Η Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου είναι η ετήσια γιορτή της διεθνούς θεατρικής κοινότητας, από το 1961, όταν πρωτοεμφανίσθηκε με πρωτοβουλία του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου. Έχει καθιερωθεί να εορτάζεται κάθε χρόνο, στις 27 Μαρτίου, με θεατρικά δρώμενα και άλλες συναφείς με το θέατρο εκδηλώσεις.

Φέτος, με την πανδημία να έχει «χτυπήσει», μεταξύ άλλων, ανελέητα τον χώρο του πολιτισμού και δη του θεάτρου, το μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου αποκτά ιδιαίτερη και βαρύνουσα σημασία. Επίσης, η μέρα αυτή είναι ένα «καμπανάκι» για όλους μας και μια υπενθύμιση του ανθρώπινου μοιράσματος που έχουμε -σχεδόν βίαια- στερηθεί.

Στο φετινό της μήνυμα για την εν λόγω Ημέρα, η σπουδαία Βρετανίδα ηθοποιός, Έλεν Μίρεν, έγραψε τα εξής: «Σ’ αυτόν τον τόσο δύσκολο καιρό για τις ζωντανές παραστατικές τέχνες, πολλοί καλλιτέχνες, τεχνικοί, μάστορες και γυναίκες αγωνίζονται να επιβιώσουν σε ένα επάγγελμα ήδη γεμάτο ανασφάλεια. Ίσως, αυτή η διαρκής ανασφάλεια του επαγγέλματός τους τούς έχει κάνει περισσότερο ικανούς να αντεπεξέλθουν στην πανδημία, με οξυδέρκεια και κουράγιο. Σε αυτήν τη νέα συνθήκη, η φαντασία τους μεταπλάστηκε σε ευρηματικούς, ψυχαγωγικούς και συγκινητικούς τρόπους επικοινωνίας, σε μεγάλο βαθμό με τη βοήθεια του διαδικτύου. Οι άνθρωποι λένε μεταξύ τους ιστορίες, από τη στιγμή που εμφανίστηκαν στον πλανήτη. Η όμορφη τέχνη του θεάτρου θα επιβιώσει για όσο διάστημα οι άνθρωποι θα είναι στη γη. Η δημιουργική ορμή των συγγραφέων, των σκηνογράφων, των χορευτών, των τραγουδιστών, των ηθοποιών, των μουσικών, των σκηνοθετών δεν θα παύσει ποτέ, και στο πολύ κοντινό μέλλον θα ανθίσει ξανά με νέα ενέργεια και νέα κατανόηση του κόσμου τον οποίο όλοι μοιραζόμαστε. Περιμένω με ανυπομονησία!».

Εμείς με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου ζητήσαμε από ανθρώπους του χώρου να μας μιλήσουν για την τέχνη τους μέσα από δικά τους λόγια ή μέσα από αγαπημένα τους θεατρικά έργα. Ορίστε τι μας είπαν.



ΒΑΛΕΝΤΙΝΟΣ ΚΟΚΚΙΝΟΣ - ΗΘΟΠΟΙΟΣ / ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ

«Η παράσταση δεν είναι φώτα δεν είναι σκηνικό

είναι οι άνθρωποι εσείς κι εγώ.

Είναι οι γυναίκες που μας ρωτούν

είναι τα παιδιά που μας κοιτούν

έτσι που εσείς καθώς κι εγώ

αφήνουμε την ώρα

να πηγαίνει μόνη της.

Η παράσταση δεν είναι φώτα δεν είναι σκηνικό

είναι οι άνθρωποι εσείς κι εγώ.

Είναι η αδιακρισία σας στη μοναξιά μας

είναι η αναπνοή σας στη σιωπή μας

τέλος είναι η αγάπη σας

Για μας…»

(«Πρόλογος» από την παράσταση «Απόψε Αυτοσχεδιάζουμε» του Λουίτζι Πιραντέλλο, σε στίχους Μάνου Χατζιδάκι)



ΠΟΠΗ ΑΒΡΑΑΜ - ΗΘΟΠΟΙΟΣ

«Ο άνθρωπος βγαίνει στο σφυρί. Για να μη βρίσκει το σύστημα καμιά αντίδραση. Για να μπορεί αύριο να βγάλει στο σφυρί και τις πατρίδες. Η Ελλάδα εκδίδεται. Συνειδητά και ασυνείδητα. Κι ούτε ένας αθώος. Ανεύθυνος κανένας!».

