Για να πω την αλήθεια, η ανακοίνωση της δημιουργίας του περίφημου -και πολυαναμενόμενου για πολλούς- «dislike button» στο facebook ούτε κρύο, ούτε ζέστη μου προκάλεσε. Σκληροπυρηνική χρήστης του συγκεκριμένου δικτύου, γνωρίζω πως το dislike του ο καθένας θα το δηλώσει και θα το ποστάρει είτε υπάρχει, είτε δεν υπάρχει… button.
Ωστόσο, η φρενίτιδα που προκάλεσε η συγκεκριμένη ανακοίνωση απ’ το στόμα του πιο πλούσιου τριαντάρη της εποχής μας [που μόνο γι’ αυτό, πράσινοι από ζήλια, οι συνομήλικοι του θα του αφιερώναμε ένα dislike] ήταν ασύλληπτη. Το διήμερο που μας πέρασε, όποια σελίδα κι αν άνοιγες, η εν λόγω ανακοίνωση έπαιζε πρώτο τραπέζι πίστα. Διαβάζοντας και ξαναδιαβάζοντας τους διάφορους τίτλους που περνούσαν από μπροστά μου, το μόνο που σκεφτόμουν ήταν πως στο καλό λαμβάνονται αυτού τους είδους οι αποφάσεις απ’ αυτές τις εταιρίες κολοσσούς, αποφάσεις σημειώστε πως έχουν αντίκτυπο όχι μόνο στους χρήστες και το παζάρι της πληροφορίας αλλά και σε ένα πολυάριθμο πελατολόγιο που πληρώνει αδρά για να διαφημίσει την πραμάτεια του.
Η σεκάνς γεγονότων που ακολουθεί, και που προφανώς δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, διασκέδασε την φαντασία μου για λίγο. Μέχρι που μπήκα κι εγώ στο τριπάκι να σκεφτώ τις αντιδράσεις και τις επιπτώσεις αυτού του περίφημου dislike button.
Είναι πρωί, που λες, στα πολύχρωμα και playful γραφεία του Menlo Park της Καλιφόρνια. Ο Mark, με το ασιδέρωτό του t-shirt και παρέα με τον κατά τα άλλα χαριτωμένο του σκύλο, αυτόν που μοιάζει με την σφουγγαρίστρα μου, εισβάλλουν στο main conference room της Facebook. Το τραπέζι είναι μεν οβάλ, αλλά όχι απ’ αυτά με ξύλο κερασιάς που έχουν οι σοβαρές και καλά εταιρίες στην Κύπρο. Πρόκειται για μια βερσιόν πιο χαλαρή, που έρχεται και δένει με την υπόλοιπη τεχνολογική Disneyland όπου εδρεύει η διάσημη εταιρία. Στις γύρω καρέκλες κάθονται οι διάφοροι νεαροί ή ηλικιωμένοι –σαραντάρηδες μάλλον οι τελευταίοι- που κινούν τα νήματα κι αποφασίζουν και καθορίζουν ένα σημαντικό κομμάτι της παγκόσμιας αγοράς.
Κάπου, σε κάποια γωνιά ενός über μοντέρνου βοηθητικού τραπεζιού, δεσπόζει ένα digital picture frame με φωτογραφίες της εγκυμονούσας Priscilla Chan που κυοφορεί την ήδη-διάσημη αγέννητη κληρονόμο.
Στο δωμάτιο μονοπωλούν λέξεις και φράσεις κλειδιά, απαραίτητες για να κυλήσει ομαλά ένα νορμάλ μίτινγκ στις εκεί περιοχές: «innovation», «engagement», «disrupt», «…cultivating a positive company culture», «…giving back to our community» και άλλα. Το μάντρα όλων όσων συνωστίζονται στο τραπέζι είναι σταθερά το «Think big or go home».
