Το Φεστιβάλ Ξαρκής αποτελεί μια νομαδική διοργάνωση που ταξιδεύει σε χωριά της κυπριακής υπαίθρου. Το πρόγραμμα του Φεστιβάλ έχει συνδεθεί, από το 2016, με ένα Πρόγραμμα Πολλαπλής Φιλοξενίας καλλιτεχνών. Σε αυτό το πλαίσιο, άτομα με διαφορετικά καλλιτεχνικά υπόβαθρα καλούνται να συν-δημιουργήσουν έργα επί τόπου και να εντάξουν την τοπική κοινότητα από το ερευνητικό στάδιο μέχρι και την υλοποίηση των δράσεων τους στο ετήσιο Φεστιβάλ.

Το Φεστιβάλ Ξαρκής 2021, το όγδοο στη σειρά, φιλοξενείται στο χωριό Λύμπια της επαρχίας Λευκωσίας από τις 15 μέχρι και τις 17 Οκτωβρίου και περιλαμβάνει το Πρόγραμμα Πολλαπλής Φιλοξενίας Καλλιτεχνών του Ξαρκής από τις 10 μέχρι τις 14 Οκτωβρίου. Κατά τη διάρκεια των πέντε ημερών φιλοξενίας, μια ομάδα επιλεγμένων καλλιτεχνών καλείται να συνεργαστεί τόσο με την ομάδα του Ξαρκής όσο και με την τοπική κοινότητα με σκοπό να προκύψουν έργα που θα συμβάλουν στη διαμόρφωση του περιεχομένου του τριήμερου Φεστιβάλ.

Το θέμα για το φετινό Πρόγραμμα Φιλοξενίας Καλλιτεχνών και το Φεστιβάλ Ξαρκής είναι «Επιστροφή στις ρίζες: περιβάλλον και κοινωνία». Με την επιστροφή στις ρίζες δεν επιδιώκουμε να διαιωνίσουμε ρομαντικές κι εξιδανικευμένες έννοιες του παρελθόντος. Μέσα από την ανάλυση του τρόπου με τον οποίο η κληρονομιά της υπαίθρου συνδέεται με τον πράσινο τρόπο ζωής, στοχεύουμε στην ανάδειξη στοιχείων που θα μπορούσαν να ενσωματωθούν στη σημερινή πραγματικότητα, η οποία, όλο και περισσότερο, απαιτεί στενότερη σύνδεση με το περιβάλλον κι επανεκτίμηση της ανάγκης για συνεχή προστασία, αποκατάσταση και βελτίωσή του.

Το ενδιαφέρον των συντελεστών του Ξαρκής για σύμπραξη και τριβή με τις κοινότητες της υπαίθρου είναι διαχρονική, μέσω συνεργατικής έρευνας που βασίζεται σε πρακτικές μεθόδους. Με γνώμονα την ανάγκη να επιστρέψουμε ξανά στις ρίζες μας, εξερευνούμε φέτος πιο βαθιά τη σχέση μεταξύ περιβάλλοντος και κοινωνίας στις τοπικές μας κοινότητες. Τι μπορούμε να μάθουμε από τη σοφία της αγροτικής ζωής όσον αφορά τη συνύπαρξη μας με το φυσικό περιβάλλον; Πώς μπορούμε να ευδοκιμήσουμε στο οικολογικό μέλλον της Κύπρου;

Στο πλαίσιο της φετινής θεματικής συγκεντρώθηκαν προτάσεις βασισμένες σε πρακτικές μεθόδους για συμμετοχή στο Φεστιβάλ Ξαρκής, οι οποίες αποσκοπούν στην ευαισθητοποίηση για θέματα περιβαλλοντικά, την παρέμβαση και την προώθηση θετικών αλλαγών στη σχέση μας με το περιβάλλον, έχοντας ως αφετηρία τη μικροκλίμακα μιας κοινότητας και προχωρώντας στην ευρεία κλίμακα της φύσης.

