Την Τρίτη έσκασε σαν βόμβα η είδηση ότι δύο γκράφιτι που κοσμούσαν το κέντρο της Πάφου δεν υπάρχουν πλέον. Ο τοίχος που τα φιλοξενούσε έγινε και πάλι λευκός.

Σε μια σχετική ανάρτηση τοποθετήθηκαν σχετικά τόσο οι ιδιοκτήτες όσο και ο Δήμαρχος, Φαίδωνας Φαίδωνος.

Επί του θέματος τοποθετήθηκε και ο ίδιος ο Ιταλός καλλιτέχνης, Millo, μέσω ενός που μηνύματος που έστειλε στη CITY η συνεργάτιδά του Eleonora Avino.

Μια ανακοίνωση όμως, που εκδόθηκε το βράδυ της Πέμπτης, «καίει» ουσιαστικά τον Δήμο Πάφο, για την ολιγωρία που επέδειξε στη διάσωση των δύο αυτών έργων, που φιλοτεχνήθηκαν από δύο σημαντικούς καλλιτέχνες.

Πιο κάτω η ανακοίνωση:

Ανακοίνωση του Κέντρου Τεχνών Κίμωνος σχετικά με την πρόσφατη διαγραφή των γκραφίτι στο κέντρο της Πάφου

Επειδή έχουν ήδη ακουστεί διάφορες απόψεις και αντεγκλήσεις σχετικά με τη διαγραφή δύο έργων γκραφίτι από το εμπορικό κέντρο της Πάφου, στο πλαίσιο της συντήρησης ενός κτηρίου, αισθανόμαστε υποχρεωμένοι να τοποθετηθούμε, αφενός επειδή δεν υπάρχει κάποιος αρμόδιος διαχειριστής των έργων που άφησε ως παρακαταθήκη ο οργανισμός Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης Πάφος2017, και αφετέρου επειδή το Κέντρο Τεχνών Κίμωνος είχε εξαρχής την πρωτοβουλία και την ευθύνη για τη διοργάνωση του φεστιβάλ StreetArt Square, στο πλαίσιο του οποίου δημιουργήθηκαν και τα συγκεκριμένα, και ήδη διαγραφέντα γκραφίτι, αλλά και όλα τα υπόλοιπα, όσα θεωρούμε ότι στολίζουν το κέντρο της Πάφου.

Θα θέλαμε καταρχάς να ξεκαθαρίσουμε την εικόνα γύρω από τη χρονικό δημιουργίας των έργων, με μια σύντομη αναφορά στις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν, στο πλαίσιο του ως άνω φεστιβάλ αλλά και υπό την αιγίδα, τότε, του οργανισμού Πάφος2017. Ο επιμελητής της εκδήλωσης, λοιπόν, μαζί με την καλλιτεχνική ομάδα του Πάφος2017, αφού επέλεξαν ορισμένες σημαντικές επιφάνειες, σε κεντρικά κτήρια της πόλης, εξασφάλισαν την απαραίτητη άδεια για να προχωρήσουν με το εγχείρημα, και από τους ιδιοκτήτες αλλά και από τον Δήμο Πάφου, εφόσον τα έργα θα επηρέαζαν το αστικό τοπίο. Εξάλλου, ο ίδιος ο σκοπός του φεστιβάλ ήταν να εμπλουτίσει αισθητικά το κέντρο της πόλης, συμβάλλοντας στη γενικότερη ανάπλαση που λάμβανε χώρα εκείνη την περίοδο. Στο ίδιο αυτό πλαίσιο, έγινε η επιλογή καλλιτεχνών από την Κύπρο, την Ελλάδα και το εξωτερικό, και αξίζει να σημειωθεί ότι όλοι οι δημιουργοί συμμετείχαν είτε λαμβάνοντας μια συμβολική αμοιβή είτε χωρίς κανένα οικονομικό όφελος. Τέλος, είναι ιδιαιτέρως σημαντικό, και το υπογραμμίζουμε, ότι όλες οι επιφάνειες που είχαν επιλεγεί, για τα γκραφίτι, είχαν συντηρηθεί ήδη πριν από την άφιξη των καλλιτεχνών, ώστε να είναι σε καλή κατάσταση και να μπορούν να φιλοξενήσουν τα έργα.

