Μέχρι σήμερα πιστεύαμε ότι η ατμόσφαιρα της Κύπρου επηρεάζεται από τα συχνά επεισόδια σκόνης εξ ου και πυκνά συχνά οι μετρήσεις του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας χτυπούν πορτοκαλί ή κόκκινο, όσον αφορά τα αιωρούμενα σωματίδια στην ατμόσφαιρα, τα οποία μπορεί να αποδειχτούν ιδιαίτερα επικίνδυνα για την υγεία μας.

Ωστόσο, ερωτήσεις αναγνωστών της CITY μας έβαλαν σε σκέψεις, καθώς ανέφεραν πως ακόμη και σε περιόδους που δεν υπήρχαν επεισόδια σκόνης από τις ερήμους της Μέσης Ανατολής, παρατηρούσαν υψηλές μετρήσεις αιωρούμενων σωματιδίων συγκεκριμένες ώρες της ημέρας, σχεδόν καθημερινά.

Ποιος είναι, όμως, ο λόγος που συμβαίνει αυτό; Είναι τελικά μολυσμένη επί μονίμου βάσεως η ατμόσφαιρα της Κύπρου;

Απαντήσεις στα ερωτήματά μας έδωσε ο Λειτουργός του ΤΕΕ, κύριος Χρύσανθος Σαββίδης. Όπως αναφέρει στη CITY, τα όργανα του ΤΕΕ δεν είναι φτιαγμένα για να μετράνε τη σκόνη, αλλά τα αιωρούμενα σωματίδια από πού και αν αυτά προέρχονται. Αν δεν υπάρχει σκόνη, λέει ο κύριος Σαββίδης, τότε τα όργανα μετράνε τα σωματίδια που προέρχονται από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες.

Τα αιωρούμενα σωματίδια προκαλούνται από δύο πηγές:

Οι ανθρωπογενείς πηγές προέρχονται από δραστηριότητες όπως τα αυτοκίνητα (καυσαέρια, ελαστικά), η βιομηχανία, οι θερμάνσεις σπιτιών και κτηρίων και τα τζάκια.

Φυσικές πηγές πρόκλησης σωματιδίων μπορεί να είναι τα ηφαίστεια και η αερομεταφερόμενη σκόνη από μεγάλες άνυδρες επιφάνειες γης, όπως οι έρημοι. Η Κύπρος περιβάλλεται από τρεις μεγάλες ερήμους, της Σαχάρας, της χερσονήσου του Σινά και της Συρίας, απ’ όπου έχουμε και τα συχνότερα επεισόδια σκόνης.



 

Διαβάστε κι αυτό: Πόσο επικίνδυνος είναι ο αέρας που αναπνέουμε στην Κύπρο;

Γιατί, όμως, υπάρχουν υψηλές τιμές αιρούμενων σωματιδίων όταν δεν υπάρχει σκόνη;

Όπως ανέφερα πριν, τα όργανα της υπηρεσίας δεν μετράνε τη σκόνη, δεν μπορούν να ξεχωρίσουν αν αυτό που μετρούν είναι σκόνη ή κάτι άλλο, μετρούν αιωρούμενα σωματίδια. Όταν δεν έχουμε κάποιο επεισόδιο σκόνης, άρα θεωρητικά η ατμόσφαιρα είναι καθαρή, υπάρχουν συγκεκριμένες ώρες μέσα στη μέρα που οι τιμές είναι υψηλές, λόγω της έντονης ανθρώπινης δραστηριότητας.

Οι ώρες αυτές είναι μεταξύ 7 και 9 το πρωί, όπου όλοι είναι στους δρόμους με τα αυτοκίνητά τους και αργά το απόγευμα όπου επιστρέφουν στο σπίτι τους. Το φαινόμενο γίνεται εντονότερο τους χειμερινούς μήνες, μεταξύ των ωρών 8 με 12 το βράδυ, όπου ο κόσμος βρίσκεται στο σπίτι και χρησιμοποιεί θέρμανση για να ζεσταθεί είτε αυτό είναι τζάκι είτε κάποια άλλη μορφή.