Πιο συγκεκριμένα, ο κύκλος των εργαστηρίων συμπεριλαμβάνει τις εξής συμμετοχές: Η εικαστικός Λουΐζα Βραδή (Eλλάδα), πρόκειται να στήσει μία ηχητική εγκατάσταση η οποία αποσκοπεί στην επανασύνδεση της κοινότητας με το νερό και τη φύση που το περιβάλλει. Η διεπιστημονική σχεδιάστρια Ilaria Bianchi (Ιταλία) ενθαρρύνει τους συμμετέχοντες να φέρουν δικά τους σπασμένα ή φθαρμένα αντικείμενα/έπιπλα, τα οποία η ίδια θα βοηθήσει να φτιαχτούν. Θα υπάρχουν επίσης απομεινάρια από υλικά για την κατασκευή άλλων αντικειμένων, εργαλεία και μια νέα σχεδιαστική προσέγγιση για ανακάλυψη. Η Κύπρια Hayal Gezer προτείνει ένα εργαστήρι παραστατικών τεχνών μέσω του οποίου στοχεύει στη δημιουργία μιας εναλλακτικής αφήγησης για την Κύπρο, πιο εναρμονισμένη με τη φύση, καθώς και στη δημιουργία μιας κοινοτικής συνθήκης, της αίσθησης χωρικής συνείδησης και της δημιουργικής ροής. Η εικαστικός Μαρία Ανδρέου διερευνά την έννοια του χρόνου μέσω της εργασίας κι εξετάζει, μέσω του εργαστηρίου που προτείνει, τους τρόπους με τους οποίους δημιουργούμε σε συνεργασία με τη γη, φτιάχνοντας φυσικές βαφές και συζητώντας επί τούτου. Ο Ελλαδίτης Χρήστος Βρεττός, με βασικό εργαλείο τον διάλογο, παρουσιάζει εργαστήριο έχοντας ως στόχο τη σύγκλιση περιβαλλοντικών, κοινωνικών, πολιτικών και πολιτιστικών ζητημάτων και την καλλιέργεια ενός συστηματικού και αναλυτικού τρόπου σκέψης. Η Κύπρια εικαστικός Μαρία Πιθαρά συντονίζει εργαστήριο που αποσκοπεί στο να συζητηθούν μερικές βασικές αρχές και να εξεταστούν τεχνικές για την επανάχρηση/αξιοποίηση παλιών υφασμάτων με τη χρήση φυσικών χρωμάτων. Ο Κυριάκος Πλάτος παρουσιάζει τις γνώσεις του σχετικά με την ανακύκλωση, τη δημιουργική διαχείριση απορριμμάτων και τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να δημιουργήσουμε μια εναλλακτική επαφή με τα ρούχα μας. Τα παιδιά μπορούν να συμμετάσχουν σε θεατρικό εργαστήρι της θεατρικής ομάδας Παράβασης Λυμπιών με σκοπό να δημιουργήσουν, υπό την καθοδήγηση δασκάλων, κατασκευές από ανακυκλώσιμα υλικά με θέμα το θέατρο. Βασιζόμενο στην έννοια της κοινότητας, το επιτόπιο χορευτικό έργο της Ζωής Παπαηρακλέους (Κύπρος/Αμερική) ασχολείται με την -κυριολεκτική και μεταφορική- έννοια της διάσχισης ενός χώρου, της διάβασης από ένα σημείο προς ένα άλλο, καθιστώντας ως σύμβολο την απόφαση να προχωράμε μπροστά. Με τη συλλογή ψηφιακού και απτού υλικού (εικόνες, ήχοι, αντικείμενα, φυτά, σκουπίδια) από το περιβάλλον του χωριού, η Κύπρια εικαστικός Αλεξάνδρα Πάμπουκα συντονίζει εργαστήριο με στόχο τη συνειδητή αναγνώριση των στοιχείων που συνθέτουν έναν τόπο. Μέσω των βιωματικών εργαστηρίων που προτείνει η Κωνσταντίνα Θεοφυλάκτου οι συμμετέχοντες έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν τον φυσικό πλούτο που κρύβει το Γεωπάρκο Τροόδους, ενώ στην περίπτωση του εργαστηρίου με τον Σωκράτη Σωκράτους («Human»), οι συμμετέχοντες συμβάλλουν στην κατασκευή ξυλόφουρνου με φυσικά δομικά υλικά.

