Η ευθανασία και η ιατρικά υποβοηθούμενη αυτοκτονία είναι πολύπλοκα και ευαίσθητα ζητήματα, με τη νομική τους κατάσταση να διαφέρει σημαντικά σε όλο τον κόσμο.

Υπενθυμίζεται ότι χθες εγκρίθηκε το νομοσχέδιο για την ευθανασία στη Μεγάλη Βρετανία, καθώς «υπέρ» ψήφισαν 330 βουλευτές και «κατά» 275.

Η ψηφοφορία ολοκληρώθηκε στη Βουλή των Κοινοτήτων, όπου χθες το πρωί είχε ξεκινήσει η συζήτηση. Ο νόμος θα επιτρέπει την ευθανασία, σε ένα θέμα που διχάζει τόσο την κοινή γνώμη όσο και τους Βρετανούς βουλευτές. Το νομοσχέδιο μεταξύ άλλων προβλέπει πως όσοι ενήλικες έχουν διαγνωστεί με λιγότερο από έξι μήνες ζωής και έχουν σώας τας φρένας, θα έχουν το δικαίωμα να τερματίσουν τη ζωή τους με ιατρική βοήθεια.

Τι περιλαμβάνει το νομοσχέδιο

Το νομοσχέδιο - που ονομάζεται «Νομοσχέδιο για Ενήλικες Ασθενείς σε Τελικό Στάδιο (Τέλος ζωής)» - καθορίζει λεπτομερείς απαιτήσεις για να μπορεί κάποιος να εγκριθεί ως κατάλληλος για λήψη βοήθειας για ευθανασία. Συγκεκριμένα υπάρχουν «δικλείδες ασφαλείς»που περιλαμβάνουν:

-Τα άτομα πρέπει να έχουν μια «πλήρως ενημερωμένη άποψη και σαφή, σταθερή επιθυμία να βάλουν τέλος στη ζωή τους» και να έχουν λάβει αυτήν την απόφαση οικειοθελώς, χωρίς εξαναγκασμό ή πίεση.

- Επίσης, πρέπει να έχουν ζήσει στην Αγγλία ή την Ουαλία για 12 μήνες και να έχουν εγγραφεί σε γιατρό.

-Δύο ανεξάρτητοι γιατροί πρέπει να γνωμοδοτήσουν ότι το άτομο πληροί τα κριτήρια και πρέπει να μεσολαβούν τουλάχιστον επτά ημέρες μεταξύ τις εκδόσεις των γνωμοδοτήσεων των γιατρών.

-Εάν και οι δύο γιατροί δηλώσουν ότι το άτομο είναι επιλέξιμο, τότε πρέπει να υποβάλουν αίτηση στο Ανώτατο Δικαστήριο για έγκριση του αιτήματός τους.

-Εάν το Ανώτατο Δικαστήριο αποφασίσει ότι ο αιτών πληροί τις απαιτήσεις του νομοσχεδίου, τότε υπάρχει μια περίοδος προβληματισμού 14 ημερών (ή 48 ωρών εάν επίκειται θάνατος).

-Μετά από αυτό, το άτομο πρέπει να κάνει μια δεύτερη δήλωση, την οποία θα πρέπει να υπογράψει και να έχει για μάρτυρες έναν γιατρό και άλλο ένα άτομο.

Εάν ένα άτομο πληροί όλα αυτά τα κριτήρια επιλεξιμότητας, θα του συνταγογραφηθεί μια «εγκεκριμένη ουσία» που θα τελειώσει τη ζωή του. Αυτό θα μπορούσε να ληφθεί κατά μόνας, επομένως το άτομο που επιθυμεί να πεθάνει πρέπει να το πάρει μόνο του. Αυτό μερικές φορές ονομάζεται θάνατος με τη βοήθεια γιατρού και διαφέρει από την εθελοντική ευθανασία, όταν ένας επαγγελματίας υγείας θα χορηγούσε τα φάρμακα.

Εκτός από όλους τους όρους που αναφέρονται παραπάνω, το νομοσχέδιο καθιστά παράνομη την πίεση ή τον εξαναγκασμό κάποιου να δηλώσει ότι επιθυμεί να τερματίσει τη ζωή του ή να πάρει το φάρμακο. Αυτά τα αδικήματα θα τιμωρούνται με μέγιστη ποινή φυλάκισης 14 ετών.

Η βουλευτής των Εργατικών που το πρότεινε, Κιμ Λεντμπίτερ, είπε ότι οι διασφαλίσεις είναι οι «πιο ισχυρές» στον κόσμο, αλλά υποστήριξε ότι είναι ένας ολισθηρός δρόμος «προς τον κατά παραγγελία θάνατο».

