Είναι καθηγητής οικονομικής θεωρίας στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών και τα τελευταία χρόνια επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας (Lyndon Johnson Graduate School of Public Affairs, στο Όστιν) καθώς και εξωτερικός συνεργάτης στην εταιρεία Valve Software, στο Σιάτλ των ΗΠΑ. Παράλληλα αρθρογραφεί σε έντυπα κι ιστοσελίδες, μεταξύ αυτών και το HOT DOC σε σταθερή βάση,  κι είναι ιδιαίτερα δραστήριος στα κοινωνικά δίκτυα, διατηρώντας το προσωπικό του blog.

Ο Γιάννης Βαρουφάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1961. Σπούδασε Μαθηματικά και Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο του Έσεξ και του Μπέρμιγχαμ της Βρετανίας και χρήστηκε διδάκτορας στην οικονομική θεωρία, στο Πανεπιστήμιο του Έσεξ. Στη συνέχεια δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Έσεξ, αργότερα, το 1985, δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Νόργουιτς της Ανατολικής Αγγλίας για δύο χρόνια κι ύστερα για ένα χρόνο στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ. Από το 1988 έως το 2000 δίδασκε οικονομική θεωρία στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ της Αυστραλίας. Από το 2000 διδάσκει οικονομική θεωρία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Βασικοί ερευνητικοί τομείς στους οποίους δραστηριοποιείται είναι η Πολιτική Οικονομία, η Θεωρία Παιγνίων, η Πειραματική Οικονομική και η Πολιτική Φιλοσοφία. Τα βιβλία του στα ελληνικά, περιλαμβάνουν τα:

Παγκόσμιος Μινώταυρος: Τα πραγματικά αίτια της Κρίσης, Αθήνα: Λιβάνης 2012.

Κρίσης Λεξιλόγιο: Οι όροι που μας καταδυναστεύουν, Αθήνα: Ποταμός 2011.

Θεωρία Παιγνίων: Η θεωρία που φιλοδοξεί να ενοποιήσει τις κοινωνικές επιστήμες, Αθήνα: Gutenberg, 2007.

Πολιτική Οικονομία: Η οικονομική θεωρία στο φως της κριτικής, Αθήνα: Gutenberg, 2007.

Μικροοικονομικά υποδείγματα μερικής και γενικής ισορροπίας (από κοινού με τον Νίκο Θεοχαράκη), Αθήνα: Τυπωθήτω, 2005.