Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι η μελέτη των σκύλων που ζουν στο Τσερνόμπιλ και τρεις και πλέον δεκαετίες μετά το φοβερό ατύχημα, εξακολουθούν με κάποιο τρόπο να βρίσκουν τροφή, να αναπαράγονται και να επιβιώνουν, μπορεί να διδάξει στους ανθρώπους νέα κόλπα για το πώς να ζουν στα πιο σκληρά και υποβαθμισμένα περιβάλλοντα.

Την περασμένη εβδομάδα, δημοσίευσαν στο περιοδικό Science Advances την πρώτη από τις πολλές, όπως ελπίζουν, γενετικές μελέτες, εστιάζοντας σε 302 σκυλιά που κυκλοφορούν ελεύθερα και ζουν σε μια επίσημα καθορισμένη «ζώνη αποκλεισμού» γύρω από την περιοχή της καταστροφής. Εντόπισαν πληθυσμούς των οποίων τα διαφορετικά επίπεδα έκθεσης στην ακτινοβολία μπορεί να τους έχουν καταστήσει γενετικά διαφορετικούς μεταξύ τους και από άλλους σκύλους παγκοσμίως.

«Είχαμε αυτήν τη χρυσή ευκαιρία να θέσουμε τις βάσεις για την απάντηση ενός κρίσιμου ερωτήματος: “Πώς επιβιώνεις σε ένα εχθρικό περιβάλλον όπως αυτό για 15 γενιές;”», λέει η γενετίστρια Ελέιν Οστράντερ του Εθνικού Ινστιτούτου Έρευνας Ανθρώπινου Γονιδιώματος, μία από τους πολλούς συγγραφείς της μελέτης.

Ο συν-συγγραφέας της μελέτης Τιμ Μουσό, καθηγητής βιολογικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας, δήλωσε ότι τα σκυλιά «παρέχουν ένα απίστευτο εργαλείο για να εξετάσουμε τις επιπτώσεις αυτού του είδους του περιβάλλοντος» στα θηλαστικά συνολικά.

Το περιβάλλον του Τσερνόμπιλ είναι μοναδικά βίαιο. Στις 26 Απριλίου 1986, μια έκρηξη και πυρκαγιά στο εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας της Ουκρανίας προκάλεσε την εκτόξευση ραδιενεργών καταλοίπων στην ατμόσφαιρα. Τριάντα εργάτες σκοτώθηκαν άμεσα, ενώ ο μακροπρόθεσμος απολογισμός των νεκρών από τη δηλητηρίαση από ραδιενέργεια εκτιμάται ότι τελικά ανέρχεται σε χιλιάδες.

Οι ερευνητές λένε ότι τα περισσότερα από τα σκυλιά που μελετούν φαίνεται να είναι απόγονοι κατοικίδιων ζώων που οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να αφήσουν πίσω τους όταν εκκένωσαν την περιοχή.

Ο Μουσό εργάζεται στην περιοχή του Τσερνόμπιλ από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 και άρχισε να συλλέγει αίμα από τους σκύλους γύρω στο 2017. Ορισμένα από τα σκυλιά ζουν στο εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας, ένα δυστοπικό, βιομηχανικό περιβάλλον. Άλλα βρίσκονται περίπου 15 χιλιόμετρα ή 45 χιλιόμετρα μακριά.

Στην αρχή, λέει η Οστράντερ, σκέφτηκαν ότι τα σκυλιά μπορεί να έχουν αναμειχθεί τόσο πολύ με την πάροδο του χρόνου που θα ήταν σχεδόν τα ίδια. Αλλά μέσω του DNA, μπορούσαν εύκολα να αναγνωρίσουν τα σκυλιά που ζούσαν σε περιοχές με υψηλά, χαμηλά και μεσαία επίπεδα έκθεσης σε ακτινοβολία.

«Αυτό ήταν ένα τεράστιο ορόσημο για εμάς. Και το εκπληκτικό είναι ότι μπορούμε να αναγνωρίσουμε ακόμη και οικογένειες – περίπου 15 διαφορετικές», δηλώνει η Οστράντερ.

Τώρα οι ερευνητές μπορούν να αρχίσουν να αναζητούν αλλοιώσεις στο DNA.

«Μπορούμε να τις συγκρίνουμε και να πούμε: ΟΚ, τι είναι διαφορετικό, τι έχει αλλάξει, τι έχει μεταλλαχθεί, τι έχει εξελιχθεί, τι σε βοηθάει, τι σε βλάπτει σε επίπεδο DNA;» σημειώνει η Οστράντερ. Αυτό θα περιλαμβάνει τον διαχωρισμό των μη συνακόλουθων αλλαγών στο DNA από τις σκόπιμες.

Οι επιστήμονες δήλωσαν ότι η έρευνα θα μπορούσε να έχει ευρείες εφαρμογές, παρέχοντας πληροφορίες για το πώς τα ζώα και οι άνθρωποι μπορούν να ζήσουν τώρα και στο μέλλον σε περιοχές του κόσμου που δέχονται «συνεχή περιβαλλοντική επίθεση» – και στο περιβάλλον υψηλής ακτινοβολίας του διαστήματος.

Η Δρ Κάρι Έκενστεντ, κτηνίατρος που διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Purdue και δεν συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε ότι είναι ένα πρώτο βήμα προς την απάντηση σημαντικών ερωτημάτων σχετικά με το πώς η συνεχής έκθεση σε υψηλότερα επίπεδα ακτινοβολίας επηρεάζει τα μεγάλα θηλαστικά. Για παράδειγμα, είπε, «πρόκειται να αλλάξει το γονιδίωμά τους με γρήγορο ρυθμό;».

Οι ερευνητές έχουν ήδη ξεκινήσει τη συμπληρωματική έρευνα, η οποία συνεπάγεται περισσότερο χρόνο με τα σκυλιά στην τοποθεσία περίπου 100 χιλιόμετρα από το Κίεβο. Ο Μουσό δήλωσε ότι ο ίδιος και οι συνάδελφοί του βρέθηκαν εκεί πιο πρόσφατα τον περασμένο Οκτώβριο και δεν είδαν καμία δραστηριότητα που να σχετίζεται με τον πόλεμο. Είπε επίσης, ότι η ομάδα έχει έρθει κοντά με μερικά σκυλιά, δίνοντας σε ένα το όνομα Prancer επειδή χοροπηδάει ενθουσιασμένη όταν βλέπει ανθρώπους.

«Παρόλο που είναι άγρια, εξακολουθούν να απολαμβάνουν πολύ την ανθρώπινη αλληλεπίδραση. Ειδικά όταν υπάρχει φαγητό», πρόσθεσε.


Πηγή: Associated Press/ΕΡΤ