Κεντρική Φωτογραφία: Σώτος Κτωρής


Οι νικητές των Ευρωπαϊκών Βραβείων Κληρονομιάς 2021 / Europa Nostra Awards, η κορυφαία διάκριση της Ευρώπης στον τομέα, τιμήθηκαν σήμερα το απόγευμα (σ.σ. χθες) σε μια τελετή υψηλού κύρους που πραγματοποιήθηκε στην έδρα του Ιδρύματος Giorgio Cini στη Βενετία. Κατά τη διάρκεια της τελετής, εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Europa Nostra ανακοίνωσαν με υπερηφάνεια τους τέσσερις βραβευθέντες με το Grand Prix και το βραβείο Public Choice Award, οι οποίοι επιλέχθηκαν μεταξύ των 24 φετινών νικητήριων επιτευγμάτων από 18 ευρωπαϊκές χώρες. Λόγω των προφυλάξεων ασφαλείας κατά του COVID-19, η τελετή απονομής των βραβείων Ευρωπαϊκής Κληρονομιάς 2021 πραγματοποιήθηκε με περίπου 220 παρευρισκόμενους, αλλά την παρακολούθησαν ζωντανά εκατοντάδες επαγγελματίες της πολιτιστικής κληρονομιάς, εθελοντές, λάτρεις και υποστηρικτές από όλη την Ευρώπη και όχι μόνο. Η τελετή συγκαταλέγεται στα κυριότερα σημεία της Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2021 που πραγματοποιείται από τις 21 έως τις 24 Σεπτεμβρίου στην Βενετία, η οποία είναι κηρυγμένη Πόλη Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.


Οι νικητές των Grand Prix για το 2021 είναι:

1) η Τεχνική Επιτροπή Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Κύπρος), που ιδρύθηκε το 2008 από Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους ηγέτες υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, η οποία έχει αποκαταστήσει επιτυχώς πάνω από 70 μνημεία, χρησιμοποιώντας την πολιτιστική κληρονομιά ως ισχυρό εργαλείο συμφιλίωσης και ειρηνικής συνεργασία και

2) το FIBRANET - Ίνες σε Αρχαία Ευρωπαϊκά Υφάσματα, (Ελλάδα / Δανία), ένα καινοτόμο ερευνητικό έργο που παρέχει νέες πληροφορίες σχετικά με την αποδόμηση των αρχαίων ινών, το οποίο ενημερώνει την αρχαιολογική έρευνα αλλά παρέχει και σημαντικές γνώσεις για τους Ευρωπαίους καθώς αναζητούμε λύσεις για την αντιμετώπιση των αποβλήτων που παράγονται από τη βιομηχανία μόδας και της κλωστοϋφαντουργίας

3) η Ξύλινη εκκλησία του χωριού Urși, στην κομητεία Vâlcea (Ρουμανία), μια όμορφη ξύλινη εκκλησία του 18ου αιώνα που αποκαταστάθηκε υποδειγματικά χρησιμοποιώντας παραδοσιακά υλικά και τεχνικές με τρόπο συνεργατικό, επιτρέποντας την ανταλλαγή ιδεών και γνώσεων μεταξύ συμμετεχόντων από όλο τον κόσμο

4) το Invention of a Guilty Party, Trento (Ιταλία), μια υποδειγματική έκθεση που εξετάζει τη συσχέτιση μιας ιστορικής περίπτωσης αντισημιτισμού με τις σύγχρονες συζητήσεις γύρω από τις διακρίσεις και τη μισαλλοδοξία στη σημερινή Ευρώπη, εγείροντας τον κριτικό προβληματισμό για τη δύναμη της προπαγάνδας και των ψέυτικων νέων («fake news»).

Οι νικητές των Grand Prix, που επιλέχθηκαν από το Διοικητικό Συμβούλιο της Europa Nostra μετά από σύσταση ανεξάρτητης κριτικής επιτροπής επιστημόνων, θα λάβουν 10.000 ευρώ ο καθένας. (Διαβάστε παρακάτω για να μάθετε περισσότερα για αυτά τα εξαιρετικά επιτεύγματα της ευρωπαϊκής κληρονομιάς που έλαβαν Grand Prix).

