Την Τετάρτη 12 Μαρτίου 2014, πραγματοποιήθηκε ανοικτή Δημοτική Συνέλευση στο θέατρο Παλλάς με θέμα την παλιά πόλη της Λευκωσίας. «Με τη συμμετοχή και τη γνώμη σας, αλλάζουμε τη Λευκωσία», ανέφερε η πρόσκληση. Έτσι και εμείς, με όρεξη για εποικοδομητική συζήτηση, παρευρεθήκαμε στην συνέλευση. Εκεί, μαζί με τον δήμαρχο Κωνσταντίνο Γιωρκάτζη και τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου, δώσαμε το παρόν μας μαζί με κατοίκους της περιοχής, καταστηματάρχες, θαμώνες και επισκέπτες της πόλης, όλοι με σκοπό να ακούσουμε και να ακουστούμε.



Ο Δήμαρχος ξεκίνησε κάνοντας απολογισμό για τα έργο των τελευταίων δύο χρόνων του Δημοτικού Συμβουλίου της πρωτεύουσας, και έπειτα μας δόθηκε η δυνατότητα ως δημότες, να εκφράσουμε ελεύθερα τους προβληματισμούς, τις απόψεις και τις ανησυχίες μας για τα θέματα που απασχολούν την εντός των τειχών πόλη.



Συγκεντρώσεις αυτού του τύπου, καυχιόνται πως έχουν χαρακτήρα άμεσης συμμετοχής των δημοτών και υπόσχονται στους δημότες πως έτσι συμβάλλουν στη διαμόρφωση της ανάπτυξης της πρωτεύουσας. Λαμβάνουν μέρος σε διάφορες περιοχές της πόλης μας με σκοπό να ακουστεί η φωνή της κάθε περιοχής ξεχωριστά και αποτελεσματικά.



Παρ' όλα αυτά, με το πέρας της συνέλευσης φύγαμε με μια αίσθηση απογοήτευσης. Μπορεί ως πολίτες να τηρήσαμε την υποχρέωση μας και να συμμετείχαμε εκφράζοντας την άποψη μας. Δεν είναι όμως με τις δράσεις μας που καθορίζεται η εξέλιξη μιας πόλης; Ο καθένας μας, έχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει, να εκφράσει και να αποδείξει την προοπτική την οποία κατέχει η Λευκωσία και να εμπνεύσει έτσι την αλλαγή που όντως θέλουν όλες αυτές οι φωνές.





Με αφορμή τα πιο πάνω, η Πλατφόρμα φιλοξενεί τη Μαρίνα Χατζηλουκά [+]. Η Μαρίνα μέσω των δραστηριοτήτων της, εξασκεί μια μεθοδολογία η οποία προϋποθέτει την ενεργή συμμετοχή όλων μας και προσφέρει μια εναλλακτική, για τα Κυπριακά δεδομένα, αντιμετώπιση στο θέμα του αστικού τοπίου.



Η μεθοδολογία αφορά το κοινωνικά εφαρμοσμένο σχέδιο (socially engaged design). Η βασική αξία για την άσκηση του συμμετοχικού σχεδιασμού, είναι ότι περιλαμβάνει το κοινό. Το κοινό πρέπει να έχει λόγο στις αποφάσεις οι οποίες σχετίζονται με ενέργειες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη ζωή του. Παράλληλα οι συνεισφορές του επηρεάζουν την οποιαδήποτε απόφαση. Οι συμμετέχοντες παρέχονται με τις πληροφορίες που χρειάζονται για να συμμετέχουν με ουσιαστικό τρόπο και ενημερώνονται για το πώς επηρεάζουν με τη συμβολή τους την απόφαση. Αυτό γίνεται σε όλα τα στάδια του σχεδιασμού, από την αρχή της έρευνας, την ανάπτυξη της σχεδιαστικής ιδέας, των δοκιμών, την παραγωγή του τελικού προϊόντος ή υπηρεσίας και την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων.

 

Η Μαρίνα είναι συνιδρυτής της ομάδας Σχεδία, η οποία επικεντρώνεται στην προώθηση του συμμετοχικού σχεδιασμού στην Κύπρο. Μέσα από διαλέξεις, συμμετοχικά εργαστήρια και διεπιστημονικά εγχειρήματα, εστιάζεται κυρίως στο αστικό περιβάλλον και τη συμμετοχή του πολίτη στον επαναπροσδιορισμό και την επανοικειοποίηση του δημόσιου χώρου. Έχει συνεργαστεί με το Δήμο Αγίου Δομετίου, Έγκωμης και Λάρνακας καθώς και με το Central Saint Martins (MA Narrative Environments).

 

Στο "παρών" στάδιο, στα πλαίσια της διδακτορικής της έρευνας,  ‘The Redevelopment of Public Spaces and Placemaking, in the Walled Cityof Nicosia, Cyprus: Change, Conflict and Coexistence’, η Μαρίνα προσδοκά να προσφέρει θετικά στην κοινωνική ανάπτυξη της εντός των τειχών πόλης. Μελετά τις εντάσεις και τις συγκρούσεις στους δημόσιους χώρους, σε συνεργασία με τις άμεσα επηρεαζόμενες κοινωνικές ομάδες, είτε αυτοί είναι κάτοικοι, καταστηματάρχες, θαμώνες ή επισκέπτες.