Κατά τη διάρκεια του τριημέρου του Φεστιβάλ θα παρουσιαστούν στο κοινό οι εξής εικαστικές εγκαταστάσεις: Ο αρχιτέκτονας Θάνος Βοζίκης και η σχεδιάστρια Αναστασία Μελανδίνου εκθέτουν μία σύγχρονη και ψηφιοποιημένη διερεύνηση των παραδοσιακών μεθόδων και των υλικών δόμησης των κοινοτήτων στην ύπαιθρο και τα αγροτικά προάστια της Κύπρου, με σκοπό την ανάδειξη αυτών καθώς και των οικολογικών τους επιπτώσεων. Η Ιρανή Sepideh Behrouzian φέρνει κοντά μας ένα διαδραστικό παιχνίδι, μέσω του οποίου μοιραζεται μια σειρά σκέψεων και θέσεων σχετικά με την καταστροφή του περιβάλλοντος και την αλλοίωση των κοινωνικών δεσμών. Η καλλιτέχνις Αλεξάνδρα Παμπούκα δημιουργεί μια εγκατάσταση που αφορά τον τόπο και τους ανθρώπους του, δίνοντας έμφαση στη συλλογή/επαναχρησιμοποίηση σκουπιδιών ή χρήση βιοδιασπώμενων υλικών, θίγοντας περιβαλλοντικά ζητήματα. Μια ομάδα φοιτητών αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας συμμετέχει σε εργαστήριο/εγκατάσταση με τους εκπαιδευτικούς Άδωνι Κλεάνθους και Γιώργο Χατζηχρήστου. Η εικαστικός Zofia Komasa από τη Βαρσοβία παρουσιάζει ένα επιτόπιο έργο το οποίο βασίζεται στην αναζήτηση φυσικών σκηνών για την τοπική κοινωνία και θέτει ερωτήματα σχετικά με τα ανθρώπινα όντα και τη φύση. Ο Κύπριος καλλιτέχνης Yeti Yeti πρόκειται να σχεδιάσει μια μεγάλης κλίμακας τοιχογραφία, στην οποία θα αποτυπωθούν ιδέες και εικόνες που θα έχουν προκύψει από συζητήσεις με συντελεστές του φεστιβάλ και κατοίκους των Λυμπιών.

Το σύνολο των συμμετοχών στο Φεστιβάλ Ξαρκής συμπληρώνουν μερικές παράλληλες δράσεις: Η Δήμαρχος Ποδηλάτων Λευκωσίας Μαρίνα Κυριάκου προτείνει μια διαδρομή με ποδήλατο στο χωριό, κάνοντας αναφορά στη φύση και στις ιδιαιτερότητες της κοινότητας των Λυμπιών, ενώ ο Γιώργος Τζιωνής παρουσιάζει επιτόπου στο κοινό την αγρο-οικο γειτονιά. Ο Κυριάκος Κυριάκου συντονίζει θεματικά κουίζ σε στυλ γνωστών τηλεπαιχνιδιών, θέτοντας ερωτήματα και παραθέτοντας fun facts που αφορούν την οικολογία και το περιβάλλον. Ο Χρήστος Βρεττός προτείνει μια διαδραστική με το κοινό διάλεξη σχετικά με τους ποικίλους τρόπους με τους οποίους συνδέονται τα περιβαλλοντικά και τα κοινωνικά συστήματα μέσα στον χώρο και τον χρόνο. Η ομάδα Κοινόν Ολυμπίων δημιουργεί έπιπλα με επαναχρησιμοποιημένα υλικά τα οποία θα τοποθετηθούν σε σημεία του δημόσιου χώρου της κοινότητας.

Την Παρασκευή 15 και το Σάββατο 16 Οκτωβρίου, στο κλείσιμο της ημέρας, το κοινό έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει συναυλίες με συμμετοχές όπως της Αντρούλας Καφά, μαζί με ένα φωνητικό σύνολο γυναικών, όπου παρουσιάζουν μια περφόρμανς η οποία πραγματεύεται την ψυχολογία και τη φιλοσοφία της κλιματικής κρίσης σε μια προσπάθεια κατανόησης του παρόντος. Ο οπτικοακουστικός καλλιτέχνης Παναγιώτης Μηνά αντλώντας ερεθίσματα από προσωπικές εμπειρίες, τη ζωή στην ύπαιθρο και την ανάπτυξη μιας στενής σχέσης με πιο αγροτικά περιβάλλοντα, παρουσιάζει το έργο που είχε δουλέψει με υλικά (αντικείμενα, ήχους, κείμενα) από τη διαδρομή της κατοικίας του στο Πρόγραμμα Φιλοξενίας Καλλιτεχνών Ξαρκής, από τα Πύργα μέχρι τα Λύμπια. Η τραγουδίστρια Agona Shporta από το Κόσοβο μοιράζεται μαζί μας τις εμπειρίες της σχετικά με τη συμμετοχή και την ενεργοποίηση των κοινοτήτων μέσω της μουσικής, την περιέργειά της για το ηχητικό τοπίο, τη μουσική κληρονομιά και τις ιστορίες των Λυμπιών και της Κύπρου γενικότερα. Οι Μάλυ-Mály -Βασίλης Φιλίππου και Οδυσσέας Τουμάζου- ετοιμάζουν μια συναυλία με αυθεντικές συνθέσεις καθώς και διασκευές παραδοσιακών κομματιών τα οποία έχουν ως θεματική τη σχέση ανθρώπου και φύσης. Η μουσικός Στέλλα Ν. Χρήστου πρόκειται να παρουσιάσει το ηχητικό της έργο το οποίο προκύπτει από τη συλλογή ήχων, λέξεων και υλικών κατά τη διάρκεια του Προγράμματος Φιλοξενίας Καλλιτεχνών που προηγείται. O Κύπριος ράπερ JuΛio εμφανίζεται με δικές του συνθέσεις, με στίχο ευθύ και καυστικό, αποκλειστικά στην κυπριακή διάλεκτο, ο οποίος προκύπτει μέσα από προσωπικά βιώματα κι εμπειρίες. Το σύνολο των μουσικών που φιλοξενούνται στο Φεστιβάλ Ξαρκής συμπληρώνεται με το πολυβραβευμένο σχήμα Monsieur Doumani, οι οποιοι προέρχονται από διαφορετικούς μουσικούς χώρους, αλλά επηρεάζονται από την κυπριακή παράδοση σε πολλά επίπεδα και επικεντρώνονται στη διασκευή κυπριακών παραδοσιακών κομματιών, προσθέτοντας ένα ιδιαίτερο σύγχρονο χρώμα στον ήχο και στη διάθεσή τους.

