Μετά από δύο ημέρες περπάτημα, ένας πατέρας μεταφέρει την αναίσθητη μικρή κόρη του στα επείγοντα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Νότιο Σουδάν. Ο παιδίατρος, Michael Malley, μοιράζεται μια απίστευτη ιστορία επιβίωσης.

Ο πατέρας της την έβαλε προσεκτικά στο κρεβάτι στα επείγοντα. Ήταν αναίσθητη, ίσα που ανέπνεε. Η ιατρική ομάδα ξεκίνησε αμέσως την αξιολόγηση. Ένα μικρό κορίτσι, περίπου οκτώ χρονών. Είπαν ότι είχε επιληπτικές κρίσεις.

Πριν καν κάνουμε εξετάσεις, όλοι σκεφτήκαμε το ίδιο πράγμα. Ελονοσία.

Η ελονοσία είναι ενδημική σε αυτήν την περιοχή του Νοτίου Σουδάν, και όσο εργαζόμουν ως παιδίατρος στο νοσοκομείο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Agok – στη διοικητική περιοχή Abyei μεταξύ Σουδάν και Νοτίου Σουδάν – ήταν σπάνιο για εμάς να έχουμε έστω και έναν ασθενή που δεν είχε ελονοσία.

Η περίοδος των βροχών δημιουργεί λίμνες στάσιμου νερού, ιδανικό έδαφος για τα κουνούπια που μεταφέρουν το παράσιτο της ελονοσίας, μολύνοντας τους ανθρώπους σε τόσο μεγάλο βαθμό που έπρεπε να στήσουμε επιπλέον σκηνές για να χωρέσουν όλοι οι ασθενείς.

Ένας εγκέφαλος σε υπερδραστηριότητα

Η οικογένεια του μικρού κοριτσιού είχε περπατήσει δύο μέρες για να φτάσει σε εμάς. Ζούσαν σε μια αγροτική περιοχή και ήμασταν η μόνη υγειονομική δομή στην ευρύτερη περιοχή.

Αυτό το μακρύ ταξίδι (έπρεπε να κοιμηθούν μια νύχτα στο πάτωμα κάποιου άλλου μέχρι να ξημερώσει αρκετά για να αρχίσουν να περπατούν ξανά) σήμαινε ότι το κορίτσι ήταν σε κρίσιμη κατάσταση, η οποία επιδεινώθηκε πολύ γρήγορα.

Με κάποιο τρόπο, μία από τις νοσηλεύτριές μας κατάφερε να τοποθετήσει έναν φλεβοκαθετήρα και ξεκινήσαμε χορήγηση με υγρά, ισχυρά αντιβιοτικά, ισχυρά φάρμακα κατά της ελονοσίας και αντισηπτικά φάρμακα. Η μικρή μεταφέρθηκε στον θάλαμο αυξημένης φροντίδας, όπου φροντίζονται τα πιο άρρωστα παιδιά.

Αν και η άμεση φροντίδα της ομάδας στα επείγοντα είχε σταθεροποιήσει την κατάστασή της, βρισκόταν ακόμα σε κώμα, και εξακολουθούσε να παθαίνει κρίσεις επιληψίας. Οι κρίσεις μπορεί εύκολα να αποβούν θανατηφόρες αν δεν σταματήσουν εγκαίρως.

Κατά τη διάρκεια μιας επιληπτικής κρίσης, ο εγκέφαλος είναι σε «υπερδραστηριότητα» και δεν λαμβάνει αρκετό οξυγόνο, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλική βλάβη. Ένας άλλος κίνδυνος είναι ότι τα παιδιά μπορούν εύκολα να σταματήσουν να αναπνέουν κατά τη διάρκεια μιας κρίσης, η οποία μπορεί να έχει τις ίδιες συνέπειες. Όλα αυτά σήμαιναν ότι έπρεπε να ελέγξουμε τις επιληπτικές κρίσεις.

Πολύ δύσκολη η επιβίωση του κοριτσιού

Η ομάδα αυξημένης φροντίδας ήταν απίστευτη.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, απ' όπου κατάγομαι, αυτό το κοριτσάκι θα είχε νοσηλευτεί σε μονάδα εντατικής θεραπείας, πιθανώς διασωληνωμένο, με ηλεκτρονική παρακολούθηση. Θα έκανε αξονική τομογραφία και πολλαπλές εξετάσεις αίματος για να καταλάβουμε τι συνέβαινε.

Τίποτα από αυτά δεν ήταν διαθέσιμο στην ομάδα του Νοτίου Σουδάν. Το μόνο που μπορούσαν να κάνουν ήταν απλή, δομημένη φροντίδα.

Το κορίτσι χρειαζόταν πολλά φάρμακα σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές, και κάθε δόση ήταν προσεκτικά καταγεγραμμένη ώστε να μπορέσουμε να διατηρήσουμε την ισορροπία σωστά. Χρειαζόταν φροντίδα όλο το εικοσιτετράωρο για να εξασφαλιστεί ότι ήταν ενυδατωμένη και τροφοδοτούνταν μέσω σωλήνα στο στομάχι της. Ακόμα και απλά πράγματα όπως η θέση της στο κρεβάτι ήταν σημαντικά για τη μείωση της πίεσης στο κεφάλι της.

Και πάλι, δεν ξύπνησε.

Μια οσφυϊκή παρακέντηση επιβεβαίωσε ότι το παιδί είχε μηνιγγίτιδα καθώς και εγκεφαλική ελονοσία.

Είπαμε ότι αν έφτανε τις 14 μέρες σε κώμα, θα έπρεπε να δεχτούμε την πιθανότητα ότι ίσως την χάσουμε.

