Η κοινότητα του Γκρίνταβικ τις τελευταίες εβδομάδες έχει βιώσει τις αδυσώπητες δυνάμεις της φύσης, αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά γιατί η Ισλανδία αποκαλείται συχνά «Γη της Φωτιάς και του Πάγου»: η λάβα από το ηφαίστειο έλιωσε τα σπίτια τους.

Τρία σπίτια σε αυτή την πόλη στη χερσόνησο Reykjanes της Ισλανδίας καταστράφηκαν αυτόν τον μήνα όταν λιωμένη λάβα εκτοξεύτηκε μέσα από δύο ρωγμές που δημιουργήθηκαν από το ηφαιστειακό σύστημα Svartsengi. Το πάλαι ποτέ ακμάζον ψαροχώρι με αθλητικές ομάδες και νεανικό πληθυσμό, το Γκρίνταβικ, τώρα είναι άδειο. Οι άνθρωποί του έχουν τραπεί σε φυγή και αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τη σκληρή συνειδητοποίηση ότι μπορεί να μην μπορέσουν ποτέ να ζήσουν ξανά εκεί.

Τα τελευταία τρία χρόνια, στη χερσόνησο έχουν γίνει πέντε ηφαιστειακές εκρήξεις. Στις 10 Νοεμβρίου, αντιμέτωπες με έναν ανησυχητικό αριθμό σεισμών και υποψίες για μάγμα λάβας κάτω από την πόλη, οι αρχές της Ισλανδίας διέταξαν την εκκένωση του Γκρίνταβικ, όπου ζουν περίπου 3.800 κάτοικοι.

Τις επόμενες ημέρες έγινε σαφές ότι πολλά σπίτια είχαν καταστραφεί εντελώς από τη σεισμική δραστηριότητα. Οι κάτοικοι ήλπιζαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους καθώς η συχνότητα των σεισμών μειώθηκε, αλλά στα μέσα Δεκεμβρίου ξεκίνησε μια ισχυρή έκρηξη στους κρατήρες Sundhnuks, που διήρκεσε τρεις ημέρες.

Το Γκρίνταβικ τότε είχε γλιτώσει. Προς το παρόν. Η έκρηξη σημειώθηκε περίπου 3 χιλιόμετρα μακριά, αλλά στη συνέχεια ανακαλύφθηκαν ρωγμές στην πόλη, ωθώντας τις αρχές να τις κλείσουν και να αρχίσουν να επισκευάζουν τις κατεστραμμένες υποδομές.

Στις 10 Ιανουαρίου ένας άνδρας που εργαζόταν στην πόλη έπεσε μέσα σε μια από τις χαράδρες που είχε δημιουργήσει η σεισμική έκρηξη. Μετά από σύντομη έρευνα, η επιχείρηση διακόπηκε λόγω των κινδύνων. Τέσσερις ημέρες αργότερα, μια άλλη έκρηξη ξεκίνησε επικίνδυνα κοντά στο Γκρίνταβικ.

Τις εβδομάδες πριν από την έκρηξη του Ιανουαρίου, η κυβέρνηση είχε αποφασίσει να υψώσει προστατευτικά τείχη σε μια προσπάθεια να αποτρέψει τη ροή λάβας προς την περιοχή και τον κοντινό γεωθερμικό σταθμό Svartsengi. Τις πρώτες ώρες, οι προστατευτικοί τοίχοι αποδείχθηκαν χρήσιμοι, αν και η σχισμή είχε σε κάποιο βαθμό ανοίξει.

Αυτό σήμαινε ότι λάβα έρεε προς την πόλη, αλλά τα τείχη κράτησαν το μεγαλύτερο μέρος της μακριά. Σύντομα μια άλλη σχισμή που άνοιξε πίσω από τους τοίχους, όμως την άφησε εντελώς απροστάτευτη.

Μια σχισμή είχε ανοίξει σε απόσταση μικρότερη από 100 μέτρα μακριά από σπίτια στο Γκρίνταβικ. Τότε έγινε πλέον αντιληπτό ότι τώρα δεν μπορούσε να γίνει τίποτα για να σωθούν τα σπίτια. Όσοι ήταν εκεί έγιναν μάρτυρες των πιο εκτεταμένων φυσικών καταστροφών που είχε δει η Ισλανδία εδώ και 51 χρόνια.

Κολλημένοι στις τηλεοράσεις τους, οι Ισλανδοί έβλεπαν τη λάβα να τυλίγει και να λιώνει τα πρώτα σπίτια, ένα σουρεαλιστικό και σπαραχτικό θέαμα. Αν και η έκρηξη ήταν βραχύβια, τρία σπίτια χάθηκαν. Τώρα, μέσα στον Φεβρουάριο, οι κάτοικοι του Γκρίνταβικ βρίσκονται διασκορπισμένοι σε όλη τη χώρα, ανήμποροι να ζήσουν στη γενέτειρά τους.

«Μέχρι στιγμής, όλες οι ενέργειες των υπευθύνων χαρακτηρίζονται από βιασύνη και σύγχυση και οι πληροφορίες που δίνονται στους κατοίκους του Γκρίνταβικ έχουν μπερδέψει τους ανθρώπους αντί να λύνουν προβλήματα», είπε ο Pall Valur Björnsson, κάτοικος του Γκρίνταβικ που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σπίτι του και να μετακομίσει στο Ρέικιαβικ.

«Όλος ο χειρισμός γύρω από τις προσπάθειες ήταν εντελώς απαράδεκτος και είναι σαφές ότι κανείς δεν ήταν προετοιμασμένος σε καμία περίπτωση για ένα γεγονός όπως αυτό, κάτι που είναι απολύτως απίστευτο αν σκεφτεί κανείς ότι αυτοί οι σεισμοί και οι εκρήξεις ξεκίνησαν πριν από τρία χρόνια».

Οι ζωές των κατοίκων έχουν ανατραπεί από τις 10 Νοεμβρίου. Δεν έχει δοθεί ημερομηνία επιστροφής από τις αρχές και δεν είναι σαφές εάν η πόλη θα είναι ξανά ασφαλής για να ζήσουν. Ακόμα κι αν επιτραπεί στους κατοίκους να επιστρέψουν, ορισμένοι μπορεί να είναι ψυχικά ανέτοιμοι να επιστρέψουν.

Οι κάτοικοι αντιμετωπίζουν επίσης την οικονομική επιβάρυνση των στεγαστικών δανείων για σπίτια στα οποία δεν μπορούν να ζήσουν. Οι Ισλανδοί και η κυβέρνησή τους είναι ενωμένοι στην προσφορά βοήθειας. Οι κάτοικοι της πόλης λαμβάνουν επίδομα στέγασης και ένα νομοσχέδιο έχει ως στόχο να αμβλύνει τα προβλήματά τους.

«Έχουν περάσει 80 ημέρες από τότε που έγινε η εκκένωση. Σε αυτές τις 80 ημέρες, οι κάτοικοι του Γκρίνταβικ δεν είχαν σπίτι», είπε άλλη κάτοικος της πόλης. «Η κοινότητά μας πονάει αλλά δεν έχουμε ιδέα τι μας επιφυλάσσει το μέλλον».

Η μοίρα του Γκρίνταβικ είναι άγνωστη, αν και η κοινότητά του διατηρεί την ελπίδα να επιστρέψει.

Με πληροφορίες από Lifo, BBC