Κεντρική Φωτογραφία: Jonathan Guillot


Οι γύπες είναι εντυπωσιακά πουλιά, αλλά συχνά παρεξηγημένα. Μαθαίνοντας, ωστόσο, το πόσο μοναδικά είναι αυτά τα πουλιά, μπορούμε να εκτιμήσουμε καλύτερα τον ρόλο που διαδραματίζουν στον κόσμο μας, αλλά και τη σημασία που έχει η προστασία τους.

Η Διαχειριστική Ομάδα του Έργου «Πανδώτειρα» μοιράζεται, λοιπόν, μαζί μας έξι πολύ ενδιαφέροντα πράγματα για τους γύπες, τα οποία ενδεχομένως θα μας βοηθήσουν να δούμε το ιδιαίτερο αυτό πτηνό με άλλο μάτι.

1. Προσφέρουν μια οικονομικά συμφέρουσα και φιλική προς το περιβάλλον υπηρεσία διαχείρισης πτωμάτων ζώων

Οι γύπες παρέχουν μια αποτελεσματική, οικονομικά συμφέρουσα και φιλική προς το περιβάλλον υπηρεσία, καταναλώνοντας πτώματα ζώων. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για τους κτηνοτρόφους, οι οποίοι έχουν την ευθύνη παράδοσης για καταστροφή των νεκρών ζώων τους. Δηλαδή, αντί να επωμίζονται το κόστος οι κτηνοτρόφοι ώστε τα πτώματα των ζώων να μεταφέρονται στις ενδεδειγμένες υποδομές επεξεργασίας νεκρών ζώων - συνήθως σε μεγάλη απόσταση από τις εγκαταστάσεις τους - γίνονται τροφή για τους γύπες, μειώνοντας παράλληλα τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.


2. Όταν οι γύπες πετούν σε κύκλους δεν περιμένουν τη λεία τους να πεθάνει

Πολλοί πιστεύουν ότι οι γύπες πετούν σε κύκλους επειδή περιμένουν να πεθάνει ένα πιθανό θήραμα, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια. Καθώς οι γύπες είναι μεγάλα και βαριά πουλιά, χρησιμοποιούν ανοδικά, θερμά ρεύματα και κάνοντας κύκλους κερδίζουν ύψος χωρίς να χρειάζεται να χτυπήσουν τα φτερά τους. Αυτό είναι χρήσιμο γιατί, ως πτωματοφάγα ζώα, είναι συχνά δύσκολο γι’ αυτά να βρουν τροφή και έτσι μπορούν να εξοικονομήσουν ενέργεια.


3. Ο πιο κοινωνικός γύπας της Ευρώπης είναι ο Πυρόχρους (Gyps fulvus)

Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι οι γύπες έχουν πιο σύνθετες φωνές όσον αφορά τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και την επικοινωνία μεταξύ τους απ’ ό,τι πιστεύαμε μέχρι σήμερα. Η μελέτη εντόπισε συνολικά δώδεκα τύπους καλεσμάτων, αποκαλύπτοντας ότι το μέγεθος του φωνητικού ρεπερτορίου του πυρόχρου γύπα φαίνεται να είναι ευρύτερο ή παρόμοιο με εκείνα που ανήκουν σε άλλα είδη, όπως οι παπαγάλοι, γνωστοί για την πολυπλοκότητα των φωνητικών τους επικοινωνιών.

4. Μπορούν να γίνουν πηγή οικοτουρισμού

Διάφορες δραστηριότητες αναψυχής που σχετίζονται με τον γύπα, όπως η πτηνοπαρατήρηση και η φωτογραφία, μπορούν να γίνουν πηγή εισοδήματος για τις τοπικές κοινωνίες. Συγκεκριμένα, περίπου τρία εκατομμύρια διεθνή ταξίδια είναι αφιερωμένα στην πτηνοπαρατήρηση κάθε χρόνο. Ο τουρισμός που σχετίζεται με την πτηνοπαρατήρηση αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς, ενώ το μεγαλύτερο μερίδιο τουριστών προέρχεται από την Ευρώπη - καθώς η πτηνοπαρατήρηση είναι ένα δημοφιλές χόμπι για τους Ευρωπαίους.

