Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι γιόρτασαν το βράδυ της Πέμπτης, καθώς η Χαμάς και η κυβέρνηση του Ισραήλ άρχισαν τις προετοιμασίες για την εφαρμογή μιας συμφωνίας εκεχειρίας στη Γάζα που υπόσχεται έναν διαρκή τερματισμό του αιματηρού διετούς πολέμου που έχει σκοτώσει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους, αποσταθεροποιήσει μεγάλο μέρος της Μέσης Ανατολής και προκαλέσει διαδηλώσεις σε όλο τον κόσμο.

Στη Γάζα επικράτησε χαρά αλλά και άγχος. Πολλοί φοβούνται ότι η νέα συμφωνία μπορεί να καταρρεύσει, φέρνοντας νέο κύμα πόνου στο ήδη κατεστραμμένο έδαφος. Αν και σε ορισμένες περιοχές οι άνθρωποι συγκεντρώθηκαν για να χορέψουν και να τραγουδήσουν, σε άλλες επικρατούσε σιωπή, διακοπτόμενη μόνο από τον βόμβο πολεμικών αεροπλάνων και drones.

Προτού εγκριθεί η συμφωνία από την ισραηλινή κυβέρνηση, δημοσιογράφοι του Γαλλικού Πρακτορείου και αυτόπτες μάρτυρες ανέφεραν χθες πως ακούγονταν εκρήξεις και πυρά πυροβολικού στο κεντρικό και στο νότιο τμήμα του παλαιστινιακού θυλάκου.

Στο Ισραήλ, μέσα σε μια μέρα γεμάτη ραγδαίες εξελίξεις, τα νοσοκομεία προετοιμάζονταν να υποδεχθούν ομήρους που θα απελευθερωθούν από τη Χαμάς, ενώ η κυβέρνηση ενέκρινε το νέο σχέδιο εκεχειρίας και χιλιάδες βγήκαν στους δρόμους του Τελ Αβίβ για να γιορτάσουν. Αργά το βράδυ, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι «ενέκρινε το πλαίσιο για την απελευθέρωση όλων των ομήρων – ζωντανών και νεκρών».

Το ειρηνευτικό σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ που ανακοινώθηκε την περασμένη εβδομάδα οδήγησε σε έναν πυρετό έμμεσων διαπραγματεύσεων ανάμεσα σε Χαμάς και Ισραήλ, στο αιγυπτιακό θέρετρο Σαρμ Ελ Σέιχ. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ δήλωσε ότι θα προσπαθήσει να παρευρεθεί στην υπογραφή της συμφωνίας στην Αίγυπτο, ενώ σύμφωνα με Ισραηλινούς αξιωματούχους αναμένεται να επισκεφθεί το Ισραήλ την Κυριακή. Ο Τραμπ πρόσθεσε ότι 48 όμηροι που κρατούνται από τη Χαμάς —λιγότεροι από τους μισούς εκ των οποίων θεωρούνται ζωντανοί— θα απελευθερωθούν «τη Δευτέρα ή την Τρίτη» και ότι η συμφωνία «τερματίζει τον πόλεμο στη Γάζα». Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν επίσης ότι θα στείλουν περίπου 200 στρατιώτες στο Ισραήλ για να υποστηρίξουν και να επιτηρούν την εφαρμογή της εκεχειρίας.

Παγκόσμιοι ηγέτες χαιρέτισαν την εξέλιξη, αν και πολλά από τα ευρύτερα σημεία του σχεδίου του Τραμπ δεν έχουν ακόμη συμφωνηθεί ή αναγνωριστεί επισήμως από τις δύο πλευρές. Ο ίδιος τόνισε ότι κανείς δεν θα εξαναγκαστεί να εγκαταλείψει τη Γάζα: «Το αντίθετο», είπε. «Αυτό είναι ένα σπουδαίο σχέδιο». Υπήρξε ωστόσο σύγχυση για το πότε ακριβώς θα τεθεί σε ισχύ η εκεχειρία. Το γραφείο του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου ανακοίνωσε ότι η εκεχειρία θα ξεκινήσει μετά την επικύρωση από το υπουργικό συμβούλιο, ενώ κυβερνητικός εκπρόσωπος είπε πως αυτό θα συμβεί εντός 24 ωρών. Οι όμηροι που θεωρούνται ζωντανοί θα απελευθερωθούν μέσα σε 72 ώρες.

