H Κάτια Κυριακούδη φοιτά σήμερα στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Έξυπνα Συστήματα και Συστήματα Διαδικτύου του Πανεπιστημίου Frederick. «Στα μαθήματα μου είμαι μόνη μου. Είμαι η μόνη γυναίκα», αναφέρει. Παρόμοια, στα φοιτητικά της χρόνια, η Ακινδύνη Μιχαήλ ήταν ένα από μόλις δύο κορίτσια σε μια τάξη με 20 αγόρια που επέλεξαν να σπουδάσουν στο Πρόγραμμα Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Frederick. Σήμερα είναι μια πετυχημένη web developer και ανήκει στο μόλις 4% των γυναικών στην Κύπρο που επιλέγουν να εργαστούν σε επαγγέλματα STEM, όπως με μια λέξη αναφέρονται οι Φυσικές Επιστήμες, η Τεχνολογία, η Μηχανική και τα Μαθηματικά, έναντι 27% των ανδρών. Πρόκειται για ένα από τα πολλά στατιστικά στοιχεία που καταδεικνύουν την ανάγκη για μεγαλύτερη συμμετοχή γυναικών και κοριτσιών τους τομείς STEM. Παρά τις συντονισμένες προσπάθειες της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας να ενθαρρύνει περισσότερες γυναίκες και κορίτσια να στραφούν σε αυτούς τους τομείς, η συμμετοχή των γυναικών παραμένει δυσανάλογη, με αποτέλεσμα στους τομείς αυτούς να καταγράφονται οι μεγαλύτερες ανισότητες σε σχέση με το φύλο.

Γιατί είναι σημαντικό να εκπροσωπούνται οι γυναίκες σε αυτούς τους κλάδους;

Μπορεί να μην είναι προφανές, αλλά δεν πρόκειται μόνο για θέμα ισότητας. Πρόκειται και για παγκόσμιο κοινωνικό ζήτημα που επηρεάζει την ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα του κόσμου.

• Προοπτικές απασχόλησης με ψηλές αποδοχές και μηδαμινά ποσοστά ανεργίας

Οι θέσεις εργασίας σε αυτούς τους τομείς όλο και αυξάνονται οπότε μια γυναίκα όχι μόνο δεν θα μείνει άνεργη, αλλά θα έχει πολλές ευκαιρίες στην επαγγελματική της πορεία. Τα επαγγέλματα σε αυτούς τους τομείς παρουσιάζουν εξαιρετικές προοπτικές απασχόλησης με ελκυστικά πακέτα αποδοχών. Για παράδειγμα, οι ευκαιρίες απασχόλησης για μηχανικούς και ειδικούς στον τομέα της πληροφορικής αναμένεται να υπερβούν τις αντίστοιχες ευκαιρίες σε πολλά άλλα επαγγέλματα. Επίσης, οι επαγγελματίες στους τομείς STEM δεν πλήττονται τόσο από την ανεργία και λαμβάνουν υψηλότερους μισθούς (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2015). Να, λοιπόν, ένας πολύ καλός τρόπος για να μειωθεί το χάσμα αμοιβών και να αποκτήσουν οι γυναίκες μεγαλύτερη οικονομική ανεξαρτησία.

• Επανάσταση 4.0 με ή χωρίς τις γυναίκες;

Στην Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση (Επανάσταση 4.0) θα πρωταγωνιστούν οι επιστημονικοί τομείς. Μέχρι το 2030, αναμένεται ότι 40 - 160 εκατομμύρια γυναίκες θα χρειαστεί να αλλάξουν επαγγέλματα και να αναλάβουν ρόλους που απαιτούν πιο πολύπλοκες ψηφιακές δεξιότητες, και έως το 2050 οι μισές θέσεις εργασίας που υπάρχουν στον κόσμο σήμερα θα εξαφανιστούν, επηρεάζοντας σε μεγαλύτερο βαθμό τις γυναίκες. Εάν οι γυναίκες δεν μπορέσουν να κάνουν τη μετάβαση στην τεχνολογία και την επιστήμη, θα χάσουν την πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας. Γυναίκες σε όλο τον κόσμο βρίσκονται ήδη σε δυσμενέστερη θέση από τους άνδρες επειδή πολλά επαγγέλματα τα οποία παραδοσιακά έκαναν γυναίκες τείνουν να είναι λιγότερο καλά αμειβόμενα.

