Αναρτώντας κατά καιρούς βίντεο με φίδια στην Κύπρο (φίνες και μαυρόφιδα), που είναι τυλιγμένα το ένα πάνω στο άλλο, προσπαθούμε να απαντήσουμε στο ερώτημα κατά πόσο τσακώνονται ή ζυγαρώνουν.

Κατά πόσο πρόκειται για μάχη ανάμεσα σε δύο αρσενικά, για επικράτηση στην περιοχή ή για ζευγάρωμα αρσενικού με θηλυκό.

Για να είμαστε ειλικρινείς, κατά καιρούς έχουμε «βαφτίσει» κάποιες τέτοιες συμπεριφορές, πάντοτε έπειτα από συζητήσεις που έχουμε κάνει με φίλους της CITY. Συχνά, όμως, στα σχόλια κάτω από τα άρθρα αυτά, κάποιος έρχεται να μας πει πως αυτό που εμείς υποστηρίζουμε απέχει από την πραγματικότητα και πως στο βίντεο δεν γίνεται μάχη αλλά ζευγάρωμα ή το αντίθετο.

Δείτε παρακάτω μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα:

Είναι ενδιαφέρον που συμβαίνει αυτό το debate, αφού ενίοτε μας βάζει σε μια διαδικασία να αμφισβητήσουμε τα γραφόμενά μας ή έστω μας κάνει να θέλουμε να το ψάξουμε ακόμα περισσότερο.

Με αφορμή το πολύ πρόσφατο βίντεο με τα φίδια στον Πρωταρά, και τη συζήτηση που ακολούθησε κάτω από το post, θελήσαμε να κάνουμε αυτό ακριβώς το πράγμα. Να το ψάξουμε, δηλαδή, ακόμα περισσότερο. Όχι γιατί έχει τεράστια σημασία αν τα φίδια στο βίντεο μάχονται ή κάνουν σεξ (σημασία έχει ο άνθρωπος να σέβεται την άγρια ζωή και να μπορεί να απολαύσει το θέαμα χωρίς να παρεμβαίνει), αλλά γιατί θα ήταν καλό να χρησιμοποιήσουμε το debate ως μια ευκαιρία για να μάθουμε 5 πράγματα περισσότερα, ρωτώντας τους ειδικούς.

Αρχικά, επικοινωνήσαμε με τον Χάρη Πετεβίνο, κτηνίατρο με ειδίκευση στα ερπετά, και του ζητήσαμε να μας πει την άποψή του, αφού του είχαμε προηγουμένως τα σχετικά βίντεο.

«Το πιθανότερο είναι να πρόκειται για καβγά αφού δεν φαίνεται να υπάρχει έξοδος γεννητικών οργάνων από την κλοάκα και ούτε συνεχής σύζευξη. Το ζευγάρωμα διαρκεί συνήθως μια ώρα, μπορεί και περισσότερο. Θα ήταν χρήσιμο να ξέραμε και τη συνολική διάρκεια του συμβάντος».

Ισχύει πως στο ζευγάρωμα τα φίδια είναι ακίνητα και ενωμένα, το ένα δίπλα στο άλλο, ρωτάμε συμπληρωματικά.

«Όχι εντελώς ακίνητα, αλλά οι κινήσεις τους είναι αργές. Εξαρτάται και από το είδος. Π.χ. σε κάποια είδη φιδιών, στα αρσενικά που προσπαθούν να ζευγαρώσουν με ένα θηλυκό υπάρχει αρκετή ένταση και κίνηση».

Επιπλέον, συμβουλευτήκαμε και τον Δρ Σάββα Ζώτο, Αντιπρόεδρο του Ερπετολογικού Συνδέσμου Κύπρου και Λειτουργό Έρευνας στο Ίδρυμα Terra Cypria, γνωρίζοντας πως ο ίδιος είναι ενδελεχώς ενημερωμένος για όσα αφορούν στα φίδια που έχουμε στο νησί μας, αφού το διδακτορικό του είναι πάνω στα ερπετά.

Να πούμε πως και στον ίδιο στείλαμε τα «επίμαχα» βίντεο έτσι ώστε να έχει μια εικόνα σε σχέση με την απορία που προκύπτει.

«Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά… ποτέ δεν είναι», απαντά αρχικά, δίνοντάς μας με αυτό το σχόλιο μια πρώτη ένδειξη σε σχέση με τη δυσκολία του πράγματος.

«Στις πλείστες περιπτώσεις οι ερωτοτροπίες ξεκινάνε σαν επικράτηση του αρσενικού έναντι του θηλυκού, είναι αρκετά βίαιες και εάν υπάρχει αποδοχή από το θηλυκό ηρεμούν τα πράγματα και έχουμε μια ωραία και ήρεμη συνουσία. Αν όχι, τα πράγματα αγριεύουν και μπορεί να μην έχουμε καθόλου συνουσία αλλά απομάκρυνση του θηλυκού.

Υπάρχουν, παράλληλα, τσακωμοί ερπετών που είναι μόνο δια αποστάσεως οπότε δεν υπάρχει ουσιαστική μάχη σώμα με σώμα. Απλώς βλέπει ο ένας τον άλλο και απομακρύνεται ο πιο αδύναμος ή αυτός που δεν έχει όρεξη (κάτι να κερδίσει) για μάχη.

Γενικά, οι συμπεριφορές ζευγαρώματος (mating behaviours) αλλά και επικράτησης (territorial behaviours) έχουν μελετηθεί αρκετά στις σαύρες και λιγότερο στα φίδια. Για τα φίδια της Κύπρου και τις συμπεριφορές τους δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα, οπότε πάμε μπουσουλώντας και με βάση αυτά που αναφέρονται στη διεθνή βιβλιογραφία.

Πραγματικά, αν και είναι αρκετά ενδιαφέρουσα η όλη συζήτηση, καθαρά από φιλοσοφική άποψη για την αναγνώριση των οικολογικών και ηθολογικών συμπεριφορών των ειδών, επί της ουσίας κανείς δεν μπορεί να ξέρει με ακρίβεια τι συμπεριφορά ήταν, απλώς κάνουμε εικασίες ο καθένας με τις δικές του γνώσεις και τις προσωπικές του εμπειρίες.

Προσωπικά θα έλεγα, για παράδειγμα, πως από τη στιγμή που τα φίδια δεν απομακρύνονται το ένα από το άλλο μάλλον είναι στην αρχή του ζευγαρώματος, όπου το αρσενικό προσπαθεί να επιβληθεί στο θηλυκό. Θα ανέμενα πως ένας τσακωμός θα ήταν ακόμα πιο βίαιος για λίγα δευτερόλεπτα και μετά το ένα από τα δύο φίδια θα έφευγε με μεγάλη ταχύτητα μακριά».

Όπως και να ‘χει, ότι κι αν συμβαίνει σε κάθε μια από τις περιπτώσεις, είναι πολύ σημαντικό να πούμε ξανά πώς το πιο σημαντικό είναι ο άνθρωπος να σέβεται την άγρια ζωή, απολαμβάνοντας απλώς το υπέροχο αυτό θέαμα που η (κυπριακή) φύση απλόχερα μας προσφέρει!