Η αξιοσημείωτη αποκατάσταση της Ξύλινης Εκκλησίας του χωριού Urși (Ρουμανία) είναι ο μεγάλος νικητής του 2021: έλαβε ένα Grand Prix και το ευρύ κοινό το επέλεξε ως το αγαπημένο του έργο πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ευρώπη. Περίπου 7.000 πολίτες από όλη την Ευρώπη ψήφισαν το Public Choice Award διαδικτυακά μέσω της ιστοσελίδας της Europa Nostra.

Σε ένα συγχαρητήριο μήνυμα, ο David Sassoli, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δήλωσε: «Θα ήθελα να συγχαρώ τους 24 νικητές των European Heritage Awards / Europa Nostra Awards 2021. Ο καθένας από εσάς έχει συμβάλει στην προστασία, την ενίσχυση και την προώθηση της πλούσιας πολιτιστικής μας κληρονομιάς και της κοινής ανοικοδόμησης του μέλλοντος της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, οι εξωτερικές μας σχέσεις, το μέλλον της Ευρώπης περνούν φυσικά από την ταυτότητά μας. Επιτρέψτε μου λοιπόν να εκφράσω την εκτίμησή μου και τις ευχαριστίες μου για τη δέσμευσή σας».

«Συγχαίρω θερμά τους εντυπωσιακούς νικητές των European Heritage Awards / Europa Nostra Awards 2021 για την επιτυχία και την αξιοσημείωτη συμβολή τους στην Ευρώπη του Πολιτισμού μας. Ο εκτεταμένος αντίκτυπος των νικητών απεικονίζει την ανεκτίμητη συμβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης στην κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον μας. Σε μια στιγμή που η Ευρώπη είναι αποφασισμένη να ανοικοδομήσει καλύτερα, αυτές οι επιτυχίες αποτελούν μια πραγματική έμπνευση και ένα ισχυρό παράδειγμα του τι μπορούμε να πετύχουμε εμείς, ως Ευρωπαίοι, παρά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε. Ελπίζω ότι αυτά τα βραβεία θα βοηθήσουν τα εξαιρετικά έργα σας να ευδοκιμήσουν και να παίξουν ακόμη πιο σημαντικό ρόλο στην ανάκαμψη της Ευρώπης μας», δήλωσε η Mariya Gabriel, Ευρωπαϊκή Επίτροπος για την Καινοτομία, την Έρευνα, τον Πολιτισμό, την Εκπαίδευση και τη Νεολαία.

«Μετά από τόσο καιρό που περάσαμε χωριστά, ήταν τεράστια χαρά να συναντηθούμε και να γιορτάσουμε τους νικητές των βραβείων μας στο εμβληματικό μοναστηριακό συγκρότημα του ιδρύματος Giorgio Cini στο νησί San Giorgio Maggiore της Βενετίας. Κάθε ένας από τους νικητές μας αποδεικνύει περίτρανα τις δυνατότητες της κοινής πολιτιστικής μας κληρονομιάς να συμβάλει στην ανοικοδόμηση μιας πιο ανθεκτικής, πιο περιεκτικής και πιο όμορφης Ευρώπης. Εκ μέρους της μεγάλης οικογένειας της Europa Nostra, συγχαίρω ολόψυχα τους βραβευθέντες μας που ήταν οι υπερήφανοι αποδέκτες της κορυφαίας τιμής της Ευρώπης στον χώρο της κληρονομιάς. Μακάρι αυτά τα βραβεία να είναι το σκαλοπάτι για να προωθήσετε την επιτυχία σας και να εμπνεύσετε επαγγελματίες και λάτρεις της κληρονομιάς στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν», δήλωσε ο καθηγητής Δρ Hermann Parzinger, Εκτελεστικός Πρόεδρος της Europa Nostra.