Σκοπός των δράσεων, των δρώμενων και των καλλιτεχνικών προτάσεων που παρουσιάζονται στο φετινό Φεστιβάλ Ξαρκής είναι να αξιοποιηθούν οι δυνατότητές μας ώστε να μεταβούμε σε μια πιο βιώσιμη συνθήκη συνύπαρξης με καθετί που μας περιβάλλει, να εφαρμοστεί ένα σύνολο δεξιοτήτων και να διερευνηθούν συνεργατικές μεθοδολογίες σε αυτό τον τομέα, με στόχο τη δημιουργία ενός πλαισίου πιο ευνοϊκού για το οικολογικό μέλλον της ευρύτερης κυπριακής κοινότητας.

Το Φεστιβάλ ολοκληρώνεται με το «Masa Potluck», μια γιορτή και μια συνεύρεση, πρωτοβουλία και πάλι της ομάδας του Ξαρκής, η οποία θα συν-διοργανωθεί με μέλη της τοπικής κοινότητας. Η δράση αυτή περιλαμβάνει αποχαιρετιστήρια εκδήλωση και συλλογικό δείπνο, στο οποίο κάτοικοι του χωριού καθώς και συμμετέχοντες του Φεστιβάλ, θα μπορούν να συνεισφέρουν με ένα φαγητό, ένα γλυκό ή κάποιο ρόφημα, έχοντας ως βάση και αφορμή υλικά που παράγει η περιοχή, με σκοπό να μοιραστούν σε ένα μεγάλο, κοινό τραπέζι. Κοπιάστε!

Πολιτική Αειφορίας Ξαρκής

Αναγνωρίζοντας ότι η βιωσιμότητα είναι θεμελιωδώς ένα πολιτιστικό ζήτημα, το Φεστιβάλ Ξαρκής στοχεύει να υιοθετήσει μια σειρά πρακτικών για τη μείωση του αποτυπώματος που αφήνουμε στον πλανήτη μας. Υιοθετούμε, μεταξύ άλλων, μηδενικές πρακτικές απορριμμάτων και κυκλικής οικονομίας, αντισταθμίζουμε τις εκπομπές αερίων φυτεύοντας δέντρα κι επιλέγουμε εποχιακή, τοπική, χορτοφαγική κατά προτίμηση διατροφή όπου είναι εφικτό. Ή σημαντικότερη από όλες τις πρωτοβουλίες μας είναι το γεγονός ότι ενθαρρύνουμε το κοινό μας να γίνει ο ίδιος παράγοντας αλλαγής και να ενσωματώσει μια ευρύτερη «πράσινη παιδαγωγική» στην καθημερινή του ζωή και στις κοινότητές του.

Επικοινωνία

Ιστοσελίδα: festival.xarkis.org

Insta: xarkisfestival

Facebook: Φεστιβάλ Ξαρκής – Xarkis Festival

Πρόγραμμα: festival.xarkis.org/xarkis_poster.pdf

+357 97676011

info@xarkis.org

***

Προπώληση (μέσω ιστοσελίδας)

Εισιτήριο 3 ημερών: 25 € [24 € + 1 € εισφορά στην ομάδα Κοινόν Ολυμπίων για δεντροφύτευση]

Στην είσοδο

Εισιτήριο 1 ημέρας: 12 € [11 € + 1 € εισφορά στην ομάδα Κοινόν Ολυμπίων για δεντροφύτευση]

* Απαραίτητη η προσκόμιση SafePass και δελτίου ταυτότητας για συμμετοχή.

*Δωρεάν είσοδος για παιδιά 12 ετών και κάτω.



Κεντρική φωτογραφία: Bike ride with Marina Kyriakou