«Βάσει της ημερομηνίας, η αποτύπωση πρέπει να έγινε λίγο μετά την υπογραφή της συμφωνίας για την Ανεξαρτησία της Κύπρου. Υποθέτουμε ότι η κυβέρνηση ή ο ίδιος ο Μακάριος πρέπει να ζήτησε από τον παππού μου να αποτυπώσει το χώρο σε χαρτί για να έχουν ακριβή εικόνα του τι αφήνουν πίσω τους οι Βρετανοί φεύγοντας».

Ο Γιάννης Περικλέους, εγγονός ενός από τους πιο σημαντικούς αρχιτέκτονες της νεότερης κυπριακής ιστορίας, του Γιάγκου Περικλέους – N. Ρουσος & Ι. Περικλεους - δημοσίευσε στα social media, ένα σπάνιο και σημαντικό κειμήλιο που βρήκε στο αρχείο του παππού του.

Μια αυθεντική αποτύπωση από τα Φυλακισμένα Μνήματα, στην οποία καταγράφονται λεπτομερώς οι τάφοι των Ηρώων του Απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ, οι φυλακές και η αγχόνη.

Η αποτύπωση που βλέπετε στη φωτογραφίας είναι φωτοτυπία αμμωνίας, του αυθεντικού σχεδίου το οποίο είχε γίνει πάνω σε ριζόχαρτο, υπογεγραμμένη από τον Γιάγκο Περικλέους.

«Δεν είχαμε ξαναδεί αυτή την αποτύπωση, δεν γνώριζα καν ότι ο παππούς μου είχε κάνει κάτι τέτοιο. Βρήκα ένα φάκελο που έγραφε πάνω «Τάφοι» και ανοίγοντάς το, είδα αυτό».

Όπως αναφέρει ο κ. Περικλέους -Πολιτικός Μηχανικός- στην αποτύπωση αναγράφονται ονομαστικά ποιοι ήρωες είναι θαμμένοι και σε ποιο τάφο, αλλά και όλα περιελάμβαναν οι φυλακές των Άγγλων.

Ο Γιάγκος Περικλέους πέθανε στις 19 Ιουλίου του 1993 , αφήνοντας πλούσιο έργο πίσω του και ακόμη πιο πλούσιο αρχειακό υλικό.

Πώς δημιουργήθηκαν τα Φυλακισμένα Μνήματα

Τα Φυλακισμένα Μνήματα είναι η ονομασία ενός κοιμητηρίου το οποίο βρίσκεται στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας όπου οι Βρετανοί έθαβαν τους απαγχονιζόμενους κατά την διάρκεια του ενωτικού απελευθερωτικού αγώνα του 1955-1959. Αποτελεί ένα από τα ιερότερα μνημεία του αγώνα του Κυπριακού Ελληνισμού για την Ένωσή του με την Ελλάδα.

Το κοιμητήριο κατασκευάστηκε από τους Βρετανούς επί κυβερνήτη Τζων Χάρντιγκ.

Στα Φυλακισμένα Μνήματα είναι θαμμένοι δεκατρείς αγωνιστές της Ε.Ο.Κ.Α., από τους οποίους οι εννιά εκτελέστηκαν με απαγχονισμό στις φυλακές από τον Βρετανό εκτελεστή Harry Allen, τρεις έπεσαν στο πεδίο της μάχης και ένας πέθανε σε στρατιωτικό νοσοκομείο, μετά τον τραυματισμό του σε μάχη.

Η κηδεία γινόταν αμέσως μετά τον απαγχονισμό. Μοναδική παρουσία ήταν εκείνη του ιερέα των φυλακών που έψαλλε τη νεκρώσιμη ακολουθία έξω από την κλειστή είσοδο του κοιμητηρίου. Ύστερα οι Βρετανοί τους έθαβαν, χωρίς να παρευρίσκεται κανένας συγγενής των νεκρών. Οι συγγενείς των νεκρών μπόρεσαν να επισκεφθούν τους τάφους μόνο μετά το τέλος του αγώνα.

.

Οι εννέα απαγχονισθέντες, όλοι τους νέοι ηλικίας 19-24 ετών, είναι με τη σειρά που εκτελέστηκαν:

Απαγχονίστηκαν μαζί στις 10 Μαΐου 1956:

Μιχαήλ Καραολής

Ανδρέας Δημητρίου

Απαγχονίστηκαν μαζί στις 9 Αυγούστου 1956:

Ανδρέας Ζάκος

Ιάκωβος Πατάτσος

Χαρίλαος Μιχαήλ

Απαγχονίστηκαν μαζί στις 21 Σεπτεμβρίου 1956:

Μιχαήλ Κουτσόφτας

Στέλιος Μαυρομάτης

Ανδρέας Παναγίδης

Απαγχονίστηκε στις 14 Μαρτίου 1957:

Ευαγόρας Παλληκαρίδης

Στα Φυλακισμένα Μνήματα αναπαύονται ακόμα τέσσερις αγωνιστές της Ε.Ο.Κ.Α. οι οποίοι έπεσαν μαχόμενοι. Οι Άγγλοι αρνήθηκαν να δώσουν τις σορούς των ηρώων στις οικογένειές τους, φοβούμενοι τις λαϊκές εκδηλώσεις κατά την κηδεία τους. Τους έθαψαν στο κοιμητήριο των φυλακών, όπως τους απαγχονισθέντες.

Οι τέσσερις αγωνιστές που όλοι έπεσαν στο πεδίο της μάχης είναι οι ακόλουθοι:

Μάρκος Δράκος

Γρηγόρης Αυξεντίου

Στυλιανός Λένας

Κυριάκος Μάτσης

Σε τέσσερις τάφους του κοιμητηρίου των Κεντρικών Φυλακών οι Άγγλοι έθαψαν οκτώ νεκρούς για εξοικονόμηση χώρου. Στον ίδιο τάφο βρίσκονται ανά δύο οι:

Ανδρέας Δημητρίου και Στυλιανός Λένας

Ανδρέας Ζάκος και Κυριάκος Μάτσης

Ανδρέας Παναγίδης και Μιχαήλ Κουτσόφτας

Γρηγόρης Αυξεντίου και Ευαγόρας Παλληκαρίδης

Με πληροφορίες από Wikipedia.