• Η επιστήμη χρειάζεται τις γυναίκες

Οι επιστήμες, η τεχνολογία, η μηχανική βρίσκονται σε τροχιά γοργής ανάπτυξης αλλά δεν μπορούν να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις δυνατότητές τους χωρίς τις γυναίκες. Ακούγεται υπερβολικό, αλλά η αλήθεια είναι αυτή: oι θέσεις εργασίας είναι τόσες πολλές που δεν μπορούν να καλυφθούν αποκλειστικά από τους άνδρες. Η μείωση του χάσματος μεταξύ των φύλων θα έχει ως αποτέλεσμα υψηλότερη παραγωγικότητα και αυξημένη δραστηριότητα στην αγορά εργασίας. Αυτό θα συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη και ευημερία. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων, η αύξηση του ποσοστού των γυναικών που ακολουθούν σπουδές στους τομείς αυτούς αναμένεται να οδηγήσει σε βελτίωση του ΑΕΠ της ΕΕ κατά 610-820 δισ. ευρώ το 2050.

• O κόσμος χρειάζεται τις γυναίκες

Δεν είναι μόνοι οι συγκεκριμένοι τομείς που θα αναπτυχθούν με τη συμμετοχή περισσότερων γυναικών, αλλά και ο κόσμος ολόκληρος. Σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, «για να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις του 21ου αιώνα, πρέπει να εκμεταλλευτούμε το πλήρες δυναμικό μας. Αυτό απαιτεί την εξάλειψη των στερεοτύπων φύλου». Ο Οργανισμός υποστηρίζει ότι η γεφύρωση του χάσματος των φύλων στην επιστήμη είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη των διεθνώς συμφωνημένων αναπτυξιακών στόχων. Η ισότητα των φύλων και ενδυνάμωση όλων των γυναικών και των κοριτσιών έχει συμπεριληφθεί ανάμεσα στους 17 στόχους στην «Ατζέντα 2030» του οργανισμού για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Η επίτευξη των στόχων αυτών θεωρείται απαραίτητη προϋπόθεση για την αειφόρο ανάπτυξη. Είναι το μονοπάτι που θα μας οδηγήσει σε ένα υγιή πλανήτη και ένα κόσμο δικαιότερο, πιο ειρηνικό, με υγεία, ασφάλεια και ευημερία, ένα κόσμο πάνω απ’ όλα βιώσιμο, που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες όχι μόνο της σημερινής γενιάς αλλά και των μελλοντικών γενεών.

• Η δύναμη της διαφορετικότητας

Τα κορίτσια και οι γυναίκες έχουν να διαδραματίσουν ένα σημαντικό ρόλο στην εξεύρεση λύσεων που θα βελτιώσουν τη ζωή μας γιατί θα φέρουν διαφορετικές αντιλήψεις και ιδέες. Μόνο με τη διαφορετικότητα και την ποικιλομορφία μπορεί να επιτευχθεί πραγματική καινοτομία, ανάπτυξη, ευρηματικότητα και δημιουργικότητα. Γι’ αυτό οφείλουμε να επενδύσουμε στο ταλέντο τους, να τις ενθαρρύνουμε να μοιραστούν τη δική τους προοπτική και να αναπτύξουν νέες ιδέες. Αλλιώς, θα συνεχίσουμε να είμαστε μάρτυρες φαινομένων όπου προϊόντα και τεχνολογίες όχι μόνο δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες των γυναικών αλλά δημιουργούν και διακρίσεις, αφού σχεδιάζονται αποκλειστικά από άντρες. Στην τεχνητή νοημοσύνη, για παράδειγμα, όπου ο συντριπτικός αριθμός των εργαζομένων είναι άνδρες, οι αλγόριθμοι συχνά οδηγούν σε διακρίσεις.

Πού βρίσκεται η Κύπρος σε αυτό τον τομέα;

Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Δείκτη Ισότητας των Φύλων του 2019, στην Κύπρο εργάζονται σε επαγγέλματα STEM λιγότερες γυναίκες (4%) σε σύγκριση με τους άνδρες (27%) ενώ γενικά, τα ποσοστά τόσο των γυναικών όσο και των ανδρών που εργάζονται σε επαγγέλματα STEM είναι από τα χαμηλότερα στην ΕΕ. Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η εικόνα στους κλάδους STEM δεν είναι διαφορετική από αυτή που βλέπουμε στον διεθνή χώρο. Η άνιση συγκέντρωση γυναικών και ανδρών σε διαφορετικούς κλάδους σπουδών γενικότερα εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα για την Κύπρο. Συνολικά, το 40% των φοιτητριών και το 15% των φοιτητών πραγματοποιούν σπουδές στους τομείς της εκπαίδευσης, της υγείας και της πρόνοιας, των ανθρωπιστικών επιστημών και των τεχνών. Σύμφωνα με τον Υφυπουργό Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, κ. Κυριάκο Κόκκινο, η προώθηση της ποιοτικής αύξησης της συμμετοχής των γυναικών στους τομείς των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ)  καθώς και η αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων στο σύνολο του πληθυσμού και ειδικότερα στις γυναίκες, συγκαταλέγονται στις ύψιστες προτεραιότητες του Υφυπουργείου, καθώς αποτελούν πολύτιμα εργαλεία ενδυνάμωσης του ψηφιακού χώρου εργασίας αλλά και ενίσχυσης της αναπτυξιακής πορείας της χώρας μας.