(Από το «Επάγγελμα πόρνη» της Λιλής Ζωγράφου, που παίζω τώρα).



ΜΑΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ – ΗΘΟΠΟΙΟΣ / ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΣ

«Το θέατρο δεν είναι απλώς ένα δρώμενο. Είναι τρόπος ζωής! Ηθοποιοί είμαστε όλοι μας... Το να είσαι πολίτης δεν σημαίνει να ζεις μέσα στην κοινωνία, σημαίνει να την ΑΛΛΑΖΕΙΣ».

(Augusto Boal, Βραζιλιάνος θεατρολόγος και πολιτικός ακτιβιστής)



ΜΑΡΙΟΣ ΚΑΚΟΥΛΛΗ - ΗΘΟΠΟΙΟΣ / ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ

«Τρέπλιεφ: Χρειάζονται νέες φόρμες. Αν δεν υπάρχουν καλύτερα να μην κάνουμε θέατρο. (Κοιτάζει το ρολόι του)».

(Από τον «Γλάρο» του Αντών Τσέχωφ)



ΘΑΝΑΣΗΣ ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ - ΗΘΟΠΟΙΟΣ

«Μορφές πολλές παίρνει το θεϊκό. Άγνωστο τέλος δίνουν στα πράγματα οι θεοί. Εκείνα που είναι να γίνουν δεν έγιναν ποτέ κι αυτά που γίνονται δεν ήταν για να γινουν!».

(Άγγελος από τις «Βάκχες» του Ευριπίδη)



ΒΑΡΒΑΡΑ ΧΡΙΣΤΟΦΗ - ΗΘΟΠΟΙΟΣ

«Είμαστε απ’ την ύλη που ‘ναι φτιαγμένα τα όνειρα και την ζωούλα μας την περιβάλλει ολόγυρα ύπνος».

(Από το έργο «Τρικυμία» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ)



ΚΩΣΤΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ - ΗΘΟΠΟΙΟΣ

«Αντιλαμβάνεσαι καλύτερα τι εστί θέατρο αν καταλάβεις ότι, έστω και σε έναν θεατή, άλλαξε κάτι μέσα του μετά το τέλος μιας παράστασης».



ΚΩΣΤΑΣ ΣΥΛΒΕΣΤΡΟΣ – ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ

«...Σαν σκουλήκι μας τρώνε σκέψεις, όπως ‘αχ, δεν είμαι ικανός…αχ, δεν τα καταφέρνω’. Μ’ ένα αχ! περνάμε τη ζωή μας και με μια διόρθωση απ’ έξω περνάει η ζωή μας: ‘Όχι, αυτό δεν είναι καλό’, ‘Όχι, αυτό άλλαξέ το’, ‘Όχι, δεν είσαι σωστός, κάν’ το αλλιώς’. Μέσα σ’ αυτές τις συμπληγάδες της εσωτερικής αμφισβήτησης και της εξωτερικής διόρθωσης και αυστηρότητας – δεν φτιάχνονται ρόλοι με ένα ‘μπράβο, παιδάκι μου’ –, αυτό που θέλω και που εύχομαι είναι, πάνω στη σκηνή, να είμαστε χειραφετημένα, ανθρώπινα πλάσματα, να συμπεριλαμβάνουμε και τα λάθη μας και τα φυσικά μειονεκτήματα που έχουμε και να αναπνέουμε. Ένα αίτημα ελευθερίας είναι το θέατρο».

(Της Κάτιας Γέρου)



ΘΕΚΛΑ ΦΛΟΥΡΗ – ΗΘΟΠΟΙΟΣ

«Χάσαμε την ζωή́ μας για το τίποτε.

Χαρείτε όμως γιατί τώρα βλέπετε.

Το γυαλί του κόσμου έγινε όλο σκόνη και πίσω του δεν είχε τίποτε.

Πίσω του είδαμε το τίποτε.

Μας έδειχνε αλλά δεν ήμασταν.

Το τίποτε.

Ήμασταν τίποτε πιστεύοντας πως κάτι είμαστε.

Το τίποτε να είμαστε, αυτό να είμαστε, το τίποτε.

Αυτό ας είμαστε για να γίνουμε κάτι.

Από εκεί ας ξεκινήσουμε.

Θελήστε το Τολμήστε το».