Μερικές φορές πρέπει να επικεντρωθούμε όχι στην προσπάθεια να σώσουμε τη ζωή ενός ασθενούς, αλλά στην προσπάθεια να τον κάνουμε να είναι όσο το δυνατόν πιο άνετα, συνειδητοποιώντας ότι η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή για να επιβιώσει ο ασθενής χωρίς βοήθεια.


Γεμίσαμε ελπίδα

Την 13η μέρα, άνοιξε τα μάτια της.

Ξαφνικά, ήμασταν όλοι γεμάτοι ελπίδα και πάλι. Η ελπίδα είναι ζωτικής σημασίας, είναι αυτό που σε κάνει να προχωράς μπροστά σε τέτοιες καταστάσεις. Όλοι αύξησαν τις προσπάθειές τους.

Όλο αυτό τον καιρό η οικογένειά της ήταν μαζί της. Και είχαμε πολλές συζητήσεις με τον πατέρα της, συγκεκριμένα, εξηγώντας ότι ακόμα και αν ξυπνήσουν από κώμα, δεν επιβιώνουν όλα τα παιδιά.

Εκείνα που το κάνουν μπορεί να έχουν πολύ υψηλά επίπεδα αναπηρίας, ενώ άλλα, με φροντίδα και υποστηρικτική οικογένεια, θα είναι σε θέση να επιστρέψουν σε ένα αξιοπρεπές επίπεδο ζωής.

Η οικογένεια αυτού του μικρού κοριτσιού ήταν συγκλονιστική. Το νοσοκομείο έχει φυσιοθεραπευτή, γεγονός που είναι σπάνιο για μία τόσο απομακρυσμένη δομή. Συνεργάστηκε μαζί τους με πραγματική αφοσίωση και επιδεξιότητα, εξηγώντας πώς να αλληλεπιδρούν με την κόρη τους για να βοηθήσουν στην τόνωση του εγκεφάλου της για να αρχίσει να δουλεύει ξανά.

Στην αρχή, ήταν ακόμα πολύ άρρωστη, ανίκανη να κινηθεί μόνη της. Ο πατέρας της την είχε μαζί του στην αγκαλιά του, της μιλούσε, σήκωνε τα χέρια της σαν να χαιρετούσε τους ανθρώπους στον θάλαμο. Η μαμά και η γιαγιά της βοηθούσαν σε αυτό.

Μαζί έκαναν περισσότερα από όσα μπορούσαμε εμείς.

Σταδιακά άρχισε να κουνά τα χέρια της λίγο, και στη συνέχεια τα πόδια της. Και μια μέρα πήγα στον θάλαμο και βρήκα τον πατέρα της να την υποστηρίζει καθώς περπατούσε με τα ίσια, άκαμπτα πόδια της. Όλες οι άλλες οικογένειες έκαναν στην άκρη, καθώς περνούσαν.

Είχαν περάσει λιγότερο από δύο εβδομάδες από τότε που ξύπνησε από το κώμα. Καθώς την παρακολουθούσα, σκέφτηκα την ομάδα που είχε δουλέψει για να φτάσει το παιδί σε αυτό το σημείο.

Υπήρχε η οικογένειά της, που ήταν αφοσιωμένη σε όλη τη διάρκεια. Υπήρχε η ομάδα στα επείγοντα που της έδωσε αυτήν τη ζωτικής σημασίας αρχική φροντίδα. Το επιμελές προσωπικό της μονάδας αυξημένης φροντίδας που κυριολεκτικά την κρατούσε ζωντανή καθημερινά.

Υπήρχαν οι γιατροί που αντιμετώπισαν τους σπασμούς της, το προσωπικό του εργαστηρίου που διαπίστωσε ότι είχε μηνιγγίτιδα και ελονοσία, οι διατροφολόγοι που της παρείχαν ειδικές τροφές, ο φυσιοθεραπευτής που εργάστηκε για την κινητικότητά της, ο σύμβουλος που υποστήριξε την οικογένεια.

Και καμία από αυτές τις άμεσες ενέργειες δεν θα ήταν δυνατή χωρίς τους ειδικούς σε θέματα διοικητικής μέριμνας, τους διαχειριστές, το προσωπικό υποστήριξης και φυσικά τους δωρητές, οι οποίοι καθιστούν δυνατά όλα αυτά τα βήματα.

Μετά από 28 μέρες, το κοριτσάκι μπόρεσε να πάει σπίτι με την οικογένειά της. Περπατούσε, έτρωγε γλυκά, χαμογελούσε.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα εδώ και 50 χρόνια βρίσκονται πάντοτε στην πρώτη γραμμή των μεγάλων κρίσεων, σε εμπόλεμες ζώνες, σε περιοχές που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές, σε χώρες που μαστίζονται από επιδημίες. Με τη δική σας υποστήριξη μπορούν να βρίσκονται σταθερά εκεί. Όπου υπάρχει ανάγκη, όπου υπάρχει κρίση, όπου υπάρχουν άνθρωποι χωρίς πρόσβαση σε ιατρική φροντίδα.

Η ελονοσία είναι μια θανατηφόρα ασθένεια που μεταφέρεται από τα κουνούπια του γένους Ανωφελές (Anopheles).

Κάθε χρόνο, σκοτώνει περίπου 430.000 ανθρώπους και μολύνει περισσότερα από 200 εκατομμύρια. Το ενενήντα τοις εκατό αυτών των θανάτων συμβαίνουν στην υποσαχάρια Αφρική.

Παρά το γεγονός ότι τα ποσοστά θνησιμότητας από ελονοσία μειώνονται κατά 25 τοις εκατό από το 2000, ένα παιδί στην Αφρική εξακολουθεί να πεθαίνει κάθε δύο λεπτά από ελονοσία.


Με πληροφορίες από news247.gr και msf.org.uk