Ο λόγος που καταγράφονται τόσο υψηλές τιμές, ειδικά τις πρωινές ώρες, είναι γιατί τα όργανά μας, βάσει ευρωπαϊκής οδηγίας, βρίσκονται σε σημεία υψηλής κυκλοφοριακής κίνησης. Η ευρωπαϊκή οδηγία λέει ότι πρέπει να καταγράφουμε τα χειρότερα σημεία της πόλης, και να ενημερώνουμε τον κόσμο. Άρα, εάν για παράδειγμα, στο κέντρο της Λευκωσίας η τιμή δείχνει 60, τότε σε όλες τις υπόλοιπες περιοχές θα είναι πιο χαμηλές οι τιμές.

Το φαινόμενο της θερμοκρασιακής αναστροφής - Μέσω αυτής της εικόνας μπορούμε να αντιληφθούμε πώς σχηματίζεται το σύννεφο πάνω από τα κεφάλια μας

Τελικά, η σκόνη είναι τόσο επικίνδυνη όσο πιστεύουμε ή τα σωματίδια που παράγονται από ανθρώπινη δραστηριότητα είναι πιο επιβλαβή;

Η επικινδυνότητα των σωματιδίων έχει δύο συνθήκες, αυτήν του μεγέθους και αυτήν της περιεκτικότητας. Τα μικροσωματίδια, τα οποία είναι ιδιαίτερα μικρά θεωρούνται πιο επικίνδυνα γιατί έχουν την δυνατότητα να εισέρχονται στον οργανισμό μας και να μπαίνουν βαθιά μέσα μας και εκεί έγκειται η επικινδυνότητα, εν αντιθέσει με τα πιο μεγάλα σωματίδια τα οποία ο οργανισμός μας έχει τους μηχανισμούς να τα κατακρατεί και να μην τα αφήνει να εισχωρούν πιο βαθιά.

Στο κομμάτι της περιεκτικότητας τώρα, όσον αφορά τα σωματίδια από τη σκόνη, έχουν γίνει αναλύσεις με δείγμα από τη σκόνη της Συρίας, όπου γινόταν λόγος για χημικές ουσίες από όπλα, ωστόσο τα αποτελέσματα δεν έδειξαν συγκεντρώσεις χημικών ουσιών, αφού και να υπάρχουν, φτάνουν εξασθενημένες στην Κύπρο. Με αυτή τη λογική μπορούμε να πούμε ότι αυτά που παράγει ο άνθρωπος, μπορεί να είναι πιο επικίνδυνα όσο αφορά τη σύστασή τους.

Παράδειγμα βιομηχανικής μόλυνσης, που λόγω καιρικών συνθηκών μένει κοντά στην επιφάνεια της γης

Μπορούμε να προστατευτούμε;

Οι τρόποι προστασίας είναι πολύ συγκεκριμένοι. Το κοινό σε περιόδους επεισοδίων σκόνης είναι καλό να αποφεύγει τις άσκοπες μετακινήσεις σε ανοιχτούς χώρους και όταν το κάνει, να φορά μάσκα η οποία εμποδίζει την εισπνοή σωματιδίων. Υπάρχουν, βέβαια, διαφόρων ειδών μάσκες και ανάλογα με την ποιότητα είναι και υψηλότερος ή χαμηλότερος ο δείκτης προστασίας. 

Για τους εργαζομένους, το ΤΕΕ κάνει συστάσεις κάθε φορά στους εργοδότες, ούτως ώστε να μειώσουν τις ώρες εργασίες, να κάνουν μεγαλύτερα διαλείμματα και να μην τους εκθέτουν τόσο πολύ σε εξωτερικούς χώρους. 

*Τις φωτογραφίες του άρθρου παραχώρησε στη CITY το Kitasweather