Πρόκειται για νόμο που αναμένεται να φέρει μια από τις μεγαλύτερες κοινωνικές μεταρρυθμίσεις στη Μεγάλη Βρετανία. Η υπερψήφισή του νομοσχεδίου από τη Βουλή των Κοινοτήτων σε αυτό το στάδιο, δεν σημαίνει ότι το νομοσχέδιο έχει γίνει νόμος του κράτους, αλλά συνεχίζεται ο περαιτέρω κοινοβουλευτικός έλεγχος, με την υποστήριξη του εκλεγμένου τμήματος, μέχρι να διαμορφωθεί το τελικό κείμενο.

Ακολουθεί μια επισκόπηση των χωρών όπου αυτές οι πρακτικές επιτρέπονται:

Ευρώπη

-Ολλανδία: Από το 2002, η ευθανασία και η ιατρικά υποβοηθούμενη αυτοκτονία είναι νόμιμες υπό αυστηρές προϋποθέσεις, όπως η αφόρητη ταλαιπωρία χωρίς προοπτική βελτίωσης.

-Βέλγιο: Νομιμοποίησε την ευθανασία το 2002 για ενήλικες που βιώνουν αφόρητη ταλαιπωρία, ενώ το 2014 επεκτάθηκε και σε ανηλίκους υπό αυστηρά κριτήρια.

-Λουξεμβούργο: Επιτρέπει την ευθανασία και την υποβοηθούμενη αυτοκτονία υπό συνθήκες παρόμοιες με αυτές του Βελγίου και της Ολλανδίας.

-Ισπανία: Το 2021 ενέκρινε νόμο που επιτρέπει την ευθανασία για άτομα με σοβαρές και ανίατες παθήσεις που προκαλούν αφόρητο πόνο.

-Ελβετία: Η υποβοηθούμενη αυτοκτονία είναι νόμιμη εφόσον δεν γίνεται με ιδιοτελή κίνητρα, ενώ η ενεργητική ευθανασία παραμένει παράνομη.

-Γερμανία: Το 2020, το Συνταγματικό Δικαστήριο αποποινικοποίησε την υποβοηθούμενη αυτοκτονία, αναγνωρίζοντας το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση.

Βόρεια Αμερική

-Καναδάς: Από το 2016 εφαρμόζεται η Ιατρική Υποβοήθηση στον Θάνατο (MAID) για ενήλικες με σοβαρές και ανίατες παθήσεις. Ο νόμος επεκτάθηκε το 2021, και από το 2027 θα περιλαμβάνει περιπτώσεις ψυχικών ασθενειών.

-Ηνωμένες Πολιτείες: Η υποβοηθούμενη αυτοκτονία είναι νόμιμη σε ορισμένες πολιτείες, όπως Καλιφόρνια, Κολοράντο, Χαβάη, Όρεγκον, Βερμόντ, Ουάσινγκτον και άλλες. Κάθε πολιτεία έχει αυστηρούς κανόνες, που συνήθως περιλαμβάνουν διάγνωση τελικής νόσου.

Ωκεανία

-Αυστραλία: Η ευθανασία είναι νόμιμη στις περισσότερες πολιτείες, ξεκινώντας από τη Βικτώρια το 2019. Οι νόμοι επιτρέπουν την υποβοηθούμενη αυτοκτονία για άτομα με τερματικές ασθένειες.

-Νέα Ζηλανδία: Ο Νόμος για την Επιλογή Τέλους Ζωής του 2019, που τέθηκε σε ισχύ το 2021, επιτρέπει την υποβοηθούμενη ευθανασία για άτομα με τερματική ασθένεια, υπό αυστηρές προϋποθέσεις.

Νότια Αμερική

-Κολομβία: Η ευθανασία αποποινικοποιήθηκε το 1997 για ασθενείς με τερματική ασθένεια. Το 2022, το Συνταγματικό Δικαστήριο επέκτεινε το δικαίωμα και σε μη τερματικούς ασθενείς που βιώνουν σοβαρό πόνο.

Ασία

-Ινδία: Το 2018, το Ανώτατο Δικαστήριο νομιμοποίησε την παθητική ευθανασία, επιτρέποντας την απόσυρση υποστήριξης ζωής για ασθενείς με μόνιμη φυτική κατάσταση ή ανίατη ασθένεια, βάσει προηγούμενης συγκατάθεσης.

Με πληροφορίες από LIFO