Η συζήτηση στο οβάλ μοντέρνο τραπέζι γίνεται ολοένα και πιο ζωηρή. «Θα αλλάξει όλο το τοπίο στα σόσιαλ μίντια σου λέω», δηλώνει με ενθουσιασμό ο ένας. «Άντε μωρέ απ’ εδώ, seriously?», απαντά ο άλλος. «Ο κόσμος πάντως guys το ζητάει εδώ και καιρό», «Κι οι πελάτες μας τι λένε;», Ένας dislike-σκεπτικός το παίρνει πιο ζεστά: «What the fuck θα απογίνουμε εδώ μέσα; Reddit?», «Oh, shut up!», αποκρίνεται ένας 25άρης με κοστούμι και trainers, «Κι ο Jobs το σνόμπαρε το stylus και δες ο Cook πως τα γύρισε». Σιωπή.
O Mark κλείνει τα μάτια, αγγίζει αργά και με νόημα τις φακίδες του και λέει, «Εντάξει, guys, let’s do it!». Σε χρόνο dt οι τεχνικοί δουλεύουν ήδη πάνω στην προσθήκη της επιλογής «Dislike» γιατί, ως γνωστόν, η γραφειοκρατία και η κωλυσιεργία δεν χαρακτηρίζουν καθόλου τα offsprings της Silicon Valley.
Της παρουσίασης του ολοκληρωμένου εργαλείου προηγείται η ανακοίνωση της δημιουργίας του διά στόματος Mark, ο οποίος δεν παραλείπει να τονίσει πως δεν πιστεύει πως το εργαλείο αυτό θα αφήσει τους χρήστες να ψάχνουν πως να καταψηφίσουν ο ένας τον άλλο, παρά μόνο να εκφράσουν επιπλέον συναισθήματα πέρα από την ικανοποίηση. Έφερε μάλιστα σαν παράδειγμα την πρόσφατη προσφυγική κρίση.
Oh, dear Mark!
Παρόλο που δεν θέλω να σε κατακρίνω πριν έχουμε το τελικό προϊόν, και για το οποίο μόνο μπλα μπλα έκανες, δεν μας εξήγησες πως θα δουλεύει ο μηχανισμός, αδυνατώ να πιστέψω πως το 1,5 δισεκατομμύριο χρήστες του δικτύου σου θα περιοριστούν να κάνουν dislike μόνο σε ποστ που αφορούν θέματα όπως την πρόσφατη προσφυγική κρίση.
Σ’ εμένα προσωπικά διαφορά δεν θα κάνει, δεν ξέρω για τους έφηβους που δέχονται bullying μέσω του δικτύου σου, τις νεαρές που αυτοκτόνησαν επειδή δεν εξασφάλισαν αρκετά likes σε αναρτήσεις τους ή στις εταιρίες που σε πληρώνουν για targeted sponsored posts και ενδέχεται να δουν περισσότερα dislikes παρά likes να πλαισιώνουν τα posts τους.
Όπως και να ‘χει, η απόφαση που πάρθηκε σε εκείνο το φανταστικό μίτινγκ στα πολύχρωμα και playful γραφεία του Menlo Park της Καλιφόρνια δεν μπορεί παρά να επηρεάσει το όλο τοπίο του Facebook των 1,5 δισεκατομμυρίων χρηστών που όλο που πάμε να πιστέψουμε πως πεθαίνει, αυτό σηκώνεται και ξανά προς την δόξα τραβά.
Αν το πολυσυζητημένο button θα δώσει έναυσμα στον κάθε ορκισμένο hater να βγάλει την χολή του ή στον κάθε λυπητερό bully, φρεσκοχωρισμένο ή απλά στον γνωστό μας σκέτο μαλάκα, θα το δούμε στην πορεία. Προσωπική μου άποψη πάντα, αλλά το θεωρώ σχεδόν δεδομένο πως αυτό το οποίο θα επενδύσει είναι στην περαιτέρω καταστολή των συναισθημάτων μας για δράση και ουσιαστική συνεισφορά, αυξάνοντας έτσι την παθητική θέαση μιας προσομοίωσης της ζωής, που μοιάζει περισσότερο σαν θέαμα παρά σαν πραγματικότητα.
«Σίγουρα δεν προωθούμε τον πολλαπλασιασμό των επαναστάσεων του καναπέ μ’ αυτό το button;», ρωτάει ένας τύπος με dreadlocks και γραβάτα. Οι υπόλοιποι στο τραπέζι τον κοιτούν συγκαταβατικά. Έχουν πλάκα αυτοί οι ρομαντικοί τύποι της Silicon Valley.