Τα Βραβεία Ευρωπαϊκής Κληρονομιάς / Europa Nostra Awards ξεκίνησαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2002 και έκτοτε οργανώνονται από την Europa Nostra - την Ευρωπαϊκή Φωνή της Κοινωνίας των Πολιτών που δεσμεύεται για την Πολιτιστική και Φυσική Κληρονομιά. Τα Βραβεία έχουν την υποστήριξη του προγράμματος Creative Europe της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Κατά τη διάρκεια της τελετής, αποκαλύφθηκαν επίσης οι δύο νικητές των Ειδικών Βραβείων ILUCIDARE 2021:

1) HAP4MARBLE – Συντήρηση Μαρμάρου με υδροξυαπατίτη (Ιταλία), για την αριστεία στην καινοτομία με βάση την πολιτιστική κληρονομιά και

2) Μουσεία EU-LAC - Μουσεία, Κοινότητα & Αειφορία στην Ευρώπη, τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική (Ηνωμένο Βασίλειο), για την αριστεία στις διεθνείς σχέσεις με βάση την πολιτιστική κληρονομιά (διαβάστε σχετικό ξεχωριστό δελτίο τύπου).

Οι νικητές των Ειδικών Βραβείων ILUCIDARE επιλέχθηκαν από την Κοινοπραξία ILUCIDARE, συμπεριλαμβανομένης της Europa Nostra, μεταξύ των υποβληθεισών αιτήσεων στα Βραβεία Ευρωπαϊκής Κληρονομιάς / Europa Nostra Awards 2021. Το ILUCIDARE είναι ένα έργο που χρηματοδοτήθηκε από το Horizon 2020 με στόχο τη δημιουργία ενός διεθνούς δικτύου προώθησης της κληρονομιάς ως πόρου για την καινοτομία και τις διεθνείς σχέσεις.

Η τελετή απονομής των Βραβείων Ευρωπαϊκής Κληρονομιάς ενισχύθηκε από εξαιρετικές μουσικές παραστάσεις που ετοίμασε ο ανεκτίμητος συνεργάτης μας, η Ορχήστρα Νέων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οικοδεσπότες της τελετής ήταν η Sneška Quaedvlieg-Mihailović, Γενική Γραμματέας της Europa Nostra και ο Alberto Toso Fei, διάσημος Ιταλός δημοσιογράφος, συγγραφέας και ιστορικός.

Η τελετή είναι μία από τις κύριες εκδηλώσεις της Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2021. Η Σύνοδος Κορυφής διοργανώνεται από την Europa Nostra - την ευρωπαϊκή φωνή της κοινωνίας των πολιτών που δεσμεύεται για την Πολιτιστική Κληρονομιά - με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε συνεργασία με άλλους Ευρωπαϊκούς και Ιταλικούς συνεργάτες. Η Σύνοδος Κορυφής πραγματοποιείται υπό την αιγίδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της Σλοβενικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ και του Ιταλικού Υπουργείου Πολιτισμού. Η Σύνοδος Κορυφής συνεισφέρει σε δύο σημαντικές πρωτοβουλίες των πολιτών που ξεκίνησαν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, και συγκεκριμένα το New European Bauhaus και η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης.

Νικητής του Grand Prix 2021 στην Κατηγορία Προσφοράς στην Πολιτιστική Κληρονομιά από Οργανισμούς ή Πρόσωπα

Τεχνική Επιτροπή Πολιτιστικής Κληρονομιάς (TCCH)

Η Τεχνική Επιτροπή Πολιτιστικής Κληρονομιάς (TCCH), η οποία ιδρύθηκε το 2008 από τους ηγέτες των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών έχει αφιερώσει τον χρόνο, την ενέργεια και τις γνώσεις της στον εντοπισμό, την προώθηση και την προστασία της πλούσιας και ποικίλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου και κατ' επέκταση της Ευρώπης. Σε διάστημα 12 ετών, το TCCH έχει αποκαταστήσει και συντηρήσει με επιτυχία περισσότερα από 70 μνημεία μεγάλης ιστορικής, αρχαιολογικής, θρησκευτικής και κοινωνικής σημασίας.

Προς υποστήριξη των αδιάκοπων προσπαθειών της, η Επιτροπή έλαβε χρηματοδότηση κυρίως από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και από άλλους δωρητές, όπως την Εκκλησία της Κύπρου, τη Διοίκηση του EVKAF, την USAID, την Αγία Έδρα, το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη και τοπική χρηματοδότηση. Η UNDP προσφέρει τεχνική βοήθεια και επιβλέπει την υλοποίηση των έργων.

