Τέσσερεις Αρχιερείς της Κύπρου και συγκεκριμένα οι Μητροπολίτες Λεμεσού, Κύκκου και Τυλληρίας, Ταμασού και Ορεινής Ησαΐας και ο Επίσκοπος Αμαθούντος, αντιτάχθηκαν στην απόφαση του Αρχιεπισκόπου Χρυσόστομου της Κύπρου να μνημονεύσει τον επικεφαλής της νέας ουκρανικής Εκκλησίας, Επιφάνιο.

Όλα αυτά έχουν όμως και μια ευρύτερη γεωπολιτική διάσταση.

Όταν ο Οικουμενικός πατριάρχης Βαρθολομαίος χορηγούσε το αυτοκέφαλο στη νέα εκκλησία της Ουκρανίας, μάλλον δεν φανταζόταν τις αντιδράσεις που θα δημιουργούσε.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν κατηγόρησε τον Οικουμενικό Πατριάρχη ότι επιδιώκει να προσεταιριστεί την ουκρανική εκκλησία (δικαιοδοσίας του Ρωσικού Πατριαρχείου) και στη συνέχεια να αποκομίσει οικονομικά οφέλη από αυτή και για να λάβει βοήθεια από την Ουάσιγκτον.

Την ίδια στιγμή οι επικριτές του Πατριάρχη τον κατηγορούν για υπέρ του δέοντος σχέσεις με τις ΗΠΑ και φέρνουν ως παράδειγμα την πρόσφατη συνάντηση με τον Αμερικανό ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο.

Από την πλευρά του ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος τηρούσε ουδετερότητα μέχρι πρότινος στην απόφαση της αυτοκεφαλίας.

Κατά το θεολογικό σκεπτικό των τεσσάρων, σύμφωνα με τους κανόνες της Εκκλησίας, ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος Κύπρου προεδρεύει της Ιεράς Συνόδου, όμως η Ιερά Σύνοδος σύμφωνα με το καταστατικό χάρτη αποφασίζει για όλα τα εκκλησιαστικά θέματα της Εκκλησίας της Κύπρου, κανονικά, δογματικά και θέματα λατρείας.

Οι τέσσερις Μητροπολίτες σε σχετική επιστολή, απαντούν και στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο που χορήγησε το αυτοκέφαλο στη νέα ουκρανική εκκλησία και αναφέρουν ακόμη πως ο εκάστοτε Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ως Προκαθήμενος του Πρώτου Θρόνου της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας, είναι «πρώτος μεταξύ ίσων» (primus inter pares), ένα πρωτείο σημειώνουν το οποίο δεν είναι "πρωτείο εξουσίας" , αλλά «πρωτείο ευθύνης και διακονίας» για την ενότητα της Εκκλησίας, την ορθή πίστη και την αγάπη.

Σε αυτό το πλαίσιο πριν από λίγα 24ωρα η Ιερά Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας, υπό την προεδρία του Πατριάρχη Μόσχας και πασών των Ρωσιών Κυρίλλου στη Μόσχα, αποφάσισε την διακοπή μνημόνευσης του Αρχιεπισκόπου Κύπρου από τα δίπτυχα, καθώς και την διακοπή κοινωνίας μαζί του.

Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η Ιερά Σύνοδος της ρωσικής εκκλησίας αποφάσισε να έχει ευχαριστιακή κοινωνία με τους Ιεράρχες εκείνους, οι οποίοι δεν μνημονεύουν τον Κιέβου Επιφάνιο.

Λίγο πριν τη διακοπή των σχέσεων της ρωσικής με την κυπριακή εκκλησία ο διεθνολόγος Πάμπος Χρυσοστόμου, διευθυντής Έρευνας και Διεθνών Σχέσεων στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, τόνιζε σε δηλώσεις του ότι η μνημόνευση από τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου ήρθε σαν «κεραυνός εν αιθρία που πραγματοποιήθηκε χωρίς να λάβει καμία σχετική απόφαση η Σύνοδος».

Και πρόσθεσε:
«Τα εκκλησιαστικά θέματα έχουν τεράστια σχέση με τα γεωπολιτικά ζητήματα. Είναι γνωστές και οι θέσεις της ρωσικής κυβέρνησης για το θέμα της ουκρανικής Εκκλησίας. Πρόκειται για μια ενέργεια (του Αρχιεπισκόπου) σε εντελώς λάθος κατεύθυνση τη στιγμή που η Ρωσία έχει μια πολύ συγκεκριμένη στάση αναφορικά με την επίλυση του Κυπριακού στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ. Τα "αγκάθια" στις σχέσεις Κύπρου-Ρωσίας ευνοούν την Τουρκία».

Στο πλαίσιο υπενθύμισης της τήρησης των εκκλησιολογικών κανόνων, η νέα συγγραφική μελέτη του Μητροπολίτου Κύκκου και Τηλλυρίας κ. Νικηφόρου.

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, το βιβλίο αυτό, φέρει τον τίτλο: «Το σύγχρονο Ουκρανικό Ζήτημα και η κατά τους θείους και ιερούς κανόνες επίλυσή του», αφιερώνεται στην ενότητα της Ορθοδοξίας και, όπως σημειώνει ο συγγραφέας του, «είναι γέννημα μίας έντονης ανησυχίας και μεγάλης αγωνίας», για το σοβαρότατο, καυτό και πολύπλοκο αυτό θέμα, το οποίο, αδιαμφισβήτητα, επηρεάζει σε βάθος και «απειλεί την πανορθόδοξη ενότητα με σχίσμα τεραστίων διαστάσεων».

Τόσο στο εισαγωγικό όσο και στο επιλογικό σημείωμα του βιβλίου ο Κύκκου Νικηφόρος αισθάνεται την ανάγκη να εκφράσει τον βαθύτατο σεβασμό του προς το σεπτό Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, «τη Μεγάλη αυτή του Χριστού Εκκλησία, που έχει, κατά τους θείους και ιερούς Κανόνες, τα “πρεσβεία τιμής” και την πρωτοκαθεδρία μεταξύ όλων των Ορθοδόξων, Αυτοκεφάλων Εκκλησιών, αλλά και για τη μοναδική και ανεπανάληπτη προσφορά της στη “Μίαν, Αγίαν, Καθολικήν και Αποστολικήν Εκκλησίαν”».

Επισημαίνει, βέβαια, ταυτόχρονα ότι «ο σεβασμός και η αγάπη μας προς αυτό, ουδόλως μας δίνει το δικαίωμα να εθελοτυφλούμε και να αποδεχόμαστε αδιαμαρτύρητα, αυταρχικές, μη κανονικές και απαράδεκτες εκκλησιολογικές ενέργειες».