Ως ένα Πανεπιστήμιο που έχει αφήσει το στίγμα του στον τομέα της τεχνολογίας και της μηχανικής, το Πανεπιστήμιο Frederick δεν θα μπορούσε να μείνει αμέτοχο στην παγκόσμια προσπάθεια μείωσης του φυλετικού χάσματος στην επιστήμη και την τεχνολογία. Γι’ αυτό υλοποιεί μακροπρόθεσμη εκστρατεία διαφώτισης των κοριτσιών από νεαρή ηλικία για τις προοπτικές των τομέων αυτών. Η εκστρατεία έχει τίτλο “To all women and girls: Join the Journey to Engineering, Science and Technology” και τελεί υπό την αιγίδα της Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων, κας Ιωσηφίνας Αντωνίου.

Στο πλαίσιο της εκστρατείας, το Πανεπιστήμιο Frederick ενώνει δυνάμεις με πετυχημένες γυναίκες στους τομείς αυτούς, που μπορούν να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για τα κορίτσια όλων των ηλικιών. Προγραμματίζει, παράλληλα, σειρά βιωματικών εργαστηρίων και διαδραστικών εκδηλώσεων, ώστε να φέρει τις μαθήτριες σχολείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε επαφή με τους τομείς αυτούς και να τους δώσει τις δεξιότητες και την αυτοπεποίθηση που χρειάζονται ώστε να πετύχουν τους στόχους τους.

Προσφέρει επίσης ειδικές υποτροφίες ύψους 50% σε όλα τα κορίτσια που θα επιλέξουν να σπουδάσουν σε προπτυχιακό επίπεδο σε προγράμματα Μηχανικής και Τεχνολογίας στην Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου Frederick το ακαδημαϊκό έτος 2021-22. Οι υποτροφίες προσφέρονται σε όλες τις υποψήφιες που υποβάλλουν αίτηση στα πιο κάτω προγράμματα:

Computer Science

Computer Engineering

Mechanical Engineering

Automotive Engineering

Electrical Engineering

Architecture

Architectural Engineering

Civil Engineering

«Mέρος της πολιτικής μας είναι η διαχρονική προώθηση της ισότητας των φύλων και η ενδυνάμωση όλων των γυναικών και των κοριτσιών ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν τις σύγχρονες προκλήσεις και να γίνουν η αλλαγή που ο κόσμος μας χρειάζεται. Πιστεύουμε ότι οι γυναίκες έχουν πολλά να προσφέρουν στη μηχανική, την επιστήμη και την τεχνολογία και γι’ αυτό στόχος μας είναι η ενθάρρυνση περισσότερων κοριτσιών να επιλέξουν σπουδές και επαγγελματική σταδιοδρομία σε αυτούς τους τομείς» αναφέρει η Πρόεδρος του Συμβουλίου του Πανεπιστημίου Frederick, κα Νατάσσα Φρειδερίκου μιλώντας για την εκστρατεία.

Οι υποτροφίες θα καλύπτουν το 50% των διδάκτρων και ισχύουν για το πρώτο ακαδημαϊκό έτος με την προϋπόθεση ότι η υποψήφια θα εγγραφεί σε πρόγραμμα πλήρους φοίτησης. Μετά το ακαδημαϊκό έτος 2021 – 2022, η υποτροφία διδάκτρων θα ανανεώνεται ανά εξάμηνο λαμβάνοντας υπόψη τη συνολική επίδοση της φοιτήτριας κατά το προηγούμενο ακαδημαϊκό εξάμηνο, με βάση ειδικό σχέδιο.

Για να υποβάλετε αίτηση, συμπληρώστε την αίτηση εισδοχής του Πανεπιστημίου και προωθήστε την στο email l.chrysanthou@frederick.ac.cy (Λυδία Χρυσάνθου) μαζί με αντίγραφο του απολυτηρίου σχολείου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και της πολιτικής ταυτότητάς σας.

Για περαιτέρω πληροφορίες και διευκρινήσεις, οι ενδιαφερόμενες καλούνται να επικοινωνήσουν με το Γραφείο Εισδοχής του Πανεπιστημίου Frederick στα τηλέφωνα 22394394 (Λευκωσία), 25730975 (Λεμεσός) ή να επισκεφθούν τη σελίδα: www.frederick.ac.cy/women-in-STEM/el/