Η Κυπριακή Βιβλιοθήκη, η οποία ιδρύθηκε το 1927 επί Αγγλοκρατίας, αποτελεί την Εθνική Βιβλιοθήκη της Κυπριακής Δημοκρατίας, έχοντας ως βασική αποστολή –όπως αναφέρεται και στην ιστοσελίδα του Υφυπουργείου Πολιτισμού– την «απόκτηση, επεξεργασία, διαφύλαξη και προβολή της εκδοτικής παραγωγής της Κύπρου και υλικού που αφορά την Κύπρο». Πρόκειται, δηλαδή, για τον χώρο όπου φυλάσσονται όλες οι κυπριακές εκδόσεις, χειρόγραφα, αρχεία, αλλά και παλαίτυπα. Περιλαμβάνει, επίσης, υλικό που εκδίδεται στο εξωτερικό με θέμα την Κύπρο ή από Κύπριους συγγραφείς. Καταλαβαίνει, λοιπόν, κανείς τη σημαντικότητα του εν λόγω χώρου που λειτουργεί -τρόπον τινά- ως θεματοφύλακας της κυπριακής εκδοτικής παραγωγής.

Εμείς επισκεφθήκαμε υπό κάλυψη και χωρίς να κάνουμε αισθητή την παρουσία μας το κτήριο της βιβλιοθήκης, το οποίο βρίσκεται πίσω από το Ταχυδρομείο, στην οδό Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, πάνω δηλαδή στον προμαχώνα των τειχών της Λευκωσίας.

Παρά την πολύ καλή εξυπηρέτηση από τις μόλις δύο υπαλλήλους που συναντήσαμε, οι οποίες και μας εξυπηρέτησαν και μας καθοδήγησαν, παρατηρήσαμε τα εξής:

- Η βιβλιοθήκη στεγάζεται σε ένα κτήριο με πολύ μεγάλες φθορές, πολλή υγρασία η οποία έχει διαβρώσει τους τοίχους και τις εγκαταστάσεις και απειλεί τα βιβλία, τα αρχεία, τα περιοδικά και τους λοιπούς εξοπλισμούς. Οι φωτογραφίες είναι ενδεικτικές.

- Το αρχείο της βιβλιοθήκης είναι εκτεθειμένο, οι φάκελοι ο ένας πάνω στον άλλο, καμιά ύπαρξη προστασίας από μια ενδεχόμενη καταστροφή. Ακόμα κι ένας καφές να πέσει πάνω από έναν επισκέπτη, θα σημάνει την καταστροφή πολύτιμου υλικού.

- Το υλικό ασφυκτιά. Δεν υπάρχουν χώροι, δεν υπάρχουν άλλες βιβλιοθήκες, δεν υπάρχει υποδομή για την Εθνική Βιβλιοθήκη της χώρας.

- Το κτήριο από μόνο του μοιάζει σχεδόν έτοιμο να... πέσει στα κεφάλια των υπαλλήλων. Άθλια εικόνα για τους επισκέπτες, αλλά και άθλια εικόνα και καθόλου εμπνευστική για τους Κύπριους που είναι μέρος της βιβλιοπαραγωγής ή της έρευνας.

Δυστυχώς, η εικόνα της Κυπριακής Βιβλιοθήκης αντικατοπτρίζει τον τρόπο με τον οποίο το κράτος μας διαχρονικά αντιμετωπίζει το ίδιο το βιβλίο: μηδέν. Αν συνδυαστεί αυτή η εικόνα με τα πολύ χαμηλά κονδύλια για δράσεις που αφορούν στο βιβλίο, στη μετάφραση, στην επιχορήγηση εκδηλώσεων, εκθέσεων και φεστιβάλ και αν σκεφτεί κανείς ότι και οι ελάχιστες διοργανώσεις που υπάρχουν δεν υποστηρίζονται επαρκώς από το κράτος, τότε τα κομμάτια του παζλ ενώνονται.

Συν το γεγονός ότι το βιβλίο είναι ο φτωχός συγγενής των πολιτικών όλων των Κυβερνήσεων – παρά τις όποιες διακηρύξεις*. Δεν προκαλεί καμία εντύπωση που οι ελάχιστοι συγγραφείς και ποιητές αλλά και ερευνητές που καταφέρνουν να ξεχωρίσουν, το κάνουν μόνο όταν αναγνωρίζονται στην Ελλάδα και βλέπουν την παρουσία τους στην Κύπρο απλώς ως... υποχρέωση απέναντι στην πατρίδα τους και όχι ως τόπο ουσιαστικής δράσης.

*Διαβάζουμε ενδεικτικά και μεταξύ άλλων στο πρόγραμμα διακυβέρνησης Νίκου Χριστοδουλίδη, στις δράσεις για τον Πολιτισμό (σελ. 53):

- Εισάγουμε κίνητρα, φορολογικά και άλλα, για τις επιχειρήσεις που στηρίζουν οικονομικά τη σύγχρονη πολιτιστική δημιουργία και τις δράσεις πολιτισμού στην Κύπρο.

- Προωθούμε τη φιλαναγνωσία μέσα από σειρά δράσεων, που περιλαμβάνουν πρόγραμμα δωρεάν παραχώρησης βιβλίων στα παιδιά, τη συνεχή ενίσχυση των σχολικών βιβλιοθηκών, τη χρηµατοδότηση των λεσχών ανάγνωσης και τους λογοτεχνικούς περιπάτους.

Εντελώς διαφορετική εικόνα παρουσιάζουν οι Εθνικές Βιβλιοθήκες άλλων χωρών, μεταξύ αυτών και της Ελλάδας. Η έδρα της Εθνικής Βιβλιοθήκης της χώρας στεγάζεται πλέον στο Ίδρυμα Πολιτισμού «Σταύρος Νιάρχος» σε ένα κτήριο «διαμάντι».

Εθνική Βιβλιοθήκη Μάλτας

Εθνική Βιβλιοθήκη Λιβάνου

Εθνική Βιβλιοθήκη Σλοβενίας

Εθνική Βιβλιοθήκη της Πορτογαλίας