Το Ισραήλ θα αποσύρει τις δυνάμεις του σε μια συμφωνημένη γραμμή που θα του αφήνει τον έλεγχο του 53% της Λωρίδας της Γάζας. Σε αντάλλαγμα, θα απελευθερωθούν περίπου 2.000 Παλαιστίνιοι κρατούμενοι, χωρίς να περιλαμβάνεται ο Μαρουάν Μπαργούτι, ο δημοφιλής ηγέτης της Φατάχ. Η Χαμάς δήλωσε ότι έλαβε εγγυήσεις από τις ΗΠΑ, Άραβες μεσολαβητές και την Τουρκία ότι ο πόλεμος έχει πλέον τερματιστεί οριστικά. Ο ΟΗΕ ανακοίνωσε ότι είναι έτοιμος να αποστείλει άμεσα ανθρωπιστική βοήθεια, καθώς η πείνα έχει λάβει διαστάσεις λιμού.

Ο Αντόνιο Γκουτέρες, γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, προειδοποίησε ότι «για να μετατραπεί αυτή η εκεχειρία σε πραγματική πρόοδο, χρειαζόμαστε περισσότερα από τη σιωπή των όπλων» και κάλεσε για ασφαλή πρόσβαση ανθρωπιστικών οργανώσεων και ανασυγκρότηση της Γάζας.

Στο Τελ Αβίβ, χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στην πλατεία των ομήρων, κρατώντας ισραηλινές και αμερικανικές σημαίες. «Είναι σαν να βλέπουμε επιτέλους λίγο φως στο τέλος του τούνελ», είπε η 25χρονη φοιτήτρια Εϊνάβ Καχίλα. Στη Γάζα, η 47χρονη Όλα Αλ-Νάζλι περιέγραψε μικτά συναισθήματα: «Δεν ξέρουμε αν πρέπει να χαρούμε ή να φοβηθούμε. Το ζήσαμε πολλές φορές και κάθε φορά η ελπίδα μας κατέρρευσε».

Αν ολοκληρωθεί επιτυχώς, η συμφωνία αυτή θα αποτελεί τη μεγαλύτερη διπλωματική επιτυχία της προεδρίας Τραμπ, ο οποίος είχε δεσμευτεί να τερματίσει τους πολέμους στη Γάζα και την Ουκρανία. Παρά τις δυσκολίες, η συμφωνία φέρνει τις δύο πλευρές πιο κοντά από ποτέ σε έναν μόνιμο τερματισμό του πολέμου που έχει εξελιχθεί σε περιφερειακή κρίση με εμπλοκή του Ιράν, της Υεμένης και του Λιβάνου.

Επόμενο στάδιο

Οι διαπραγματεύσεις για τη δεύτερη φάση του σχεδίου Τραμπ αναμενόταν να αρχίσουν «αμέσως» μετά την υπογραφή της συμφωνίας, ανέφερε στέλεχος της Χαμάς.

Αυτή προβλέπει μεταξύ άλλων αφοπλισμό της Χαμάς και την απόσυρση των ισραηλινών στρατευμάτων.

Ο Αμερικανός πρόεδρος διαβεβαίωσε χθες πως θα προχωρήσουν τόσο «ο αφοπλισμός» όσο και «η απόσυρση», χωρίς ωστόσο να δώσει χρονοδιάγραμμα κι επιμένοντας στο ότι η προτεραιότητα είναι η επιστροφή των ομήρων.

Η πρόταση προέβλεπε επίσης τη δημιουργία «επιτροπής ειρήνης» υπό τον ίδιο τον πρόεδρο των ΗΠΑ, που θα επιβλέπει το μεταβατικό κυβερνητικό σχήμα στη Λωρίδα της Γάζας.

Όμως, ερωτηθείς από τηλεοπτικό δίκτυο για την «επιτροπή» αυτή, ο Οσάμα Χαμντάν, ανώτερο στέλεχος της Χαμάς, τόνισε πως «κανένας Παλαιστίνιος δεν θα μπορούσε να αποδεχτεί» τέτοια κηδεμονία. «Όλες οι παρατάξεις, συμπεριλαμβανομένης της Παλαιστινιακής Αρχής, το απορρίπτουν», πρόσθεσε.

Στις ευρείας κλίμακας ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις που ξεκίνησαν την 7η Οκτωβρίου 2023 έχασαν τη ζωή τους τουλάχιστον 67.194 άνθρωποι στη Λωρίδα της Γάζας, στην πλειονότητά τους άμαχοι, σύμφωνα με τους πιο πρόσφατους αριθμούς του υπουργείου Υγείας της κυβέρνησης της Χαμάς, που θεωρεί αξιόπιστους ο ΟΗΕ.