Τα δεδομένα λοιπόν δείχνουν ότι αυτό το είδος τουρισμού αναμένεται να αυξηθεί περεταίρω, επομένως οι γύπες μπορούν να δώσουν μια επιπρόσθετη ώθηση στο τουριστικό ρεύμα της Κύπρου. Μια πρόσφατη μάλιστα μελέτη, η οποία έγινε στο πλαίσιο του έργου LIFEwithVulture, έδειξε ότι οι διάφορες δραστηριότητες αναψυχής που σχετίζονται με τον γύπα μπορούν να αποφέρουν στην Κύπρο επιπλέον έσοδα της τάξης των €648,818 ετησίως!

5. Πέφτουν πολύ συχνά θύματα δηλητηριασμού

Οι γύπες αντιμετωπίζουν πολλές απειλές που θέτουν σε κίνδυνο τους πληθυσμούς τους. Η δηλητηρίαση όμως είναι η μεγαλύτερη απειλή που αντιμετωπίζουν. Τα δηλητηριασμένα δολώματα χρησιμοποιούνται κυρίως για τον έλεγχο θηρευτών, όπως αλεπούδων και αδέσποτων σκύλων, και παρόλο που οι γύπες δεν είναι ο στόχος, αποτελούν τα πιο πιθανά θύματα δηλητηριασμού - ως πτωματοφάγα ζώα.

Άλλοι κίνδυνοι περιλαμβάνουν: Ηλεκτροπληξία από προσκρούσεις σε ηλεκτροφόρα καλώδια, έλλειψη τροφής, υποβάθμιση βιοτόπων και ενόχληση στις περιοχές αναπαραγωγής.


6. Ο Πυρόχρους γύπας είναι το μοναδικό είδος γύπα που υπάρχει στην Κύπρο και κινδυνεύει με αφανισμό

Ο Πυρόχρους γύπας είναι το μοναδικό είδος γύπα που υπάρχει στην Κύπρο, μετά την εξαφάνιση του Μαυρόγυπα πριν από αρκετές δεκαετίες. Είναι το πιο κοινό από τα τέσσερα είδη γύπα που έχουμε στην Ευρώπη.

Με τον πληθυσμό του να αριθμεί σήμερα λιγότερο από 10 άτομα, η Κύπρος φιλοξενεί τον μικρότερο πληθυσμό γύπα στην Ευρώπη, αλλά και τον πιο κινδυνεύοντα για αφανισμό.

Πώς το έργο «Πανδώτειρα» προστατεύει τον Πυρόχρου γύπα;

Το έργο «Πανδώτειρα», το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ασχολείται με την ορθή διαχείριση του δικτύου Natura 2000 στην Κύπρο και στοχεύει στο να καταστεί το δίκτυο πιο αποτελεσματικό, λειτουργικό και βιώσιμο.

Στο πλαίσιο του έργου «Πανδώτειρα» υλοποιούνται δράσεις για την προστασία του Πυρόχρου γύπα και των άλλων μεγάλων αρπαχτικών της Κύπρου – του σπιζαετού, της αετογερακίνας και άλλων – από δευτερογενείς δηλητηριάσεις, αλλά και δράσεις προστασίας των χώρων φωλιάσματος των αρπακτικών. Οι δράσεις αυτές δρουν συμπληρωματικά και ενισχυτικά με τα έργα LIFE BONELLI EASTMED και LIFEwithVultures που επίσης υλοποιούνται αυτήν τη στιγμή στην Κύπρο, έχοντας ως απώτερο στόχο την προστασία και βελτίωση του καθεστώτος διατήρησης των μεγάλων αρπακτικών στην Κύπρο.


Μάθετε περισσότερα για το έργο «Πανδώτειρα» εδώ.

Συγγραφή και επιμέλεια: Διαχειριστική Ομάδα Έργου «Πανδώτειρα»

Συμβολή: Νικόλαος Κασίνης (Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας) και Μέλπω Αποστολίδου (BirdLife Cyprus).