Το να είσαι κάτω των 30 και να έχεις ήδη βρει έναν επαγγελματικό δρόμο που και αγαπάς και σου δίνει τη δυνατότητα να συμβάλεις σ’ ένα καλύτερο «αύριο» είναι από μόνο του σπουδαίο. Και ευτυχές. Το να έχεις όμως ήδη ιδρύσει τη δική σου εταιρεία, η οποία μάλιστα προσφέρει πρακτικές, καινοτόμες λύσεις προς αυτήν την κατεύθυνση είναι όχι απλώς άξιο αναφοράς, είναι ικανό (κι έτσι θα έπρεπε να είναι) να σε οδηγήσει στην «τιμημένη» λίστα του Forbes, «30 under 30», όπως ακριβώς έγινε με την Ιωάννα Πατσαλή. Η Κύπρια επιχειρηματίας και όλα όσα έχει επιτύχει έως σήμερα στον τομέα της αειφορίας και της ενέργειας «ανάγκασαν» το διεθνούς φήμης περιοδικό να την εντάξει στην περίφημη λίστα του.

Η CITY συνάντησε την Ιωάννα, έμαθε περισσότερα για τις ραδιοϊσοτοπικές πηγές ενέργειας, την εταιρεία της, την Direct Kinetic Solutions, αλλά και για τα μελλοντικά της σχέδια. Και μόνο περηφάνια νιώθουμε, καθώς και μια ανάγκη να της ευχηθούμε ό,τι καλύτερο, συνεχίζοντας να βάζει τον πήχη ψηλότερα.

Τέτοιες επιτυχίες κι αναφορές σαν αυτήν του Forbes για εσένα, δεν έχουμε συνηθίσει ως Κύπριοι. Περίμενες μια τέτοια «τιμή»;

Ομολογώ πως όχι. Γνώριζα ότι είχα προταθεί, αλλά το να είμαι ανάμεσα στους 30 κάτω των 30 δεν το ανάμενα μιας και ο ανταγωνισμός στην Αμερική είναι τεράστιος. Την αναγνώριση αυτή την λαμβάνω με τιμή και εκτίμηση τόσο ως άτομο όσο και ως Κύπρια.


Πού σε βρήκε η ανακοίνωσή της;

Η ανακοίνωση με βρήκε στη Νέα Υόρκη όπου ζω κι εργάζομαι τα τελευταία χρόνια. Αν και η επαφή μου με την Κύπρο είναι πολύ περιορισμένη λόγω απόστασης, από την πρώτη μέρα που ανακοινώθηκε, σχεδόν… «κατακλύστηκα» από συγχαρητήρια και θετικά μηνύματα.

Πάμε λίγο πίσω στην αρχή. Σύστησέ μας την Ιωάννα.

Γεννήθηκα στην Αμερική αλλά μεγάλωσα στην Κύπρο, με πολλή αγάπη και καθοδήγηση από την οικογένειά μου, με καλούς φίλους και μέσα σ’ ένα υγιές περιβάλλον, με πολλά ερεθίσματα που συνέβαλαν στο να διαμορφώσω χαρακτήρα και να αναζητώ συνεχώς το καλύτερο. Σπούδασα διοίκηση επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο του Νότινγκαμ στο ΗΒ κι έπειτα πήγα στην Αμερική να δουλέψω, να αποκτήσω επαγγελματικές εμπειρίες και ακολούθως να συνεχίσω τις σπουδές μου. Δούλεψα σε εταιρείες στη Νέα Υόρκη με μεγάλη και διεθνή παρουσία στην εφοδιαστική αλυσίδα και παρακολούθησα σπουδές ΜΒΑ στο Stern School of Business του New York University.


Πότε κατάλαβες με τι ήθελες να ασχοληθείς;

Μέσα από τα οικογενειακά μου βιώματα, αλλά και την πανεπιστημιακή μου εκπαίδευση, συνειδητά επέλεξα ότι η «καινοτόμα επιχειρηματικότητα» είναι ο δρόμος που θέλω να ακολουθήσω. Γι’ αυτό και από πολύ νωρίς έφτιαξα τη δική μου startup εταιρεία, η οποία ήθελα να συνδυάζει την ανάπτυξη της τεχνολογίας μέσα από καινοτόμες προσεγγίσεις, με σκοπό να λύσει προβλήματα του σύγχρονου κόσμου -όπως στον τομέα των νέων πηγών ενέργειας μέσω των ραδιοϊσοτοπικών πηγών ενέργειας. Και με αυτό, με την καινοτόμα δηλαδή επιχειρηματικότητα, θέλω να συνεχίσω να ασχολούμαι στα επόμενα χρόνια της ζωής μου, στην παρούσα αλλά και σε άλλες εταιρείες που θα αναπτύξω.