Για να επικεντρωθούμε, τώρα, στα δύο υπό συζήτηση και ήδη χαμένα (κατεστραμμένα) έργα, οφείλουμε να αναφέρουμε ακόμα ότι δημιουργήθηκαν, το ένα (η τοιχογραφία του Millo) με επίσημη χορηγία της Ιταλικής Πρεσβείας στην Κύπρο και το άλλο (η τοιχογραφία του MEATS) με χορηγία από τον ελβετικό πολιτιστικό οργανισμό PROhelvetia. Ας επισημάνουμε ακόμα ότι ο ίδιο ο Ιταλός πρέσβης ξεναγήθηκε στους συγκεκριμένους χώρους, για να δει από κοντά τα έργα που είχαν προκύψει.

Τούτων δοθέντων, πιστεύουμε να έχει γίνει ξεκάθαρο και το χρονικό της δημιουργίας αλλά και οι απολύτως διαφανείς και σύννομες διαδικασίες που ακολουθήθηκαν, ως προς την εξασφάλιση των αδειών, και από τους ιδιοκτήτες και από τους δημόσιους φορείς, δηλαδή τον ίδιο τον Δήμο Πάφου. Μπορούμε, λοιπόν, να πούμε δυο λόγια και για το θλιβερό πρόσφατο συμβάν, της καταστροφής, ουσιαστικά, των δύο τοιχογραφιών / γκραφίτι, των έργων που δημιούργησαν οι Millo και MEATS.

Αμέσως διευκρινίζουμε ότι, και κατά τη δική μας άποψη, ο Δήμος Πάφου ορθώς δίνει σαφείς, ενίοτε και πολύ λεπτομερείς οδηγίες, σχετικά με την ανακαίνιση και συντήρηση που αφορά σε προσόψεις εμπορικών χώρων ή ιδιωτικών κατοικιών που βρίσκονται σε κεντρικά σημεία της πόλης, θέτοντας, μάλιστα, και αυστηρές προϋποθέσεις, ώστε να παραχωρήσει τις σχετικές άδειες για να προχωρήσουν οι εργασίες.

Πιστεύουμε, όμως, ότι ο Δήμος θα μπορούσε (και δεν βλέπουμε γιατί υπήρχε πρόβλημα) να δώσει σαφείς οδηγίες και σε αυτή την ακόμα πιο ειδική περίπτωση, έτσι ώστε η συντήρηση του κτηρίου να μην εκτραπεί σε καταστροφή δύο έργων τέχνης, τα οποία εύκολα θα μπορούσαν να διατηρηθούν, και χωρίς καθόλου να ενοχλούν τις υπόλοιπες εργασίες. Η υπόθεση φαίνεται ακόμα πιο απλή, αν λάβουμε υπόψη ότι ο ίδιος ο ιδιοκτήτης του κτηρίου, όπως μας ενημέρωσε, δεν είχε καμιά αντίρρηση να παραμείνουν στους τοίχους της ιδιοκτησίας του, τα γκραφίτι για τα οποία ο Δήμος Πάφου είχε δώσει άδεια. Δεν αμφιβάλλουμε ότι και ο ιδιοκτήτης θα μπορούσε να προστατέψει τα έργα, αλλά πιστεύουμε ότι αυτό δεν αποσείει τις ευθύνες του Δήμου, κυρίως επειδή όλοι γνωρίζουμε ότι ο Δήμος Πάφου παρεμβαίνει, και ορθώς, με πολύ δυναμικό τρόπο, βοηθώντας συμβουλευτικά τους ιδιοκτήτες, σε κάθε τέτοια περίπτωση ανάπλασης, ανακαίνισης ή συντήρησης.

Παρατηρούμε, λοιπόν, στην εν λόγω ιδιάζουσα περίπτωση, ένα είδος ασυνέπειας, ως προς την πολιτιστική πολιτική του Δήμου Πάφου. Επιπλέον, και χωρίς να κατηγορούμε κανένα για κακή πρόθεση (δεν μπορούμε να φανταστούμε ότι κάποιος δημόσιος λειτουργός θα ήθελε να καταστρέψει δύο έργα που κατά γενική ομολογία στόλιζαν το κέντρο της πόλης), αναρωτιόμαστε, όμως, γιατί ο Δήμος Πάφου δεν επέδειξε και τη μέριμνα που τον χαρακτηρίζει και γιατί δεν έδωσε τις γνωστές και λεπτομερείς οδηγίες του, σχετικά με τη συντήρηση του κτηρίου. Με αφορμή, λοιπόν, την καταστροφή των δύο γκραφίτι, ας μας επιτραπεί να εκφράσουμε την ειλικρινή ανησυχία μας, και ως καλλιτέχνες αλλά και ως πολίτες της Πάφου, για κάτι που μοιάζει με αδιαφορία, εκ μέρους του Δήμου, σχετικά με την παρακαταθήκη που άφησε πίσω της η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης Πάφος2017. Αυτό φοβόμαστε ότι εκφράζει, εξάλλου, και η απουσία, ακόμα και σήμερα, τέσσερα χρόνια μετά την Πολιτιστική Πρωτεύουσα, ενός οργανισμού αρμόδιου για τη συντήρηση αλλά και την αξιοποίηση και τον περαιτέρω εμπλουτισμό εκείνης της παρακαταθήκης – για την οποία η Πολιτιστική Πρωτεύουσα εκχώρησε στον Δήμο και ένα σημαντικό χρηματικό ποσό.

