Ως ποδοσφαιρικός όρος, πέναλτι είναι η ποινή που επιβάλλεται κατά την κανονική διάρκεια ενός αγώνα σε περίπτωση παράβασης των κανονισμών του αθλήματος μέσα στην περιοχή της αμυνόμενης ομάδας (ανατροπή επιτιθέμενου ποδοσφαιριστή, πιάσιμο της μπάλας με το χέρι κλπ). Η εκτέλεση της «εσχάτης των ποινών», όπως μετέφραζαν παλαιότερα τον αγγλικό όρο «penalty» στα ελληνικά οι γλωσσαμύντορες, εκτελείται με σουτ (λάκτισμα) της μπάλας από παίκτη της επιτιθέμενης ομάδας προς το αντίπαλο τέρμα από απόσταση 11 μέτρων, με μόνο αμυνόμενο τον τερματοφύλακα της τιμωρημένης ομάδας.
Στα πρώτα βήματα του επαγγελματικού ποδοσφαίρου στην Αγγλία δεν υπήρχε ο κανονισμός του πέναλτι. Κατά τη διάρκεια των αγώνων ήταν σύνηθες φαινόμενο να γίνονται πολλά φάουλ με το χέρι από τους αμυνόμενους, προκειμένου να αποτρέψουν παραβίαση της εστίας τους. Γι’ αυτό, το 1890 ο Ιρλανδός Γουίλιαμ ΜακΚραμ, διευθυντής κλωστοϋφαντουργίας, τερματοφύλακας, αλλά και μέλος της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας της Ιρλανδίας από το 1880, σκέφτηκε τον κανονισμό του πέναλτι.
Αν και η ιδέα δεν υλοποιήθηκε αρχικά, ένα περιστατικό που συνέβη στις 14 Φεβρουαρίου 1891, κατά τη διάρκεια του προημιτελικού αγώνα για το Κύπελλο Αγγλίας μεταξύ Στόουκ Σίτι και Νοτς Κάουντι, άλλαξε την πορεία των πραγμάτων. Η Νοτς είχε το προβάδισμα 1-0, αλλά η Στόουκ, αναζητούσε την ισοφάριση. Ένας παίκτης της Νοτς σταμάτησε την μπάλα με το χέρι του μερικά εκατοστά από τη γραμμή του τέρματος. Δόθηκε φάουλ. Τότε, όλοι οι παίκτες της ομάδας του Νότιγχαμ τοποθετήθηκαν μπροστά από τη γραμμή του τέρματος, ο τερματοφύλακας απέκρουσε και η Στόουκ έχασε το παιχνίδι.
Όμως, το αποτέλεσμα θεωρήθηκε άδικο. Και γι’ αυτό μερικές εβδομάδες αργότερα, στις 2 Ιουνίου 1891, σ’ ένα ξενοδοχείο στη Γλασκόβη, υιοθετείται επισήμως από τη Διεθνή Ένωση Ποδοσφαίρου, την οποία αποτελούσαν οι ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες Αγγλίας, Σκωτίας, Ουαλίας και Ιρλανδίας, ο κανονισμός του πέναλτι.
Ο κανόνας τέθηκε σε ισχύ σε όλα τα πρωταθλήματα από τη σεζόν 1891-1892. Έτσι, το πρώτο επίσημο πέναλτι στην ιστορία του ποδοσφαίρου εκτελέστηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 1891, στον αγώνα Γουλβς - Άκρινγκτον (5-0) για το πρωτάθλημα Αγγλίας. Αιτία για το πέναλτι, ένα χέρι. Ο Μπίλι Χιθ δεν αστόχησε από τα 11 μέτρα κι έγραψε ιστορία.
*Δείτε στο πιο κάτω βίντεο (ίσως) τα δημοφιλέστερα πέναλτι στην ιστορία του ποδοσφαίρου: