Μια ιεροτελεστία που ενώ παλαιότερα γινόταν σε γιορτές και αργίες, σήμερα αποτελεί για τους περισσότερους μια εβδομαδιαία συνήθεια που όχι μόνο δεν βαριούνται, αλλά αδημονούν να βρουν ευκαιρία να ανάψουν τα κάρβουνα, να περάσουν το κρέας και να στήσουν μια μικρή συνάθροιση με ποτό και μουσική γύρω από τη φουκού, τσιμπώντας μεζέ την ώρα που ψήνεται.

Βέβαια το φαινόμενο της έξαρσης της σούβλας σύμφωνα με το ρεπορτάζ/έρευνα του «Περιοδικού» το 1988 είχε ξεκινήσει λίγο μετά τον πόλεμο του 1974, όπου τα δεινά και η οδύνη που βίωσε ο λαός, τον οδήγησε στην αναζήτηση εφήμερων απολαύσεων όπως αυτή της κοιλίας και του στομαχιού του.

Στο εκτενές ρεπορτάζ, ο δημοσιογράφος αναρωτιέται πώς γίνεται ένα τόσο δημοφιλές έδεσμα, χαρακτηριστικό του τόπου, να δέχεται τόσες επικρίσεις όχι για τη διαδικασία της σούβλας βέβαια, αλλά για όλους αυτούς τους «καλοφαγάδες» που ενώ ο τόπος αντιμετώπιζε τόσα προβλήματα αυτοί είχαν στην έγνοια τους πότε θα αγοράσουν κρέας για να φτιάξουν σούβλα στο σπίτι.

28 χρόνια πριν, η σούβλα αποτελούσε σημείο διαμάχης και κριτικής για το αν έπρεπε να τρώγεται τόσο συχνά, αν κάνει καλό, αλλά και γιατί συνέβαινε όλο αυτό.  

«Εμείς σήμερα λατρεύουμε τη σούβλα αλλά και την επικρίνουμε. Γιατί;»

 

Η εξήγηση του φαινομένου

Όλοι οι λαοί, άλλος λίγο, άλλος πολύ, έχουν μια γαστρονομική συνήθεια που τους κάνει να ξεχωρίζουν. Οι Αμερικάνοι έχουν το BBQ, οι Άγγλοι το fish n’ chips, οι Ιταλοί τις πίτσες και την πάστα, οι Γερμανοί τα αλλαντικά και ούτω καθεξής.

Στην Κύπρο βεβαίως το έδεσμα που μας χαρακτηρίζει και μας προσφέρει γευστικές στιγμές ευτυχίας, είναι φυσικά η σούβλα.

Η Κύπρος είναι ίσως ο μοναδικός τόπος που μπορεί να διεκδικήσεις και ιστορικούς τίτλους για το εθνικό αυτό έδεσμα, με βάση μάλιστα αρχαιολογικά ευρήματα.

Σούβλες με τα στηρίγματα τους βρέθηκαν σε βασιλικό τάφο της Σαλαμίνας του 8ου αιώνα π.Χ και μπορεί να κανείς να τα δει στο αρχαιολογικό μουσείο της Λευκωσίας. Ταυτόχρονα όμως, είμαστε και ο μόνος τόπος όπου ένα ευρύτατα διαδεδομένο φαγητό βρίσκεται υπό κατηγορία.  

Όλο και πιο συχνά το τελευταίο χρόνια ακούγονται επικρίσεις για τη σούβλα. Το αντικείμενο, βέβαια, των επικρίσεων δεν είναι η ίδια η σούβλα, αλλά ο Κύπριος. Γιατί;

Σε αντιδιαστολή με το σουβλάκι, που αποτελείται από μικρά κομμάτια φτηνού χοιρινού κρέατος, η σούβλα ποσοτικά και ποιοτικά  δίνει την εντύπωση της υπερβολής και κατ’ επέκταση της βουλιμίας, όταν καταβροχθίζεται συχνά.  Κι είναι αλήθεια όπως καταμαρτυρεί το γκάλοπ που δημοσιεύει το «Περιοδικό».

Η σούβλα έπαψε προ πολλού να είναι έκτακτο μενού για τις γιορτές και τις εξοχές, που ήταν κάποτε κι έχει μπει σχεδόν στο καθημερινό μας διαιτολόγιο. Οφείλεται αυτή η αλλαγή σε μια τάση λαιμαργίας και καλοπέρασης που κυριάρχησε στον χαρακτήρα του Κύπριου ή μήπως υπάρχουν άλλες εξηγήσεις;  

Τα στοιχεία της έρευνας, καταδεικνύουν πώς η ευρεία διάδοση της σούβλας άρχισε έπειτα από την Τουρκική εισβολή το 1974. Αυτό άλλωστε έχει επισύρει και τη σοβαρότερη επίκριση, ότι ο Κύπριος ενδιαφέρεται μόνο για το στομάχι του, τη στιγμή που η πατρίδα του αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο κίνδυνο στην ιστορία της.

Παρόλα αυτά η εισβολή προβάλλεται και σαν ελαφρυντικό, αφού η οδυνηρή εμπειρία του πολέμου έχει επιδράσει καταλυτικά στην ψυχολογία του Κύπριου, ο οποίος πλέον αναζητά πιο εφήμερες απολαύσεις όπως η σούβλα.

 

Από τα αρχαία χρόνια στο σήμερα

Ο γέροντας Παύλος Ξιούτας, γνώστης πολλών μυστικών που κάνουν ευτυχισμένη την κοιλία του ανθρώπου, έχει να πει μερικά πράγματα σε όλους εκείνους που τους ενδιαφέρει μόνο η ευτυχία του στομαχιού τους.

«Το να τρως πολύ και μάλιστα κρέατα, αυτό χαλά και καταστρέφει τη λογική και την κρίση σου. Κάνει την ψυχή σου βραδυκίνητη σαν του βοδιού και σε γεμίζει με θυμούς και σκληρότητα. Και ακόμα σε κάνει αναιδέστατο και τιποτένιο».

Μεταξύ άλλων όμως ο κύριος Ξιούτας, δίνει και αρκετές πληροφορίες για το πιο κρέας είναι καλύτερο για σούβλα και πιο για σουβλάκια.  

«Οι Κυπριώτες πήραν πιθανόν τις σούβλες και τα σουβλάκια από την Ανατολή. Πρέπει να ξέρουν αυτοί οι καλοφαγάδες ότι πριν 40 χρόνια δεν γίνονταν σουβλάκια από χοίρο, αλλά από μερί του αρνιού και μάλιστα αρνί θρεφτάρι. Τότε κάθε δύο κομμάτια ψαχνό, έβαζαν και ένα κομμάτι «βάκλα» για να γίνει πιο γλυκό το κρέας.

Από την άλλη τα καλύτερα σουβλάκια που μπορεί να φάει κανείς δεν είναι ούτε του χοίρου, ούτε του αρνιού, είναι σουβλάκια από μερί και νεφραμιά λαγού. Κόβεται σε μικρά κομματάκια, περνιέται στο σουβλί και μπαίνει στο σε πολύ σιγανή φωτιά, ώστε να μη φύγει όλο το ζουμί του κρέατος, να μείνει σώζουμο».

 

Από το μαγκάλι….στη «Rolls Royce»

Όπου Rolls Royce εννοούμαι την deluxe φουκού. Ο Πανίκος Πιλής σιδηρουργός στην Παλλουριώτισσα, ήταν ένας από αυτούς που κρατούσαν στα χέρια τους τη βιομηχανία της σούβλας και σφυρηλατούν την όρεξη του κυπριακού λαού.

«Αρχίσαμε να φτιάχνουμε φουκούδες μετά τον πόλεμο, ήταν τότε που ο κόσμος το έριξε στη σούβλα. Στην αρχή έκανα βέβαια μαγκάλια, αλλά όταν βγήκαν οι μηχανισμοί και ο κόσμος είδε την ευκολία του να γυρίζει μόνη της η σούβλα αντί με το χέρι, η ζήτηση και η παραγωγή αυξήθηκε.    

Έχουμε διαφόρων ειδών και χωρητικότητας φουκούδες με την μεγαλύτερη που χωράει 3 σούβλες και 11 σουβλάκια να ονομάζεται Rolls Royce, η οποία μάλιστα δουλεύει με μοχλό που ανεβοκατεβαίνει».

 

Η γνώμη μιας διαιτολόγου για τις επιπτώσεις της σούβλας

Ο τρόπος που παρασκευάζεται η σούβλα και οτιδήποτε άλλο στα κάρβουνα και δεν περιέχει χρήση λαδιού, εκ πρώτης όψεως φαίνεται υγιεινό.

Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο απλά, γιατί το μαγείρεμα κρέατος πάνω σε αναμμένη φλόγα περικλείει κάποιους κινδύνους. Δημιουργούνται κάποιες καρκινογόνες ουσίες από το ψήσιμο της σούβλας, οι οποίες ενδεχομένως να είναι βλαβερές για την υγεία.

 

Όλοι την ψήνουν, όλοι την τρών

Πιο κάτω ακολουθούν μαρτυρίες καταναλωτών και κρεοπωλών σχετικά με το ζήτημα σούβλα.