«Ο νεαρός πρίγκιπας προσπαθεί να διανύσει την απόσταση από τη Σκέψη στην Πράξη. Συνειδητοποιώντας ότι το σύστημα αξιών, στο οποίο μέχρι τώρα πίστευε, και η επίπλαστη ευδαιμονία που απολάμβανε έχουν πια πεθάνει, αναζητεί διακαώς έναν τρόπο να διατηρήσει την αξιοπρέπεια και τα ιδανικά του, σε μια κοινωνία που ιδεολογικά καταρρέει». Αυτό δίνεται ως περιγραφή στο θεατρικό έργο-μονόλογος «Μόνος με τον Άμλετ», με πρωταγωνιστή τον Αιμίλιο Χειλάκη, που το 2016 παρουσιάστηκε σε θέατρα των Αθηνών. Πώς συσχετίζεται αυτό με όσα τεκταίνονται σήμερα;


Ψάχνοντας για ένα «βαρύ» συνώνυμο της αναβλητικότητας, έπεσα πάνω στον όρο «αμλετισμός» -και στο προαναφερθέν έργο: «Αμλετικός είναι ο αναποφάσιστος, ο δίβουλος, ο ήρωας που έθεσε το ερώτημα ‘να ζει κανείς ή να μη ζει’ και ταυτίστηκε με την έννοια του μυστηριώδους και αμφιταλαντευόμενου ανθρώπου». Ο Ηλίας Μαγκλίνης μάλιστα, σε άρθρο του στην «Καθημερινή», το πάει ένα βήμα παρακάτω, αναφερόμενος σε πολιτικό αμλετισμό (υπό άλλη συνθήκη και για άλλη περιστάση): «Να κυβερνά κανείς ή να μην κυβερνά; Ιδού η απορία. Βεβαίως, τα τελευταία χρόνια, οι έχοντες την εξουσία, ξεπερνούν με χαρακτηριστική ευκολία το αμλετικό δίλημμα και φανερώνουν μια κλίση προς το δεύτερο, κι ας είναι η ‘κυβέρνηση’».


Πιστεύω στις λέξεις, δίνω βαρύτητα σε αυτές και θέλω όταν χρησιμοποιούνται, να αντανακλούν την ουσία. Έστω κι αν φτάνεις σε αυτήν μακρηγορώντας. Η Δύση φαίνεται να μην φτάνει ποτέ σε αυτήν την ουσία. Μπροστά σε έναν «βιασμό» μιας χώρας από έναν ναρκισσιστή, θρασύ ολιγάρχη, για άλλη μια φορά η Δύση αδυνατεί να συντονιστεί, να απαντήσει με τρόπο αντάξιο των περιστάσεων. Μένει στις λέξεις. Ισοπεδωτικές κυρώσεις... Οπλοστάσιο μέτρων. Σκληρό λεξιλόγιο… Αυτό είναι. Εκεί μένει, στο λεξιλόγιο.


Ορολογίες που, τουλάχιστον σε εμάς, δεν είναι ξένες. Δεν θα έπρεπε να είναι -αν μη τι άλλο. Κατά κόρον τις ακούμε και τις συναντάμε, όταν κατά καιρούς «καταδικάζεται» για προκλήσεις η Τουρκία. Η Κύπρος είναι ένα καλό παράδειγμα για το πώς η κωλυσιεργία της Δύσης να επιβάλει -τονίζω το «επιβάλει»- το διεθνές δίκαιο στα της χώρας μας, έχει γυρίσει τελικά να την βρει. Είναι όμως και απόδειξη πως η αναβλητικότητα στην οποία αναφερόμαστε δεν είναι τακτική. Ούτε η πρακτική της τέχνης της διπλωματίας. Είναι αδυναμία αντίδρασης, τελεία. «Παρκάρω το πρόβλημα και θα περάσω τη γέφυρα άμα φτάσω εκεί». Είναι όντως, πολιτικός αμλετισμός. Κι όταν το μαύρο πέσει, όπως έπεσε στην Ουκρανία, τότε άπαντες -καλά, σχεδόν άπαντες- αναρωτιόνται γιατί δεν έπιασαν τόπο οι «βαριές» λέξεις. Παγωμάρα. Δήθεν παγωμάρα.


Τις αγαπώ τις λέξεις. Τις νιώθω όταν έχουν δύναμη κι όταν αυτή η δύναμη μετουσιώνεται σε πράξη. Με ενοχλεί όταν μένουν στο «δήθεν». Εκεί μένουν, στη δυτική μας συνοικία... Οι ποινές, η αντίδραση; Ποια αντίδραση; Το «θέλω να δείξω πως κάνω κάτι για να φαίνεται πως γίνεται» έχει τεράστια απόστασή και διαφορά από το «θέλω να κάνω κάτι και προγραμματίζω να γίνει». Σαν τον νεαρό πρίγκηπα που «προσπαθεί να διανύσει την απόσταση από τη Σκέψη στην Πράξη». Δε χρειάζεται ούτε να είσαι απόφοιτος πολιτικών επιστήμων ούτε διεθνών σχέσεων για να διαπιστώσεις πως οι επαναλαμβανόμενες δηλώσεις για ούτω καλούμενες «πολύ βαριές κυρώσεις» ή «κυρώσεις που δεν έχουν επιβληθεί ποτέ» είναι ισόβαρες του «κάνε πως κάνεις…». Γιατί, και καθυστέρησαν να επιβληθούν, και όταν επιβλήθηκαν -αυτές που τουλάχιστον επιβλήθηκαν- έπεσαν και δεν ακούμπησαν. Εδώ Κύπρος, αυτά τα διπλωματικά κουραφέξαλα θα έπρεπε να τα έχουμε τουλάχιστον για πρωινό (τα έχουμε;).


Ακόμη κι όταν εφαρμοστεί τελικά «το βαρύ λεξιλόγιο», θα έχει κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα; Δεν ξέρω, ίσως είμαι αδαής αλλά μου ακούγεται ως εφάμιλλο τού να προειδοποιώ τον απέναντί μου, την ώρα του καβγά, πως θα τον κτυπήσω άσχημα δίνοντας του μισή ώρα περιθώριο. Λες ο Πούτιν να μην είναι έτοιμος για τις όποιες οικονομικές κυρώσεις του επιβληθούν, έχοντας λάβει όλα τα spoilers μήνες πριν; Μπορεί να χάνω κάτι, δεν είμαι ειδήμων, το ένα συν ένα προσθέτω.


Αμηχανία, αδυναμία, αναβλητικότητα σε βαθμό αναλγησίας. Αυτά εντοπίζω στις αντιδράσεις των «δυτικών» ηγετών και κυβερνήσεων ως επί το πλείστον στα μεταπολεμικά χρόνια. Θα μου πεις «δεν έχουν λόγο να φοβούνται»; Ναι, και λογικό έως έναν βαθμό, 70+ χρόνια δεν είναι πολλά, ιστορικά κοιτώντας τα. Τίποτα δεν είναι βασικά. Και ίσως στον φόβο να μην ξαναζήσουν έναν πόλεμο του μεγέθους του Β’ Παγκοσμίου, οι δυτικοί -ειδικά οι Ευρωπαίοι- να έχουν «κολλήσει» στις διπλωματικές οδούς -που κι ο πληθυντικός εδώ δεν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα, το «κάνε πως κάνεις κάτι για να φαίνεται πως γίνεται» είναι μια οδός -και η πιο αναποτελεσματική όλων. Ειρήνη και παθητικότητα εξισώθηκαν. Και μετονομάστηκαν όλα σε «λύσεις μέσω της διπλωματικής οδού». Είμαι πολύ υπέρ των δεύτερων, αλλά κάθε οδός έχει αρχή, μέση και τέλος. Τόσο «δεμένα» είναι τα χέρια της Δύσης;


Ζώντας σε μια εποχή που είμαστε μόνο 1-2 πυρηνικές επιθέσεις μακριά από μια ουμανιστική καταστροφή, δεν θα έπρεπε να υπάρχει εναλλακτική; Όχι; Ποια σημαντική κρίση των τελευταίων 30 χρόνων κατάφερε η Δύση να αντιμετωπίσει με πλάνο, αποτελεσματικά -με ουσία, με θετικά αποτελέσματα- και όχι με μέτρα του ποδαριού; Πόσο επιτυχούσα ήταν στο να πετύχει δίκαιες, σωστές διπλωματικές μακροχρόνιες λύσεις, εντός και εκτός των «δυτικών συνόρων»; Και εν τέλει, τόσο δύσκολο είναι να αναγνωρίσεις τα χαρακτηριστικά ενός δικτάτορα για να καταλάβεις πως σε κουφού την πόρτα βροντάς; Δεν είναι τέτοιος ο Πούτιν, δεν έχει δώσει λαβές και δείγματα; Δεν είναι τέτοιος ο Ερντογάν, δεν έχει δώσει αφορμές και παραδείγματα; Και δεν εντοπίζεις κοινά σημεία στις αντιδράσεις των δυτικών και στις δύο αυτές, αναχρονιστικές περιπτώσεις «ηγετών»; Κανείς στο τιμόνι; Καμιά σοβαρή πρωτοβουλία; Καμιά ειλικρίνεια και συμπόνια στον ουκρανικό λαό; Καμιά ενσυναίσθηση; Πουθενά οι καπετάνιοι; Το δίλημμα της Ευρώπης, των Η.Π.Α και των συμμάχων τους είναι πια σαφές. Η εισβολή στην Ουκρανία από τη Ρωσία είτε θα φέρει είτε τη δύση, είτε την ανατολή της Δύσης. Κι αυτό εξαρτάται απόλυτα από το πλάνο και την επιτυχία των αποφάσεων.


Και κάτι τελευταίο, το πολύ ανησυχητικό για εμάς -πέραν των οικονομικών επιπτώσεων: Δεν θεωρώ ασύνδετο με τα προαναφερθέντα την απαράδεκτη συσχέτιση Λαβρόφ, που έφερε ως παράδειγμα για τη «ρωσική εκστρατεία προστασίας του ρωσόφωνου πληθυσμού της Ουκρανίας» το μόρφωμα της «Τούρκικης Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου» χωρίς να χρησιμοποιήσει καν το «ούτω καλούμενη» -είδες πόσο ρόλο μπορούν να παίξουν οι λέξεις τελικά; Η ρωσική, όπως και η τούρκικη, εισβολή είναι βγαλμένη από το “how-to” manual τέτοιων εγκλημάτων. Κάτω από αυτό το πρόσχημα της «προστασίας» δεν ξεκινούν όλες οι πολεμικές εκστρατείες -και αυτές της Δύσης; Πες μου, αλήθεια πες μου, νιώθεις πως ο εταίρος, ο κοντινότερος των δύο ολιγαρχών-δικτατόρων, θα αφήσει τις δηλώσεις Λαβρόφ να πέσουν κάτω. Ο Ερντογάν είναι πολλά πράγματα, ηλίθιος όμως δεν είναι.