Νέα έκθεση του IUCN ( International Union for Conservation of Nature) διαπιστώνει ότι περίπου 229.000 τόνοι πλαστικών διαρρέουν στη Μεσόγειο Θάλασσα κάθε χρόνο, που ισοδυναμούν με πάνω από 500 εμπορευματοκιβώτια αποστολής κάθε μέρα. Εάν δεν ληφθούν σημαντικά μέτρα για την αντιμετώπιση της διαχείρισης των αποβλήτων, που είναι η κύρια πηγή της διαρροής, το πρόβλημα θα διπλασιαστεί τουλάχιστον έως 2040.
Με βάση τη συλλογή δεδομένων από επιτόπιες μελέτες και χρησιμοποιώντας συγκεκριμένη μεθοδολογία η έκθεση, Mare Plasticum: The Mediterranean, που αναπτύχθηκε σε συνεργασία με την Περιβαλλοντική Δράση των ΗΠΑ (Εnvironmental Action), προβαίνει σε αξιολόγηση για τις πλαστικές ροές από 33 χώρες γύρω από τη λεκάνη της Μεσογείου.
Σύμφωνα με την μελέτη, τα μακρο-πλαστικά που προκύπτουν από απορρίμματα που δεν τυγχάνουν σωστής διαχείρισης, αποτελούν το 94% της συνολικής διαρροής πλαστικών. Μόλις ξεβραστεί στη θάλασσα, το πλαστικό καταλήγει κυρίως στα ιζήματα με τη μορφή μικροπλαστικών (σωματίδια μικρότερα των 5 mm). Η έκθεση εκτιμά ότι περισσότεροι από ένα εκατομμύριο τόνοι πλαστικών έχουν συσσωρευτεί στη Μεσόγειο Θάλασσα.
Η πλαστική ρύπανση μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνιες βλάβες στα χερσαία και θαλάσσια οικοσυστήματα και τη βιοποικιλότητα. Τα θαλάσσια ζώα μπορούν να μπλέκονται ή να καταπιούν πλαστικά απορρίμματα και τελικά να πεθαίνουν από την εξάντληση και την πείνα. Επιπλέον, τα πλαστικά απόβλητα απελευθερώνουν χημικές ουσίες όπως μαλακτικά ή επιβραδυντικά πυρκαγιάς στο περιβάλλον, οι οποίες μπορεί να είναι επιβλαβείς τόσο για τα οικοσυστήματα όσο και για την ανθρώπινη υγεία, ειδικά σε μια ημι-κλειστή θάλασσα όπως η Μεσόγειος.
Η έκθεση διαπιστώνει σαφώς πως τα διάφορα μέτρα και στρατηγικές δεν αρκούν για τη μείωση της διαρροής πλαστικών και την αποτροπή αυτών των επιπτώσεων, δήλωσε η Minna Epps, Διευθύντρια του IUCN Global Marine and Polar Program.
Σύμφωνα με την έκθεση, η Αίγυπτος, η Ιταλία και η Τουρκία είναι οι χώρες με τα ψηλότερα ποσοστά διαρροής πλαστικών στη Μεσόγειο, κυρίως λόγω των υψηλών ποσοτήτων ‘κακοδιαχειριζόμενων’ αποβλήτων και μεγάλους παράκτιους πληθυσμούς.
Στην Αίγυπτο συγκεκριμένα καταγράφεται διαρροή περίπου 74.000 τόνων πλαστικών ανά έτος, στην Ιταλία 34.000 και στην Τουρκία 24.000.
Κατά κεφαλήν, ωστόσο, το Μαυροβούνιο (8 κιλά / έτος / άτομο), η Αλβανία, η Βοσνία- Ερζεγοβίνη και η Βόρεια Μακεδονία ( 3 κιλά κάθε χώρα / έτος / άτομο) έχουν τα υψηλότερα επίπεδα διαρροής.
Για τα πρωτογενή μικροπλαστικά - πλαστικά που εισέρχονται στους ωκεανούς με τη μορφή μικρών σωματιδίων, σε αντίθεση με τα μεγαλύτερα πλαστικά απορρίμματα που αποικοδομούνται στο νερό - η ροή πλαστικών στη Μεσόγειο εκτιμάται σε 13.000 τόνους ανά έτος. Η σκόνη ελαστικών είναι η μεγαλύτερη πηγή διαρροής (53%), ακολουθούμενη από υφάσματα (33%), μικροσφαιρίδια στα καλλυντικά (12%) και σφαιρίδια παραγωγής (2%).
Με βάση την προβλεπόμενη ετήσια αύξηση της παγκόσμιας παραγωγής πλαστικών κατά 4%, η έκθεση παρουσιάζει διαφορετικά σενάρια διαρροής και αξιολογεί βασικές δράσεις που θα μπορούσαν να συμβάλουν στη μείωση των ροών πλαστικών στη Μεσόγειο τα επόμενα 20 χρόνια. Διαπιστώνει ότι, σύμφωνα με τις συνήθεις συνθήκες, η ετήσια διαρροή θα φτάσει τους 500.000 τόνους ετησίως έως το 2040 και υπογραμμίζει ότι θα απαιτηθούν φιλόδοξες παρεμβάσεις πέρα από τις τρέχουσες δεσμεύσεις για τη μείωση της ροής πλαστικών στη θάλασσα.
Οι κυβερνήσεις, ο ιδιωτικός τομέας, τα ερευνητικά ιδρύματα και άλλοι κλάδοι και οι καταναλωτές πρέπει να συνεργαστούν για να επανασχεδιάσουν τις διαδικασίες και τις αλυσίδες εφοδιασμού, να επενδύσουν στην καινοτομία και να υιοθετήσουν πρότυπα βιώσιμης κατανάλωσης και βελτιωμένες πρακτικές διαχείρισης αποβλήτων για να κλείσουν την πλαστική βρύση, δήλωσε ο Antonio Troya, Διευθυντής του IUCN Μεσογείου.
Η βελτίωση της διαχείρισης αποβλήτων, ξεκινώντας από τη συλλογή αποβλήτων, έχει τη μεγαλύτερη δυνατότητα να μειώσει τη διαρροή πλαστικών με την πάροδο του χρόνου, σύμφωνα με την έκθεση. Διαπιστώνει ότι περισσότεροι από 50.000 τόνοι διαρροής πλαστικών στη Μεσόγειο θα μπορούσαν να αποφευχθούν κάθε χρόνο εάν η διαχείριση των αποβλήτων βελτιωθεί στα παγκόσμια πρότυπα βέλτιστων πρακτικών σε 100 πόλεις στον κόσμο με τέτοιες πρακτικές.
Επιπλέον, η έκθεση επισημαίνει ότι οι απαγορεύσεις μπορούν να θεωρηθούν αποτελεσματικές παρεμβάσεις εάν εφαρμοστούν ευρέως - για παράδειγμα, εκτιμάται ότι η παγκόσμια απαγόρευση των πλαστικών σακουλιών στη λεκάνη της Μεσογείου θα μειώσει περαιτέρω τη διαρροή πλαστικών κατά περίπου 50.000 τόνους ετησίως.
Η πλαστική ρύπανση είναι επιβλαβής για τη θαλάσσια άγρια ζωή, π.χ. μέσω εμπλοκής, ή προκαλώντας πείνα κατά την κατάποση. Πιστεύεται επίσης ότι συσσωρεύεται στον ιστό των τροφίμων, με δυνητικά αρνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία.