα μπορούσαν να υπάρξουν έσοδα έως και €648.818 τον χρόνο από τουριστικές δραστηριότητες που έχουν σχέση με τους Γύπες (όπως η παρακολούθηση και η φωτογράφιση γυπών). Η μελέτη τονίζει ότι πρέπει να μελετηθούν εις βάθος οι διάφορες δραστηριότητες αναψυχής που σχετίζονται με τους Γύπες, αφού μπορούν να παρέχουν μια πηγή εισοδήματος σε τοπικές κοινότητες και παράλληλα να δώσουν κίνητρο για τη στήριξη των προσπαθειών προστασίας του είδους.

Περισσότεροι Γύπες, περισσότερα οφέλη

Το επίπεδο παροχής των οφελών που προκύπτουν από τους Γύπες εξαρτάται από το μέγεθος του πληθυσμού, κάτι που επιβεβαιώνει τη σημασία διατήρησης του είδους. Για να έχουν τα συμπεράσματα της μελέτης οποιοδήποτε αντίκρισμα στην πραγματικότητα, αλλά και οι υπόλοιπες δράσεις του προγράμματος θετικά αποτελέσματα, είναι ζωτικής σημασίας να ελαχιστοποιηθούν τα περιστατικά δηλητηρίασης, η οποία αποτελεί τη νούμερο ένα απειλή για τους Γύπες στην Κύπρο.

Το πρόγραμμα Ζωή με τους Γύπες έχει στόχο να αποτρέψει την εξαφάνιση του Πυρόχρου Γύπα από το νησί και να ενισχύσει τον πληθυσμό του. Είναι συγχρηματοδοτημένο από το χρηματοδοτικό εργαλείο LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης με συνολικό προϋπολογισμό €1.375.861 και διάρκεια 4 χρόνια (2019 – 2023). Οι συνεργαζόμενοι φορείς είναι το BirdLife Cyprus ως επικεφαλής, η Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας, το Κυπριακό Ίδρυμα Προστασίας του περιβάλλοντος – Terra Cypria και το Vulture Conservation Foundation.

Περισσότερα στο www.lifewithvultures.eu


Φωτογραφίες: Pilar Oliva-Vidal