Τι είναι οι ραδιοϊσοτοπικές πηγές ενέργειας;

Οι ραδιοϊσοτοπικές πηγές ενέργειας είναι μικροσκοπικές συσκευές που αποτελούνται κυρίως από ισότοπα, τα οποία εκπέμπουν συνεχώς ενέργεια, η οποία συλλέγεται και διοχετεύεται με έναν καινοτόμο μηχανισμό ως συνεχής ροή μικρής έντασης ρεύματος. Έχουν σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα όπως η συνεχής και σταθερή ροή ρεύματος για εκατοντάδες χρόνια, η παραγωγή ρεύματος από αυτές δεν επηρεάζεται από οποιεσδήποτε περιβαλλοντικές συνθήκες, δεν χρειάζονται συντήρηση ή αντικατάσταση, δεν χρειάζεται αποθήκευση του ρεύματος σε μπαταρίες και όταν ολοκληρώσουν τον κύκλο ζωής τους δεν χρειάζονται ανακύκλωση.


Και πώς η εμπορευματοποίησή τους θα βοηθήσει τον πλανήτη μας;

Θα βοηθήσει πολύ ειδικά απέναντι στο μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης που είναι η ανθρακοποίηση (carbonization) του περιβάλλοντος με δραματικές συνέπειες όπως η κλιματική αλλαγή, η μόλυνση του περιβάλλοντος, και πολλές άλλες. Οι ραδιοϊσοτοπικές πηγές ενέργειας μπορούν να αποτελούν πράσινη ενέργεια, όπως ονομάζεται, φιλική στο περιβάλλον, χωρίς τοξικά απόβλητα και χωρίς να χρειάζονται αντικατάσταση και κυρίως ανακύκλωση.


Κι αυτό μπορεί να «μπει» στη ζωή και του απλού καταναλωτή;

Όπως είπαμε οι ραδιοϊσοτοπικές πηγές ενέργειας είναι μικροσκοπικές και εκπέμπουν συνεχώς μικρής έντασης ρεύμα. Γι’ αυτό έχουν τεράστιες εμπορικές εφαρμογές για την παροχή μικρής έντασης ρεύματος σε αισθητήρες (censors) παντός είδους, για παράδειγμα στο Παγκόσμιο Σύστημα Θεσιθεσίας (GPS), αλλά και σε οποιεσδήποτε άλλες συσκευές, οι οποίες χρειάζονται μικρής έντασης ρεύμα. Μπορούν επίσης να τοποθετηθούν δυναμικά σε μικροσυστοιχίες, η μια δίπλα από την άλλη, και να δώσουν συνεχή ροή μεγαλύτερης έντασης ρεύματος. Αυτό μπορεί να δώσει μια άλλη μεγαλύτερη διάσταση εμπορευματοποίησης για κινητά τηλέφωνα, αυτοκίνητα ή άλλες μηχανές που χρειάζονται μεγαλύτερης έντασης ρεύμα.


Το ποσό που έχει συγκεντρώσει η Direct Kinetic Solutions αυτήν τη στιγμή, είναι ικανό για να μπει σε… mainstream τροχιά η διάθεση των ραδιοϊσοτοπικών πηγών ενέργειας;

Είμαστε ακόμα στην αρχή μιας μεγάλης διαδρομής. Οι πρώτες ραδιοϊσοτοπικές πηγές ενέργειας για αισθητήρες θα είναι έτοιμες στο τέλος του 2023. Θα χρειαστούν πολύ μεγαλύτερα κεφάλαια και ανάπτυξη της DKS σε μεγαλύτερη εταιρεία, για να γίνουν οι ραδιοϊσοτοπικές πηγές ενέργειας η επικρατούσα τάση, δηλαδή ένα από τα κυρίαρχα είδη ρεύματος. Θα πρέπει, επίσης, να παραγάγουμε αρκετά νέα αναβαθμισμένα προϊόντα, σε μεγάλη κλίμακα και βεβαίως αυτό θα χρειαστεί μερικά ακόμα χρόνια.


Το φάσμα με το οποίο μπορεί κανείς να ασχοληθεί στα της ενέργειας και της βιωσιμότητας είναι μεγάλο. Τι σε οδήγησε στο να επικεντρωθείς στις ραδιοϊσοτοπικές πηγές ενέργειας;

Ισχύει, το φάσμα της ενέργειας είναι μεγάλο και υπάρχουν και θα υπάρξουν πολλές άλλες καινοτόμες ιδέες και επιλογές. Αυτή η τάση για εξεύρεση πολλών διαφορετικών λύσεων συμβαίνει σε όλους τους τομείς, πόσω μάλλον στο σημαντικότατο θέμα της ενέργειας. Αυτό είναι καλό, γιατί οι πιο ωφέλιμες και εμπορικά ανταγωνιστικές λύσεις θα «επιβιώσουν» και ο άνθρωπος θα απολαμβάνει τα οφέλη τους. Κι αυτό είναι καλό για την ανθρωπότητα. Εμείς επιλέξαμε το πεδίο των ραδιοϊσοτοπικών πηγών ενέργειας και επικεντρωθήκαμε σε αυτό γιατί εδώ βρήκαμε την τεχνολογία αιχμής, η οποία παρέχει ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που εξασφαλίζουν την εμπορική βιωσιμότητα. Θα πρέπει, όμως, η τεχνολογία αιχμής να χρησιμοποιηθεί και ως βάση, για να αναπτυχθεί και να μετεξελιχθεί περισσότερο μέσα από περαιτέρω έρευνα.

Πίσω από μια τέτοια επιτυχία, θαρρώ πως κρύβεται πολλή δουλειά, έρευνα, «πειράματα» και υπομονή.

Πάντα χρειάζεται πολύ σκληρή δουλειά, ομαδικό πνεύμα, πάθος, τόλμη να παίρνεις ρίσκα, να αγαπάς αυτό που κάνεις και να μην το βάζεις ποτέ κάτω στις πολλές δυσκολίες και αδιέξοδα που θα συναντήσεις στην πορεία. Το ταξίδι σταματά μόνο εάν σταματήσεις. Το συνεχίζεις ακόμα κι «αν ο αφέντης δεν σε πλερώσει το μεροκάματο».

Το δικό μου ταξίδι ξεκίνησε όταν ακόμα ήμουν μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (Stern Business School, New York University) και επιχείρησα να αξιοποιήσω τεχνολογικές ανακαλύψεις για νέες πηγές ενέργειας του Εργαστηρίου του Στρατού των ΗΠΑ, οι οποίες δεν εμπορευματοποιήθηκαν. Δηλαδή να χρησιμοποιήσουμε αυτήν την καινοτόμα τεχνολογία των ραδιοϊσοτοπικών πηγών ενέργειας έτσι που να ικανοποιούν τις ανάγκες του κόσμου και να είναι φιλικές περιβαλλοντικά. Πιστεύουμε πολύ σε αυτό που κάνουμε και δεν τα παρατάμε παρά τις πολλές και συνεχείς προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε. Τεχνικά προβλήματα, πειράματα που πρέπει να γίνουν ξανά και ξανά μέχρι να βρούμε τη λύση και κυρίως προβλήματα για την εξεύρεση οικονομικών πόρων υπάρχουν. Επίσης δεν είναι εύκολο να σε εμπιστευτούν χρηματοδότες γιατί τα ρίσκα αποτυχίας είναι μεγάλα. Αυτά πολλές φορές σε «ρίχνουν» ψυχολογικά προσωρινά, αλλά πρέπει να βρίσκεις τη δύναμη να συνεχίζεις μέχρι την επιτυχία. Όπως είπαμε το ταξίδι δεν σταματά παρά μόνο εάν το σταματήσεις εσύ.

Έχεις την αίσθηση πως, ενώ το περιβαλλοντικό πρόβλημα είναι ίσως η μεγαλύτερη κρίση που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα αυτήν τη στιγμή, αυτή δεν αντιμετωπίζεται ως τέτοια;

Το μεγαλύτερο πρόβλημα της ανθρωπότητας σήμερα είναι η άκρατη παρέμβαση του ανθρώπου στη φύση, με την υπερανθρακοποίηση του περιβάλλοντος με τη χρήση μη φιλικών πηγών ενέργειας, τη μόλυνση του περιβάλλοντος, την καταστροφή της βιοποικιλότητας, την υπεραλίευση των ωκεανών, και άλλα, με αποτέλεσμα την κλιματική αλλαγή και την υπερθέρμαση του πλανήτη. Η κλιματική αλλαγή εάν δεν ανατραπεί με συγκεκριμένα μέτρα, εντός της επόμενης 20ετίας, τα οποία γνωρίζουμε πάρα πολύ καλά ποια είναι, θα οδηγήσει την ανθρωπότητα και τους ζώντες οργανισμούς στην καταστροφή. Αυτά τα μέτρα, σε συνάρτηση με το επικείμενο μέγεθος της καταστροφής, πρέπει να γνωστοποιηθούν στον απλό κόσμο, ο οποίος μπορεί να κάνει την αλλαγή. Τόσο σε ατομικό επίπεδο εφαρμόζοντάς τα όσο και σε κρατικό επίπεδο πιέζοντας τις κυβερνήσεις του να παρέμβουν και να εφαρμόσουν τις σωστές πολιτικές. Όποια κι αν είναι τα καθημερινά προβλήματα του κόσμου και όποια κι αν είναι τα περιφερειακά προβλήματα των κρατών πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στα συγκεκριμένα περιβαλλοντικά προβλήματα γιατί αποτελούν τη μεγαλύτερη κρίση που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα αυτήν τη στιγμή.

Τι χρειάζεται για να πάρουμε όντως «μπροστά», με τρόπο ενεργητικό και άμεσα αποδοτικό, ώστε να αντιστρέψουμε εγκαίρως το πρόβλημα;

Τα καταστροφικά για τον άνθρωπο αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής αποτελούν υπαρξιακά (existential) προβλήματα για τον άνθρωπο αλλά και τον πλανήτη. Χωρίς τη δική μας παρούσα καταστροφική παρέμβαση, ο πλανήτης έχει τον τρόπο να επιβιώσει και να ανθήσει από μόνος του. Έχουμε πολύ λίγα χρόνια να διορθώσουμε τη ζημιά που έχουμε ήδη κάνει, πριν περάσουμε το σημείο μη επαναστροφής. Γι’ αυτό και πρέπει να εφεύρουμε καινοτόμες προσεγγίσεις και τεχνολογίες ώστε να ευημερούμε αρμονικά με το περιβάλλον.


Τι περιμένεις να ακούσεις, τι περιμένεις να γίνει και τι περιμένεις να αλλάξει ώστε να αντιμετωπίζουμε με περισσότερη αισιοδοξία τη βιωσιμότητα αυτού του πλανήτη -και δεν έχεις ακούσει από κανέναν, δεν έχεις δει να γίνεται και δεν έχει αλλάξει μέχρι στιγμής.

Αναμένω τον καθένα από εμάς να γίνει ενεργός πολίτης και να κάνει την αλλαγή πράξη ώστε να ανατραπεί η καταστροφική πορεία. Αναμένω όμως, πολύ περισσότερο από τα κράτη να επιβάλουν πολιτικές για πράσινη μετάβαση στα θέματα της ενέργειας, στην αποανθρακοποίηση του περιβάλλοντος, στην προστασία της βιοποικιλότητας, στα θέματα της χρήσης ανακυκλώσιμων προϊόντων και υλικών, κ.ά. Εκείνο που θα ήθελα να δω περισσότερο είναι οι νέοι άνθρωποι να σκέπτονται νέες καινοτόμες προσεγγίσεις στο επιχειρείν, αλλά και τα κράτη να τις ενθαρρύνουν με ουσιαστικά κίνητρα, ώστε στην επόμενη γενιά να έχουμε μια νέα τάξη πραγμάτων, όπου ο άνθρωπος να έχει βιώσιμη και αειφόρα ανάπτυξη στον πλανήτη.