Κάθε φορά που πέφτουμε πάνω σε παλιές φωτογραφίες, είναι αναπόφευκτο να ξεκινήσει, σχεδόν αυτόματα, ένα ταξίδι στον χρόνο. Είναι την ίδια στιγμή αναπόφευκτο να αρχίσει ο εγκέφαλος να επεξεργάζεται εικόνες -συνήθως πρωτοειδωμένες- και να προσπαθεί να τις ανασυγκροτήσει. Οπότε, σχεδόν αυτόματα πάλι, πιάνεις τον εαυτό σου να περπατά σε στενά δρομάκια, να οσμίζεται μυρωδιές, να γεύεται γεύσεις, να τέρπεται με μουσικές και να στήνει αυτί, για να ακούσει τι ψιθυρίζει, σχεδόν συνωμοτικά, το αγόρι στο αυτί της κοπέλας. Την πρώτη φορά που ξέθαψα μια παλιά φωτογραφία του μπαμπά μου, που είχε κάνει ένα φεγγάρι στα καράβια, θυμάμαι ότι όλο το βράδυ μύριζα την αλμύρα της θάλασσας και άκουγα τον φλοίσβο των κυμάτων στα αυτιά μου.


Σε μια τυχαία αναζήτηση στο reddit, χωρίς να χρειαστεί αυτήν τη φορά να ψαχουλέψουμε σε ξεχασμένα κιβώτια, πέσαμε σε κάποιες παλιές φωτογραφίες από την Κύπρο. Αρχικά, μού έκανε εντύπωση το γεγονός ότι ο χρήστης που τις ανέβασε δεν ήταν ντόπιος, ενώ συνόδευε το φωτογραφικό άλμπουμ με μια λεζάντα που έγραφε: «Βρήκα ένα κουτί γεμάτο παλιές φωτογραφίες με μια ετικέτα: “Κύπρος, 1971”. Αναγνωρίζει κάποιος τις τοποθεσίες;». Ένα κουτί με φωτογραφίες από την Κύπρο του μακρινού 1971, ξεχασμένο κάπου στο εξωτερικό, έχει από μόνο του αρκετό ενδιαφέρον.


Συνεχίζοντας την αναζήτηση στη σελίδα του χρήστη, στο imgur, παρατήρησα ότι υπήρχαν και άλλα άλμπουμ με παλιές φωτογραφίες από διάφορα μέρη του κόσμου, όπως η Αλγερία, η Ιαπωνία, το Περού, η Αίγυπτος, το Πακιστάν κ.ά., συνοδευόμενα πάντα από την ίδια λεζάντα: «Βρήκα αυτές τις παλιές φωτογραφίες από το ταξίδι κάποιου στην τάδε χώρα την τάδε χρονιά». Το πράγμα γινόταν όλο και πιο ενδιαφέρον, οπότε αποφάσισα να έρθω σε επικοινωνία με το εν λόγω άτομο, για να μας εξηγήσει πού βρήκε τις εξαιρετικές φωτογραφίες, μεταξύ των οποίων και αυτές της Κύπρου.


Πίσω από αυτές, λοιπόν, «κρύβεται» ο Raf Horemans, ένας 35χρονος Βέλγος, ο οποίος έχει πάθος με τη φωτογραφία και τα ταξίδια. Εργάζεται σε μια εταιρεία εκτύπωσης και αγαπά την τέχνη, τη φωτογραφία, την αρχιτεκτονική, το σχέδιο και τον κινηματογράφο. «Πλέον, εξαιτίας της γενικότερης κατάστασης, δεν ταξιδεύω τόσο συχνά όσο συνήθιζα στα 20 μου, οπότε η συλλογή φωτογραφιών είναι ένας τρόπος, για να ταξιδεύω σε διαφορετικά μέρη, ενώ κάθομαι στον καναπέ του σπιτιού μου», λέει.

Όσον αφορά στις φωτογραφίες από την Κύπρο, ο ίδιος μάς εξηγεί ότι έφτασαν στην κατοχή του εντελώς τυχαία: «Η μητέρα μου, η οποία γνωρίζει το πάθος μου για τη φωτογραφία, βρήκε μια αγγελία σε μια τοπική εφημερίδα, η οποία έλεγε ότι κάποιος είχε μια μεγάλη συλλογή παλιών φωτογραφιών, τις όποιες, όμως, ήθελε να ξεφορτωθεί. Επικοινώνησα με τον αριθμό που αναγραφόταν στην αγγελία και διευθέτησα μία συνάντηση με τον άνθρωπο. Ήταν ένας ηλικιωμένος, πολύ ευγενικός κύριος, ο οποίος μου είπε ότι οι φωτογραφίες ανήκαν σε έναν συγγενή του που απεβίωσε πριν από μια δεκαετία περίπου. Αυτός ήταν διευθυντής σε ένα σχολείο, παντρεμένος, αλλά δεν έκανε παιδιά με τη γυναίκα του. Το ζευγάρι λάτρευε να ταξιδεύει και οι φωτογραφίες που έφτασαν στην κατοχή τού ηλικιωμένου κυρίου, ήταν ουσιαστικά οι φωτογραφίες που έβγαζαν κατά τη διάρκεια των ταξιδιών τους».


