*Στιγμιότυπο από την καθιστική διαμαρτυρία έξω από το Προεδρικό Μέγαρο, την Παρασκευή 3 Μαΐου, για τις γυναίκες που δολοφονήθηκαν και για όσες εξακολουθούν να αγνοούνται.


Όταν λέμε «έξω από τα δεδομένα της», εννοούμε βέβαια έξω από το δελτίο ειδήσεων της, έξω από αυτά που μαθαίνονται όχι από αυτά που συμβαίνουν. Γιατί, η πρώτη πληροφορία που δίνει αυτή η ιστορία είναι ότι συμβαίνουν και μάλιστα αποκαλύπτονται, όχι από τους μηχανισμούς της ίδιας της κοινωνίας, αλλά από την «μοίρα» του ίδιου του εγκλήματος, που είναι η ίδια όπως κάθε εγκλήματος, να αφήνει ίχνη.

Και εδώ βρίσκεται για μένα το πιο μεγάλο κενό αυτής της ιστορίας, γατί είναι λογικά και φυσικά αδύνατο ένα τέρας αυτού του μεγέθους να μην άφησε τα ίχνη του από πολύ πιο νωρίς. Όπως λέει και ένα ρητό «ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες» και το ζήτημα είναι γιατί κανένας δεν πρόσεξε τίποτα ποτέ, κανένα σημάδι, καμιά λεπτομέρεια, κανένα ίχνος;

Ποιες είναι οι απαιτήσεις που θέτει ο κυπριακός κοινωνικός βίος σε αυτούς που τον απαρτίζουν και ποιες είναι οι αξίες που επιβραβεύονται στην κυπριακή κοινωνία ή αντίθετα, ποιες είναι οι αξίες που αφήνουν αυτή την κοινωνία παγερά αδιάφορη; Δεν θέλω να πω ότι αυτή η κοινωνία τον γέννησε, θέλω να πω ότι αυτή η κοινωνία έχει αρκετές αδυναμίες για να τον συντηρήσει, ότι επιδέχεται αρκετά κλισέ για να διαφύγει της προσοχής της και ότι οι αξίες της με ένα τρόπο του επιτρέπουν να υπάρχει.

Ο Αριστοτέλης, αναλύοντας τον πολιτικό βίο, διαχωρίζει τον καλό πολίτη από τον καλό άνθρωπο. Βασική διαφορά είναι το γεγονός ότι η «αρετή» που καθορίζει τον καλό πολίτη είναι σχετική, ενώ αυτή που καθορίζει τον καλό άνθρωπο είναι μία, ενιαία και αδιαπραγμάτευτη. Καλός πολίτης είναι αυτός που φροντίζει για την διατήρηση της πολιτείας όποια και αν είναι αυτή, ενώ καλός άνθρωπος είναι αυτός που διακρίνεται από φρόνηση, εγκράτεια και δικαιοσύνη. Όσον αφορά τον πρωταγωνιστή της ιστορίας σίγουρα δεν πρόκειται για ένα καλό άνθρωπο, όμως φαίνεται ότι πληρούσε κάποια κριτήρια του «ευυπόληπτου πολίτη» εντός των κυπριακών δεδομένων: έχει μια σταθερή δουλειά στο δημόσιο, ένα σταθερό εισόδημα, λέει αυτά που θέλει να ακούσει ο γείτονας και κάνει ό,τι θέλει φτάνει να μην το μάθει ο κόσμος.

Γιατί σε αυτή την ιστορία δεν πρωταγωνιστεί μόνο ο κατά συρροή δολοφόνος, πρωταγωνιστεί και η ίδια η κοινωνία, κυρίως γιατί την απασχολεί πιο πολύ αυτό που μαθαίνεται από αυτό που συμβαίνει, γιατί είναι πρόθυμη να συγκαλύψει ή να μην ανακαλύψει οτιδήποτε μπορεί να «ταράξει» τα δεδομένα της φαινομενικά ήσυχης ζωής της, γιατί τρέμει να αντιμετωπίσει τα ουσιαστικά της δεδομένα και γιατί το οτιδήποτε θεωρεί διαφορετικό ή ξένο όχι μόνο δεν το ενσωματώνει, αλλά το αγνοεί επιδεικτικά μέχρι… κακουργήματος.

Το ψέμα έχει πολλές εκδοχές, η αλήθεια είναι μία και είτε μας αρέσει είτε δεν μας αρέσει οφείλουμε να την αντιμετωπίζουμε, γιατί μπορεί κάποια στιγμή ενώ αυτά που θέλουμε να ακούσουμε μας χαϊδεύουνε τα αυτιά με τα μάτια ηθελημένα κλειστά, αυτά τα οποία συμβαίνουν να είναι μη αναστρέψιμα.

Η πιο τραγική πλευρά αυτής της ιστορίας δεν είναι αυτή η κοινωνία που συγκλονίζεται για πολλοστή φορά, αλλά ότι κάποιος κάπου συνδέεται προσωπικά με τα θύματα αυτής της ιστορίας και χάνει τη γη κάτω από τα πόδια, δεν ξέρει πού να πιστέψει, βιώνει ένα πόνο τόσο σκληρό που τον απελπίζει, μια θλίψη έξω από κάθε δεδομένο και ξέρει ή τουλάχιστον παλεύει με τη σκέψη ότι ο άνθρωπος που γέννησε, αγάπησε, γνώρισε, ο δικός του άνθρωπος, όχι μόνο δεν υπάρχει πια, άλλα έφυγε με τον πιο βίαιο τρόπο. Αυτός ο πονεμένος άνθρωπος το πιο πιθανό να βρίσκεται κάπου στα ξένα, όπου εκεί η δική μας κοινωνία δεν συγκλονίζεται, αλλά συγκλονίζει με το χειρότερο της πρόσωπο, γιατί εκεί δεν βρίσκεται κανένας καλός πολίτης της για να το συγκαλύψει.