Η βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών είναι μια άλλη παγκόσμια πανδημία. Εκτιμάται ότι το 35% των γυναικών έχουν πέσει θύματα βίας σε κάποια στιγμή της ζωής τους, ποσοστό που σε ορισμένες χώρες φθάνει το 70%.

Η βία μπορεί να πάρει πολλές μορφές. Πέρα από τη σωματική κακοποίηση που απειλεί τη σωματική ακεραιότητα του θύματος, λαμβάνει και άλλες μορφές: λεκτική, ψυχολογική, σωματική, σεξουαλική κακοποίηση και οικονομική βία. Αυτές οι μορφές βίας, δεν αφήνουν ορατά σημάδια, αλλά δύνανται να τραυματίσουν εξίσου το θύμα.

Η βία αφορά όλες τις γυναίκες. Και μπορεί να συμβεί σε όλες. Στον γάμο, στη σχέση, στη συμβίωση, από τον νυν, πρώην ή τέως σύζυγο/σύντροφο.

Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας Κατά των Γυναικών ζητήσαμε από επτά Κύπριες γυναίκες που υπέστησαν κακοποίηση ή παρενόχληση, να μοιραστούν μαζί μας την τραυματική εμπειρία.

Βέρα, 24 χρονών

Αν έχω περάσει συναισθηματική/σωματική βία; Και ποιος δεν πέρασε; Η προσωπική μου ιστορία είναι η εξής: Ως 17χρονη αφελής κοπελίτσα... Είχα δεχτεί να βρεθώ με ένα παιδί 3-4 χρόνια μεγαλύτερό μου τότε. Είχα φύγει «σκαστή» από το σπίτι μου στις 3-4 τα χαράματα (ήταν δική του ιδέα και δεν είχα ΚΑΝ υποψιαστεί ότι αυτό ήταν παράξενο). Ξεκινώ να περπατώ μια απόσταση περίπου 2,5χλμ. Φτάνω κάτω από την πολυκατοικία του, έρχεται με παίρνει και πάμε πάνω. Έξω από την είσοδο του διαμερίσματος, θυμάμαι να μου αναφέρει ότι το συγκεκριμένο διαμέρισμα είναι χωρίς ρεύμα αλλά εγώ δεν το παρεξήγησα καθόλου. Μπαίνω μέσα και κάθομαι στον καναπέ.

Έχει ήδη στριμμένο ένα τσιγάρο με κάνναβη και προσφέρεται να με κεράσει. Δεν θέλω, του λέω. Άρχισα ήδη να νιώθω λίγο παράξενα, καθισμένη στο σκοτάδι και ο τύπος να μαστουρώνει δίπλα μου με ουσίες. Ξαφνικά έρχεται και ένας φίλος του εκεί και καθόμαστε όλοι μαζί. Μιλούσαμε λίγο, και μετά άρχισε να έρχεται κοντά μου και να με αγγίζει. Δεν μου άρεσε, αλλά είπα στον τότε εαυτό μου ότι «ΟΚ, ήρθες ως εδώ, ας μην δυσαρεστήσεις τον άνθρωπο» (ακόμα δεν μπορώ να καταλάβω πώς κατέληξα σε αυτό το σκεπτικό!). Τα αγγίγματά του άρχισαν να μετακινούνται σε πιο ευαίσθητα σημεία και άρχισε να κινείται ολοένα και πιο κοντά στο πρόσωπό μου.

Εντωμεταξύ, όλη αυτή την ώρα ήταν και ο φίλος του εκεί, κάνοντας το σκηνικό ακόμα πιο παράξενο. Κάπου εκεί άρχισα να είμαι αρνητική και να τον σπρώχνω προς τα πίσω γιατί ένιωθα ότι εισέβαλε στον χώρο και στο σώμα μου... στα θέλω μου. Ο φίλος του έφυγε και μένουμε μόνοι μας. Οι προσπάθειές του γίνονται πιο έντονες και κάπου εκεί η μνήμη μου αρχίζει να με προδίδει λόγω της τραυματικής εμπειρίας.

Αυτό που θυμάμαι ξεκάθαρα όμως είναι ότι τον έσπρωχνα, σταματούσε και μετά από λίγο προσπαθούσε ξανά. Ήταν άβολο. Αν διερωτάσαι γιατί δεν έφευγα, έχω να σου πω ότι φοβόμουνα και ήμουν σε κατάσταση σοκ. Ήταν πολύ πιο δυνατός από μένα και ξεκάθαρα με «κρατούσε» εκεί. Ώσπου με έδιωξε με τη δικαιολογία ότι ήταν κουρασμένος και νύσταζε, γιατί βαρέθηκε να του «παίζω τη δύσκολη».