Το ζευγάρι επισκέφθηκε περίπου 40 χώρες μεταξύ των ετών 1965 και 1985, μια εκ των οποίων ήταν και η Κύπρος. Εντούτοις, οι φωτογραφίες τους φαίνεται ότι ξέμειναν στα αζήτητα, αφού κανένας συγγενής δεν ενδιαφερόταν πραγματικά να τις κληρονομήσει. «Μάλιστα, ο ενθουσιασμός μου γι’ αυτές εξέπληξε τον ηλικιωμένο κύριο», λέει ο Raf, προσθέτοντας ότι «Νόμιζε ότι κανείς δεν θα ανταποκρινόταν στην αγγελία του και ήταν σχεδόν σίγουρος ότι οι φωτογραφίες θα κατέληγαν στην ανακύκλωση. Ο ίδιος θα μετακόμιζε από το σπίτι του σε ένα γηροκομείο και αυτός ήταν ο λόγος που δεν μπορούσε να τις κρατήσει». Κάπως έτσι, οι φωτογραφίες βρέθηκαν στην κατοχή του Raf, ο οποίος, μετά από μήνες δουλειάς, κατάφερε να τις ψηφιοποιήσει.

Από την Κύπρο σκάναρε και ψηφιοποίησε 26 φωτογραφίες, οι οποίες, όπως μας λέει, δεν έφεραν καμία άλλη ένδειξη ή σημείωση, εκτός από τη λεζάντα «Κυπρος, 1971». Εξού και αποφάσισε να αναρτήσει τις φωτογραφίες στο κυπριακό reddit, όπου έλαβε κάποιες απαντήσεις σχετικά με τις τοποθεσίες από κατοίκους του νησιού. «Είναι εντυπωσιακό πόσο καλά γνωρίζουν οι Κύπριοι τη χώρα τους», αναφέρει περαιτέρω.

Καθώς του επισημαίνω πόσο μοναδικές είναι όλες οι φωτογραφίες του, μου εξηγεί ότι το πάθος του για τις παλιές φωτογραφίες ξεκίνησε, επίσης, τυχαία πριν από επτά μήνες, όταν ένας φίλος του αγόρασε ένα παλιό σπίτι, το οποίο ήταν γεμάτο αρχαία πράγματα.


«Βρήκαμε ένα κουτί με φωτογραφίες και “κόλλησα”. Παρατήρησα ότι κάποιες φωτογραφίες είχαν εξαιρετικό ενδιαφέρον, αφού αποτύπωναν μια εποχή που πέρασε ανεπιστρεπτί. Η μόδα, τα χτενίσματα, τα αυτοκίνητα, ήταν εντυπωσιακό να τα βλέπεις πενήντα και βάλε χρόνια μετά. Ήταν ουσιαστικά ένα ταξίδι στο παρελθόν, το οποίο, όμως, θα μπορούσε να τελειώσει άδοξα σε έναν κάδο απορριμμάτων. Κάπως έτσι, ξεκίνησε και το δικό μου ταξίδι στον κόσμο των παλιών φωτογραφιών. Ρώτησα φίλους και συγγενείς αν έχουν παλιές φωτογραφίες, ενώ έβαλα και μια αγγελία σε μια τοπική εφημερίδα, ζητώντας παλιά φωτογραφικά άλμπουμ. Πολλοί υπέροχοι ηλικιωμένοι άρχισαν να με προσεγγίζουν, για να μου δώσουν φωτογραφικό υλικό που είχαν καταχωνιασμένο στο υπόγειο του σπιτιού τους ή σε ξεχασμένες κούτες. Ταυτόχρονα, επικοινώνησα και με εταιρείες που αδειάζουν παλιά σπίτια που θα πουληθούν ή θα κατεδαφιστούν και αυτές, επίσης, λάτρεψαν την ιδέα να κρατούν για μένα τις παλιές φωτογραφίες παρά να τις πετούν στον κάλαθο», λέει ο Raf που δείχνει παθιασμένος με το εγχείρημα της συλλογής φωτογραφιών.


Εξηγώντας μου τη διαδικασία ψηφιοποίησης των φωτογραφιών, ο Raf μού λέει ότι μια μέρα θέλει να εκδώσει όλες τις φωτογραφίες σε βιβλίο. «Δεν έχω, εντούτοις, εμπειρία σε αυτό και όσον αφορά στην έκδοση δεν ξέρω τι παίζει με το θέμα της κυριότητας των φωτογραφιών. Οπότε, προς το παρόν, αναρτώ ό,τι έχω στο Instagram μου, ενώ κάποιες από τις φωτογραφίες τις μοιράζομαι και σε άλλες πλατφόρμες όπως το reddit».