Πλατεία Φανερωμένης

Με στόχο την διερεύνηση της σωστής χρήσης του δημοσίου χώρου της Πλατείας Φανερωμένης και την ενθάρρυνση εποικοδομητικής επικοινωνίας μεταξύ των πολιτών, η μεθοδολογία συμμετοχικού σχεδιασμού, εφαρμόζεται με την πραγματοποίηση τριών παρεμβάσεων. Στην πρώτη εκ των τριών, η οποία έλαβε χώρα στις 11 Ιανουαρίου 2014, οι Λευκωσιάτες κλήθηκαν να συμμετάσχουν, επανασχεδιάζοντας την Πλατεία της Φανερωμένης όπως θα ήταν ιδανική για εκείνους.

Δεν μας εκπλήσσει, πως σε αντίθεση με την πρόσφατη εμμονή του Δήμου Λευκωσίας να αφαιρεί παγκάκια από το Δημόσιο χώρο της παλιάς πόλης, σχεδόν όλοι οι επισκέπτες έθιξαν το θέμα της έλλειψης δημοσίων καθισμάτων. Η ιδανική πλατεία για αυτούς, αποτελείται από περισσότερα παγκάκια!  Κάποια από αυτά είχαν την μορφή απλών καθισμάτων και κάποια πιο ευρηματικά, συνδύαζαν την ξεκούραση με το παιχνίδι. Έκριναν πως η πλατεία χρειάζεται περισσότερο πράσινο, περισσότερο χώρο για παιγνίδι, καθώς και περισσότερο χρώμα!



Σε ανταπόκριση των ευρημάτων της πρώτης παρέμβασης, κατά τη δεύτερη παρέμβαση, μια σειρά από δέκα καρέκλες καφενείου τοποθετήθηκαν στην πλατεία. Οι καρέκλες ζητούσαν από τους περαστικούς να τις χρησιμοποιήσουν και να τις μεταφέρουν όπου οι ίδιοι επιθυμούσαν εντός της πλατείας. Με κιμωλίες μπορούσαν να χαράξουν την καινούρια επιλεγμένη τοποθεσία του καθίσματος.

  

Στην ευχάριστη αυτή παρέμβαση, οι χρήστες είχαν την ευκαιρία να δοκιμάσουν και να βιώσουν την προοπτική των προτάσεων που είχαν εισηγηθεί προηγουμένως. Το σημαντικότερο είναι πως οι καρέκλες χρησίμευσαν ως εργαλείο επικοινωνίας και υγιούς συνύπαρξης. Οι περαστικοί ρωτούσαν τα άτομα που ήδη συμμετείχαν, περί τίνος πρόκειται και με αυτό τον τρόπο ξεκινούσε μια μορφή συζήτησης μεταξύ αγνώστων διαφόρων ηλικιών και κοινωνικών ομάδων. Συγχρόνως τα παιδιά παιχνιδιάρικα ζωγράφιζαν με κιμωλίες στο έδαφος.

Η τρίτη παρέμβαση θα πάρει τη μορφή συζήτησης στρογγυλής τραπέζης μεταξύ πολιτών που επισκέπτονται και χρησιμοποιούν συχνά την πλατεία. Θα συζητηθούν ερωτήματα τα οποία γεννήθηκαν στις προηγούμενες παρεμβάσεις σε σχέση με την βιωσιμότητα της Πλατείας στο μακροπρόθεσμο μέλλον. Προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί στη Φανερωμένη κατά την τελευταία εβδομάδα του Μάρτη.



Η Πλατφόρμα, με την παρουσίαση αυτής της εναλλακτικής συμμετοχικής προσέγγισης στο θέμα του αστικού τοπίου, επιδιώκει να ενθαρρύνει την ουσιαστική αλλαγή στην πόλη μας με μια μεθοδολογία, όπου η συμμετοχή των δημοτών γίνεται όντως άμεση και συμβάλλει αποτελεσματικά στο να παίρνονται αποφάσεις οι οποίες επηρεάζουν θετικά τη ζωή όλων των κοινωνικών ομάδων.



Γιατί με την ουσιαστική συμμετοχή και τη γνώμη σας, μπορούμε όντως να αλλάξουμε τη Λευκωσία προς το καλύτερο.



[+] Η Μαρίνα Χατζηλουκά σπούδασε Theatre Design for Performance (ΒΑ Hons), και Narrative Environments (MA) στο Central Saint Martins, στο Λονδίνο. Στο «παρών» στάδιο ζει και εργάζεται στην Κύπρο ως σκηνογράφος, ενώ είναι συνιδρυτής της ομάδας Σχεδία και ειδικεύεται στο κοινωνικά εφαρμοσμένο σχέδιο (socially engaged design), ενώ παράλληλα διεξάγει έρευνα για τo Διδακτορικό της.