Γράφει η Μαριάννα Παφίτη, Εκπαιδευτικός



 

Απόφοιτη του δημόσιου σχολείου το 1996, υπήρξα η πρώτη μιας πολυμελούς οικογένειας που όχι μόνο αποφοίτησε από το λύκειο, μα πέρασε και στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.

Η αλήθεια είναι πως την εποχή εκείνη δεν επέλεξα «αυτόβουλα» το επάγγελμά μου, καθοδηγήθηκα, όμως, από ανθρώπους που ήξεραν κάτι περισσότερο από μένα και, μάλλον, διέβλεψαν την ανάγκη μου να διδάξω. Αυτοί οι άνθρωποι, που με γαλούχησαν με αέρα ελεύθερου ανθρώπου, υπήρξαν, στα πρώτα χρόνια της διδακτικής μου εμπειρίας, συνάδελφοί μου.

Το πνίξαμε το σχολείο μας και ακριβώς για αυτό τον λόγο βγήκε στους δρόμους και διαμαρτύρεται. 

Τώρα είναι συνταξιούχοι, λίγοι δεν είναι καν μαζί μας. Για τις δικές μου δασκάλες και δασκάλους, τις δικές μου καθηγήτριες και καθηγητές, γράφω σήμερα, για να τους ευχαριστήσω που πίστεψαν σε μένα προτού εγώ αντιληφθώ καν βασικά πράγματα για μένα.

Να τους ευχαριστήσω που υπήρξαν στη ζωή μου, ακόμη κι αν εκείνοι δεν είχαν αντιληφθεί επακριβώς τον ρόλο που διαδραμάτισαν. Να τους ευχαριστήσω που η καθεμιά και ο καθένας τους, αγαπώντας με, θυμώνοντάς με, απογοητεύοντάς με, επιβραβεύοντάς με, κατσαδιάζοντάς με, χειροκροτώντας με, υποστηρίζοντάς με, εμπνέοντάς με, καθοδηγώντας με, ήσαν η μόνη κοινωνία που με ήθελε αυτόνομη, αυτόβουλη, αυθύπαρκτη.

Σήμερα, ο δάσκαλος δεν κάθεται στην έδρα. 

Για το «λίπος» στην εκπαίδευση ειπώθηκαν πολλά. Ότι στην εποχή μας η λέξη «λίπος» κουβαλά αρνητικό σημασιολογικό φορτίο είναι δεδομένο: Το περιττό λίπος θεωρείται επικίνδυνο και η εμφάνισή του στον ανθρώπινο οργανισμό συνδέεται με σοβαρά προβλήματα υγείας, τα οποία μπορούν να αποβούν μοιραία. Άρα, η καταπολέμησή του είναι επιτακτική ανάγκη όταν τίθεται θέμα επιβίωσης του οργανισμού.

Πέραν τούτου, το λίπος συνδέεται με την έλλειψη άσκησης και την καθιστική ζωή, την αδράνεια και την έλλειψη κινητικότητας, συνδέεται, λοιπόν, το λίπος, με την έδρα στην οποία εκάθοντο, πιθανώς, οι δάσκαλοι των γονιών μου -οι δικοί μου δάσκαλοι είχαν, ήδη, απορρίψει, έστω ενστικτωδώς, την από καθέδρας διδασκαλία- σε μια εποχή που ο δάσκαλος ταυτιζόταν με την αυθεντία και το δεδομένο και επιβεβλημένο κύρος του δεν επέτρεπε υπόνοια έλλειψης πειθαρχίας -απαξιωτικές, προς το πρόσωπο του εκπαιδευτικού, στάσεις και συμπεριφορές, ήταν καταδικαστέες τόσο από την ίδια τη σχολική κοινότητα όσο και από την ευρύτερη κοινωνία.

 

Πιο πολύ καθοδηγητής και εμψυχωτής της ομάδας, ο δάσκαλος σήμερα κοπιάζει να συγκρατήσει το ενδιαφέρον των παιδιών που πρώτα μάθανε να χρησιμοποιούν έξυπνες συσκευές κι ύστερα μιλήσανε.

Σήμερα, ο δάσκαλος δεν κάθεται στην έδρα. Δεν μπορεί να καθίσει στην έδρα. Το μάθημά του δεν αρκείται στην ανάγνωση της ενότητας του διδακτικού εγχειριδίου και στην υπαγόρευση ερωταποκρίσεων -ένα μοντέλο μετωπικής διδασκαλίας το οποίο πρόλαβα να ζήσω, ως μαθήτρια, μεμονωμένα έστω, κι εγώ. Το σημερινό μάθημα είναι μια πολύπλοκη διαδικασία ενεργοποίησης πολλαπλών δυνάμεων και δεξιοτήτων.

Πιο πολύ καθοδηγητής και εμψυχωτής της ομάδας, ο δάσκαλος σήμερα κοπιάζει να συγκρατήσει το ενδιαφέρον των παιδιών που πρώτα μάθανε να χρησιμοποιούν έξυπνες συσκευές κι ύστερα μιλήσανε. Οπότε, με την υποχρεωτική υπερκινητικότητα που διέπει τη ζωή του σημερινού εκπαιδευτικού, δεν είμαι καθόλου σίγουρη πως μπορεί να υποπέσει στο κοινωνικό αμάρτημα της παχυσαρκίας.

Πρώτα-πρώτα, όπως είναι κοινώς γνωστό, το λίπος χωρίζεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες, το «καλό» και το «κακό» λίπος. Το πρώτο αναφέρεται στα απαραίτητα λιπαρά που χρειάζεται ο οργανισμός για να λειτουργήσει σωστά και το δεύτερο αναφέρεται στο λίπος που αποθηκεύεται στο σώμα για μελλοντική έκτακτη ανάγκη. Το κακό λίπος είναι εκείνο που συσσωρεύεται σε ειδικές «αποθήκες» κάτω από το δέρμα και σε διάφορα άλλα μέρη του σώματός μας.

Τα εσωτερικά όργανα προστατεύονται, επίσης, από αυτό το είδος λίπους, που επιστρώνεται σε αυτά τα όργανα για να τα προστατεύσει από κάθε είδους τραυματισμούς. Γι’ αυτό, ακόμα και το «κακό» λίπος είναι απαραίτητο σε κάποια μικρή ποσότητα. Άρα, ζωντανός οργανισμός δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς λίπος.

«Αγαπώ τη ζωή» [ΒΙΝΤΕΟ]

Η κοινωνία να ξαναγνωρίσει τους δασκάλους της 

Το «λίπος» με το οποίο γίνεται η απαξιωτική αναφορά στην εκπαιδευτική κοινότητα είναι λέξη με ομηρική καταγωγή και καθόλου αρνητικά φορτισμένη. Η λέξη «λίπα» εμφανίζεται στον Όμηρο σε συνδυασμό με ρήματα όπως το αλείβω και το χρίω και συνήθως μαζί με το λάδι, π.χ. «έχρισεν λίπ’ ελαίω» ή «αλειψαμένω λίπ’ ελαίω». Έχει επιρρηματική λειτουργία και σημαίνει κάτι σαν «άφθονα, πλούσια». Το ομηρικό, επίσης, επίθετο «λιπαρός» σημαίνει αυτόν που έχει αλειφτεί καλά αλλά και αυτόν που λάμπει από υγεία.

Όταν ο Όμηρος λέει «ποσσί δ’ υπό λιπαροίσι εδήσατο καλά πέδιλα» δεν εννοεί ότι τα πόδια τους τα είχαν αλείψει, αλλά ότι έσφυζαν από υγεία και νιάτα, ήταν καλοσχηματισμένα, τροφαντά, χωρίς ρυτίδες. Λιπαρή ονομαζόταν, επίσης, η παχιά, η εύφορη γη, λιπαρά ονομάζονταν τα λαμπερά αντικείμενα, ενώ όταν ο Όμηρος λέει για «λιπαρόν γήρας» εννοεί πλούσια, άνετα γερατειά.

Οπότε, έχουμε ως κοινωνία δύο επιλογές. Να συνεχίσουμε να βάλλουμε κατά του «λίπους» του «παχύσαρκου» εκπαιδευτικού συστήματος, να συνεχίσουμε να ασκούμε καταδικαστική και γενικευμένη κριτική, ή να λάβουμε εκείνα τα μέτρα που θα καταπολεμήσουν όχι το λίπος, μα την παχυσαρκία ως συνθήκη ασθένουσα τον οργανισμό, όχι γιατί θέλουμε να επιβάλουμε πρότυπα πείνας στα παιδιά μας, μα γιατί αγκαλιάζοντας το ίδιό μας το σώμα μαθαίνουμε να το φροντίζουμε καλύτερα, να το προστατεύουμε με αγάπη, να μην αφήνουμε να μας καταλύει η ψυχική αδυναμία και να εκδικούμαστε το σώμα μας επιβαρύνοντάς το.

Με αυτή την οπτική, τη βελτιωτική του εκπαιδευτικού οργανισμού, συντασσόμαστε όλοι οι εκπαιδευτικοί -αν και, νομίζω δικαίως, αναρωτιέμαι κατά πόσον η κοινωνία μου, με την αυτοκαταστροφικότητα που τη διακρίνει, μπορεί να υποστηρίξει τη μόνη πρόθεσή μας, την προστασία του σχολείου μας και την ανάγκη να το καθοδηγήσουμε προς τον καλύτερό του εαυτό, κανέναν άλλον, κανέναν εισαγόμενο, εκ των έσω ορμώμενο. Διότι, την τελευταία, περίπου, δεκαετία τον εαυτό του τον καταπιέσαμε με δήθεν εκσυγχρονιστικές μεταρρυθμίσεις εκ των άνω επιβεβλημένες και, βεβαίως, φιλόδοξες. Το πνίξαμε το σχολείο μας και ακριβώς για αυτό τον λόγο βγήκε στους δρόμους και διαμαρτύρεται. Το δημόσιο σχολείο, εμείς, οι παιδικοί μας εαυτοί, η σημερινή μας συνέχεια, η αυριανή μας ελπίδα.

Ως εκπαιδευτικός η ίδια, νομίζω πως η κοινωνία μου οφείλει να ξαναγνωρίσει τους δασκάλους της, μα και οι δάσκαλοι, οφείλουμε να ξανασυστηθούμε.

Διορίστηκα στα εικοσιτέσσερά μου και τα παιδιά μου είναι πλέον υπέροχοι άνθρωποι κι είμαι περήφανη για αυτά, όπως οι δάσκαλοί μου για μένα. Θα σας πω μόνο για το μήνυμα που έλαβα πριν δυο χρόνια. Ο Χρύσανθος σπούδαζε ιατρική. Όταν ήρθε η στιγμή να επιλέξει ειδικότητα, θέλησε να μού το ανακοινώσει προσωπικά. Νευρολόγος. Του έκανα μάθημα δύο χρόνια και ήταν πρωταγωνιστής σε μία εκ των παραστάσεων που είχα την τιμή να ανεβάσω με τα παιδιά μας.

*Η κεντρική φωτογραφία είναι από την έκθεση 'Νύφες στην Κύπρο από το 1850 μέχρι σήμερα'.