Η Επιτροπή αποτελείται εξίσου από εκπροσώπους των Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων, οι οποίοι εργάστηκαν ακούραστα για να αναδείξουν την πολιτιστική κληρονομιά ως ισχυρό εργαλείο ειρηνικής συνεργασίας και δημιουργίας κλίματος συμφιλίωσης. Σε αναγνώριση των επιτευγμάτων της Επιτροπής στην ενίσχυση του διαπολιτισμικού διαλόγου και στην προώθηση της αμοιβαίας κατανόησης, οι συμπρόεδροι κ. Τάκης Χατζηδημητρίου και ο κ. Ali Tuncay έλαβαν το Βραβείο Ευρωπαίου Πολίτη του 2015.

«Αυτό το μοναδικό μοντέλο συνεργασίας μεταξύ δύο κοινοτήτων, παρά το δύσκολο πολιτικό πλαίσιο, είναι ένα σημαντικό παράδειγμα αφοσίωσης στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι αδιάκοπες και ειρηνευτικές δραστηριότητες της Επιτροπής, οι οποίες υλοποιούνται από εθελοντές εμπειρογνώμονες τόσο από την Ελληνοκυπριακή όσο και από την Τουρκοκυπριακή Κοινότητα, αποδεικνύουν το θάρρος και την ελπίδα τους», δήλωσε η κριτική επιτροπή.

Η ποικίλη κληρονομιά της Κύπρου αντικατοπτρίζει τους πολλούς πολιτισμούς που έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους στο νησί: από τους Έλληνες, τους Φοίνικες, τους Ρωμαίους και τους Βυζαντινούς έως τους Λουζινιανούς, τους Ενετούς, τους Οθωμανούς και τους Βρετανούς. Το TCCH θεωρεί ότι τα εντυπωσιακά μνημεία που άφησαν πίσω τους αυτοί οι πολιτισμοί αποτελούν κοινή κληρονομιά για όλους τους Κυπρίους και τους Ευρωπαίους.

Στα πολλά μνημεία και σύνολα που έχει αποκαταστήσει η Επιτροπή περιλαμβάνονται το περίφημο μοναστήρι του Αποστόλου Ανδρέα, στο βόρειο τμήμα της Κύπρου, ο Πύργος του Οθέλου και τα τείχη της Αμμοχώστου, τα οποία κτίστηκαν για πρώτη φορά από τους Λουζινιανούς τον 12ο αιώνα και τροποποιήθηκαν μέσα στους αιώνες από τους Γενουάτες, τους Ενετούς, τους Οθωμανούς και τους Βρετανούς. Αυτοί οι τόποι, καθένας από τους οποίους αποτελεί απτό δείγμα της μακράς και πλούσιας κληρονομιάς της Κύπρου, διατηρούνται για τις μελλοντικές γενιές χάρη στην αφοσίωση της Τεχνικής Επιτροπής Πολιτιστικής Κληρονομιάς (TCCH).

Η εκπαίδευση των νεότερων γενεών Κυπρίων υπήρξε κεντρική για την αποστολή της Επιτροπής. Ένα διαδραστικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα, συμπεριλαμβανομένων επισκέψεων σε θέσεις όπου πραγματοποιούνται εργασίες συντήρησης, δίνει στους νέους την ευκαιρία να μοιραστούν τις γνώσεις και την εμπειρία των ειδικών σε θέματα αποκατάστασης. Περισσότεροι από 2.000 συμμετέχοντες έχουν λάβει μέρος σε ξεναγήσεις σε τρέχοντα έργα ή έχουν παρακολουθήσει παρουσιάσεις που διοργανώνονται από μέλη της Επιτροπής.

Η κριτική επιτροπή επαίνεσε ιδιαίτερα τα επιτεύγματα του TCCH: «Το έργο της Τεχνικής Επιτροπής Πολιτιστικής Κληρονομιάς είναι μια ισχυρή απόδειξη ότι άνθρωποι διαφορετικών πολιτισμών, γλωσσών και θρησκειών μπορούν και πρέπει να προσπαθήσουν να ξεπεράσουν τις διαφορές τους και να συνεργαστούν για το κοινό καλό. Αυτό είναι αναμφισβήτητη απόδειξη ότι η πολιτιστική κληρονομιά είναι ο συνδετικός κρίκος που ενώνει τους ανθρώπους, τόσο μεταξύ των τοπικών κοινοτήτων όσο και των διασυνοριακών».