Για να επανέλθουμε στην υπόθεση των γκραφίτι, και να κλείσουμε μ’ αυτό, επισημαίνουμε ότι, από όλα τα έργα που έχουν δημιουργηθεί, κατά τις τρεις εκδόσεις του φεστιβάλ StreetArt Square, είναι γνωστό ότι πολλά έχουν χαθεί, εξαιτίας κατεδαφίσεων τοίχων και κτηρίων, κάτι προφανώς αναπόφευκτο και συγγνωστό. Άλλο, όμως, είναι αυτή η κατανοητή απώλεια, για την οποία και οι ίδιοι οι καλλιτέχνες (ειδικά των έργων γκραφίτι) είναι προετοιμασμένοι, και τελείως άλλο η αδράνεια και η αδιαφορία, που γίνεται αιτία να καταστραφούν έργα τα οποία μπορούσαν πολύ εύκολα, και χωρίς κανένα πραγματικό κόστος, να διατηρηθούν και να εξακολουθήσουν να στολίζουν το κέντρο της Πάφου.

Με την παρούσα ανακοίνωση, λοιπόν, δεν έχουμε σκοπό να διατυπώσουμε ένα κατηγορώ. Τώρα που η απώλεια των δύο έργων είναι ανεπανόρθωτη, μας απασχολεί να λάβουμε όλοι ένα χρήσιμο μάθημα, από την καταστροφή, και τουλάχιστον να μην την επαναλάβουμε. Γι’ αυτό κυρίως έχουμε συντάξει την παρούσα ανακοίνωση, με την ευχή αλλά και την έκκληση προς κάθε αρμόδιο φορέα, και προ πάντων προς τον Δήμο Πάφο, να αναλάβει τις ευθύνες του. Στο θέμα που ειδικότερα μας ενδιαφέρει τώρα, ως προς τα έργα γκραφίτι, σημειώνουμε ότι στην Πάφο υπάρχουν περί τα δέκα ακόμα τέτοια έργα, που όλα δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο του φεστιβάλ StreetArt Square. Ανάμεσά τους, είναι και το έργο με τίτλο Reform, ένα από τα μεγαλύτερα σε έκταση, από τους καλλιτέχνες Bane, Pest και Rusl. Το έργο αυτό βρίσκεται στην αρχή της οδού Νικοδήμου Μυλωνά, σε κτήριο το οποίο τελεί επίσης υπό συντήρηση. Προς το παρόν, η συντήρηση δεν επηρεάζει το έργο και φαίνεται ότι εξελίσσεται ομαλά χωρίς να το απειλεί, γεγονός που αποδεικνύει ότι, αν μη τι άλλο, υπάρχει τρόπος να γίνουν και οι αναγκαίες συντηρήσεις των κτηρίων αλλά να διασωθούν και τα έργα που στολίζουν τις προσόψεις τους και για τη δημιουργία των οποίων (ας το επαναλάβουμε) είχε συναινέσει, μαζί με τους ιδιοκτήτες, ο ίδιος ο Δήμος Πάφου. Ας το έχουμε υπόψη αυτό, εφόσον αναπόφευκτα θα γίνουν και άλλες συντηρήσεις, και δεν θα θέλαμε να γίνουμε μάρτυρες άλλων τέτοιων καταστροφών. Ελπίζουμε, εξάλλου, ότι και ο Δήμος Πάφου θα συμφωνεί ότι τα έργα έχουν αναβαθμίσει αισθητικά το κέντρο της πόλης, ενώ θα έχει λάβει και το μήνυμα από τον κόσμο, οι αντιδράσεις του οποίου, για την πρόσφατη καταστροφή, δηλώνουν, ακριβώς, πόσο εκτιμούσε την παρουσία των έργων στον χώρο της καθημερινής του διακίνησης και στο ευρύτερο πλαίσιο του δημόσιου βίου.

Κέντρο Τεχνών Κίμωνος