(Απόσπασμα από το έργο «Ο ευαγγελισμός της Κασσάνδρας, γεννητικό άγγελμα» του Δημήτρη Δημητριάδη)



ΔΑΦΝΗ ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ – ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΣ

«Μονάχα με απόλυτη πίστη, με απόλυτη θυσία του εαυτού μας σε μια ανώτερη ιδέα, μπορούμε να αποκτήσουμε τη δύναμη, την οντότητα και να φέρουμε στην επιφάνεια τον ψυχικό πλούτο που βρίσκεται θαμμένος μέσα μας για την πραγματοποίησή του. Πρέπει να πιστεύουμε σε θαύματα για να γίνουν θαύματα».

(Του Κάρολου Κουν)



ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΙΝΩΣ – ΗΘΟΠΟΙΟΣ

«Στο Θέατρο υπάρχουν τα momentum, τα οποία δεν συμβαίνουν πάντα ούτε συχνά, αλλά επιδιώκουμε για αυτά, γιατί είναι οι μαγικές στιγμές που σταματάει ο χρόνος επί σκηνής και η ενέργεια του χώρου γίνεται μία. Εκεί που συντονίζεται ο ηθοποιός με το κοινό και τα πράγματα στιγμιαία μοιάζουν να παγώνουν, να σταματούν. Ο χώρος μεταξύ ηθοποιού και κοινού γεμίζει με ύλη και γίνεται τρισδιάστατος. Πολλές φορές δουλεύουμε μήνες για να έχουμε έστω ένα momentum, ξέροντας ότι μπορεί να μην γίνει, μα είναι η φύση της δουλειάς τέτοια και αυτό κάνει το θέατρο μαγικό».



ΑΝΔΡΕΑΣ ΦΥΛΑΚΤΟΥ – ΗΘΟΠΟΙΟΣ

«Θυμάμαι κάποια λόγια — μου τα είχες απαγγείλει

Δεν τα έπαιξες ποτέ. Ίσως μόνο μια φορά

Το έργο εκείνο δεν άρεσε στον κόσμο. Όμως εγώ

το αγάπησα. Γιατί η τέχνη δεν είναι για τους πολλούς

Ούτε είναι για τους λίγους, είναι πάντα

για τον καθένα χωριστά. Αλλά και σε άλλους άρεσε

που ήταν πιο αρμόδιοι και πολύ καλλίτερα από μένα

ήξεραν από τέχνη. Είπαν το έργο τίμιο

και είπαν για τους μικρούς συγγραφείς που ταπεινώνουν

το κοινό. Γλείφουν τις πληγές του και το καθησυχάζουν

Λογοκρίνουν ό,τι είναι μεγάλο, αχάριστοι κι ανάξιοι

για την τρομαχτική ομορφιά του».

(«Άμλετ», Σαίξπηρ)



ΑΙΜΙΛΙΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ – ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ / ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΣ

«Ξαφνικά, σαν από λάθος, φωτίζεται από πίσω το φόντο με πράσινο φως, που παρουσιάζει μεγάλες τις σκιές των Προσώπων, εξόν απ’ τα δυο μικρά. Ο Θιασάρχης βλέποντάς τους φεύγει απ’ τη σκηνή τρομαγμένος. Μαζί σβήνει και το φως πάνω στο φόντο, και ξανάρχεται στη σκηνή το προηγούμενο σεληνόφως. Αργά, από δεξιά μπαίνουν ο Γιος και η Μητέρα που τον ακολουθεί. Απ’ αριστερά ο Πατέρας. Στέκονται σαν νεκροί. Μπαίνει κατόπιν η Κόρη, προχωράει προς τη σκαλίτσα. Σταματάει, τους κοιτάει και γελάει. Κατεβαίνει, φεύγει απ’ την πλατεία. Ξανασταματάει και γελάει».

(Οι τελευταίες οδηγίες του Λουίτζι Πιραντέλλο, από το έργο «Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα»)

ΝΙΚΟΛΕΤΤΑ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ - ΗΘΟΠΟΙΟΣ / ΔΑΣΚΑΛΑ ΘΕΑΤΡΟΥ

«Τι έλεγα… Α, για τη σκηνή. Ναι, τώρα πια δεν είμ’ έτσι. Τώρα είμαι μια πραγματική ηθοποιός, παίζω με πάθος, μ’ ενθουσιασμό, μεθώ πάνω στη σκηνή, νιώθω πως είμαι ωραία…».

(Μονόλογος Νίνας, από τον «Γλάρο» του Τσέχωφ).



ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΟΦΗ – ΧΟΡΟΓΡΑΦΟΣ / ΕΡΜΗΝΕΥΤΗΣ

«...Να ‘βλεπες, φως του φεγγαριού,

τον πόνο μου στερνή φορά,

τις ώρες του μεσονυχτιού,

που εδώ σε πρόσμενα συχνά,

πώς σε βιβλία, χαρτιά σωρό

σύντροφο σ' είχα θλιβερό:

Αχ! να μπορούσα στις ψηλές

μ’ εσέ ν' ανέβαινα κορφές,

με στοιχειά στα σπήλαια να πετούσα,

στο θάμπος σου λιβάδια να γυρνώ,

κάθε γνώσης τινάζοντας καπνό

στο δρόσος σου να ξαρρωστούσα!»

(Από τον «Faust» του Johann Wolfgang Goethe, σε μετάφραση Κώστα Χατζόπουλου)



ΕΛΕΝΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ – ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΣ /ΘΕΑΤΡΟΛΟΓΟΣ

«Μη ζητάτε να τα εξηγήσετε όλα.

Άλλωστε πρέπει να χαθείς,

για να μπορέσεις να βρεις τον δρόμο.

Να μπερδευτείς, για να καταλάβεις.

Και να νικηθείς, για να νικήσεις»

(Από το θεατρικό έργο «Hotel Éternité» του Γιάννη Καλαβριανού)



ΤΖΩΡΤΖΙΝΑ ΤΑΤΣΗ – ΗΘΟΠΟΙΟΣ

«Με μάγεψες θαρρώ κι αφήνω την οργή μου»

(Από τις «ΕΥΜΕΝΙΔΕΣ» του Αισχύλου / Μετάφραση Κ.Χ. ΜΥΡΗΣ)



ΜΥΡΣΙΝΗ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ – ΗΘΟΠΟΙΟΣ

«Όλος ο κόσμος είναι μια σκηνή κι όλοι, άντρες και γυναίκες, απλοί ηθοποιοί. Έχουν τις εξόδους και τις εισόδους τους. Κι ένας άνθρωπος στην εποχή του παίζει πολλούς ρόλους.»

(Από το έργο «Όπως σας αρέσει» του Γουίλιαμ Σαίξπηρ)



ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΛΑΡΚΟΥ – ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ / ΗΘΟΠΟΙΟΣ

«Κάνουμε επί σκηνής πράγματα που υποτίθεται ότι θα έπρεπε να κάνουμε στη ζωή. Είναι και αυτό ένα είδος ακεραιότητας. Να κοιτάς την κάθε έξοδο σαν να είναι μια είσοδος στο κάπου αλλού».

(Από το έργο «Rosencrantz and Guildenstern are dead» του Tom Stoppard, 1966)



ΡΑΦΑΕΛΛΑ ΚΑΒΑΖΗ – ΗΘΟΠΟΙΟΣ

«Κύριος: Ανά πάσα στιγμή μπορούμε νεαρέ να εκτροχιαστούμε, ναι τώρα ξέρω πως οποιαδήποτε μπορεί να εκτροχιαστεί οποτεδήποτε. Εγώ που είμαι ένας γέρος άνθρωπος, εγώ που πίστευα πως ήξερα τον κόσμο και τη ζωή όσο και την κουζίνα μου, τσαφ, να ‘μια έξω απ’ τον κόσμο, αυτή την ώρα που δεν είναι καμία ώρα, κάτω από ένα ξένο φως κυρίως ανησυχώντας για το τι θα συμβεί όταν ανάψουν πάλι τα κανονικά φώτα, και περάσει το πρώτο μετρό, κι οι κανονικοί άνθρωποι όπως ήμουν εγώ κατακτήσουν αυτόν τον σταθμό- κι εγώ, ύστερα απ’ αυτή την πρώτη λευκή νύχτα θα χρειαστεί να βγω να διασχίσω το επιτέλους ανοιχτό κιγκλίδωμα, να δω την μέρα ενώ δεν έχε δει τη νύχτα. Και δεν ξέρω τώρα τίποτα για το τι πρόκειται να συμβεί, για τον τρόπο που θα δω τον κόσμο και που ο κόσμος θα με δει ή δεν θα με δει. Γιατί δεν θα ξέρω πια τι είναι η μέρα και τι είναι η νύχτα, δεν θα ξέρω πια τι να κάνω, θα στριφογυρίζω στην κουζίνα μου αναζητώντας την ώρα κι όλα αυτά με φοβίζουν πολύ, νεαρέ».

(Απόσπασμα από το θεατρικό έργο «Roberto Zucco» του Bernard-Marie Koltès σε μετάφραση Δημήτρη Δημητριάδη)