Μου πήρε χρόνια για να καταλάβω ότι αυτό ήταν παρενόχληση, σεξουαλική βία, χωρίς απαραίτητα να γίνει «το κακό». Το μόνο που ήξερα ήταν ότι αυτό χαράχτηκε στο μυαλό μου και με τραυμάτισε. Έφυγα λοιπόν με τα πόδια για το σπίτι, «χώθηκα» σε ένα μικρό μονοπάτι με πεύκους και άρχισα το κλάμα. Έκλαιγα μέχρι την ώρα που έπρεπε να πάω σχολείο.

Μαρία, 25 χρονών

Συναισθηματική βία η οποία είναι τόσο έντονη που μπορεί να ακουμπήσει όλες τις πτυχές ενός ανθρώπου, μιας γυναίκας. Ναι το έχω βιώσει, και το βιώνω καθημερινά επειδή είμαι γυναίκα. Ένα αθώο χάδι για κάποιον ίσως για εμένα δεν είναι τόσο αθώο.

Σαν νέα γυναίκα πολεμώ καθημερινά για τα θέλω μου και τα μπορώ μου. Η κοινωνία δεν μου επιτρέπει να κάνω ό,τι θέλω, ξεκάθαρα λόγω του φύλου μου.

Τη βία την έζησα στον εργασιακό μου χώρο, εκεί άκουσα επανειλημμένα σχόλια για την ηλικία μου, τις εμπειρίες μου και τη θέση μου μέσα στην εταιρεία. Πολλές φορές ο κόσμος απορούσε γιατί και πώς μια γυναίκα δικαιούται να ανεβαίνει ψηλά και να παίρνει παρόμοιους μισθούς με τους άντρες. Μάλιστα, ένας συγκεκριμένος άντρας με πολεμούσε καθημερινά και μόλις έμαθε για την αύξησή μου η συμπεριφορά του έγινε χειρότερη και εκφοβιστική τόσο ενεργητικά όσο και παθητικά. Η συμπεριφορά αυτή έπαιξε και σημαντικό ρόλο στην παραίτησή μου από τη δουλειά, αλλά δουλεύοντας με τον εαυτό μου κατάφερα να το ξεπεράσω.

Γεωργία, 26 χρονών

Ήταν πριν από περίπου 5-6 χρόνια, ήμουν 20 χρονών και έφευγα από το Γενικό Νοσοκομείο Λεμεσού. Καθώς έβαζα όπισθεν με το αυτοκίνητό μου για να φύγω από το πάρκινγκ εμφανίστηκε ένας άνδρας και που είπε να σταματήσω. Μου είπε πως ένας από τους τροχούς μου ήταν βγαλμένος και πρόσφερε να με βοηθήσει. Μου φάνηκε παράξενο το γεγονός πως ο τροχός μου ήταν βγαλμένος και δέχτηκα την βοήθειά του.

Όταν τελείωσε με την επισκευή με ρώτησε αν έχω κάτι για να καθαρίσει τα χέρια του που λερώθηκαν από τον τροχό. Όταν του απάντησα πως δεν έχω κάτι να του δώσω άρχισε να παραμιλά και να μου λέει πως δεν μπορεί να μπει στο νοσοκομείο όντας σε αυτή την κατάσταση.

Μετά μου είπε να σκουπίσει τα χέρια του πάνω στην φούστα μου και να με χαϊδέψει λίγο ως είδος πληρωμής για την βοήθειά του. Σάστισα στο άκουσμα αυτής της πρότασης, συμμάζεψα τον εαυτό μου και του είπα πως δεν υπάρχει περίπτωση να γίνει κάτι τέτοιο, τον ευχαρίστησα για την βοήθεια, μπήκα στο αυτοκίνητο και έφυγα. Κάποιοι μου είπαν πως υπήρχε περίπτωση αυτός ο άνθρωπος να με παρακολουθούσε από πριν και να «πείραξε» το αυτοκίνητό μου για να έρθει να προσφέρει βοήθεια και να με πλησιάσει.

Από τότε, σπάνια θα πάω κάπου μόνη μου.

Βαρβάρα, 22 χρονών

Ήμουν παιδάκι, περίπου 4 χρονών. Δεν έγινε μόνο μια φορά. Είχα έναν ξάδερφο ο οποίος βρισκόταν στην εφηβεία και με παρενοχλούσε. Θυμάμαι μέσα στις θολές μου αναμνήσεις να με ακουμπά αλλά ποτέ δεν έφτασε στο «απροχώρητο». Το επόμενο που θυμάμαι είναι ότι πήγα παιδοψυχολόγο και από εκεί και μετά τίποτα.

Νιώθω άβολα να πω στη μητέρα μου πως θυμάμαι ακόμα αυτήν την εμπειρία, πως είναι κάτι που θα κουβαλώ για πάντα.

Ελένη, 25 χρονών

Είμαι από τις «τυχερές», δεν έχω πέσει θύμα σεξουαλικής βίας. Στη δική μου περίπτωση αυτό που βίωσα ήταν «slut shaming». Ένα παιδί που βγαίναμε, μου αποκάλυψε πως δεν μπορεί να με «δει σοβαρά» γιατί προχωρήσαμε αρκετά νωρίς σε σεξουαλική επαφή. Με συνέκρινε με την πρώην του, την οποία «παρακαλούσε» και αυτή αντιστεκόταν για αρκετό καιρό. Δεν πίστευα ότι άκουγα έναν νεαρό άντρα να ξεστομίζει τέτοια λόγια.

Με έκανε να συνειδητοποιήσω πως η γυναικεία σεξουαλικότητα είναι πολύ καταπιεσμένη εν αντιθέσει με τους άντρες που θεωρείται «μαγκιά» και σύνηθες να κάνουν σεξ εδώ και εκεί.

Προφανώς έκοψα κάθε επαφή.

Γιάννα, 24 χρονών

Όταν ήμουν 18 χρονών και σπούδαζα στην Αμερική γνώρισα έναν άντρα. Τον πρώτο καιρό που γνωριζόμασταν και στις αρχές της σχέσης μας, μου φαινόταν ο πιο ρομαντικός άντρας στον κόσμο. Λίγους μήνες μετά άρχισε να εκφράζει παθητική ζήλια και έλεγχε κάθε βήμα μου, έλεγχε το κινητό μου και δεν με άφηνε να κυκλοφορώ μόνη μου. Το ύφος του ήταν πάντα επικριτικό και επιθετικό. Αργότερα με ανάγκασε να συζήσουμε, δεν έφευγε με τίποτα από το σπίτι μου και κάπου εκεί ξεκίνησε να με χτυπά.

Όσες φορές προσπάθησα να ξεφύγω δεν τα κατάφερα, γιατί το καταλάβαινε. Κυριολεκτικά δεν με άφηνε από τα μάτια του. Τελικά κατάφερα να ξεφύγω.

Μερικές φορές μου έρχεται στο μυαλό η ανάμνηση αυτής της εμπειρίας, η οποία θα με στοιχειώνει για πάντα. Σκέφτομαι πώς κατάφερα να φύγω πριν προλάβει να γίνει «το χειρότερο».

Σίγουρα με έχει επηρεάσει ψυχολογικά, αλλά πλέον είμαι μια από τις πιο δυναμικές γυναίκες που ξέρω και δεν σηκώνω μύγα στο σπαθί μου. Από κάθε κακότυχη εμπειρία μπορούμε να πάρουμε μαθήματα και αυτά που πήρα εγώ ήταν να αγαπώ και να προσέχω τον εαυτό μου.

Άντρια, 24 χρονών

Είχα μια σχέση από αυτές που θα χαρακτήριζε κανείς ως «on and off». Αυτός είχε θέμα με τα νεύρα του και πολλές φορές ήμουν θύμα αυτών των νεύρων. Παράλληλα ήταν πολύ ζηλιάρης, νόμιζε πως είχα ερωτικές σχέσεις με όλους τους άντρες που γνώριζα, ακόμα και με τους φίλους του. Μου μιλούσε άσχημα, φώναζε πάντα μπροστά σε άλλους ακόμα και στα παιδιά του. Ευτυχώς δεν άσκησε ποτέ σωματική βία. Εγώ το ανεχόμουν για αρκετό καιρό αφού έδειχνε πολύ συχνά και τη ρομαντική του πλευρά. Κάποια στιγμή έμαθα πως είχε παράλληλη σχέση μια άλλη κοπέλα και βρήκα το θάρρος να τον αφήσω.

Σημείωση: Χρησιμοποιήθηκαν ψευδώνυμα και όχι τα αληθινά ονόματα των γυναικών.